Ông Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế).
Xin ông cho biết, vì sao Bộ Y tế cho phép kê đơn thuốc ngoại trú tối đa 90 ngày với một số bệnh mạn tính ổn định và kế hoạch đang được xây dựng, triển khai như thế nào, thưa ông?
Trước đây, trong giai đoạn giãn cách vì dịch COVID-19, Bộ Y tế cũng đã từng cho phép cấp thuốc 3 tháng khi bệnh nhân không thể đến bệnh viện thường xuyên. Kết quả cho thấy việc này đem lại nhiều thuận lợi như giảm gánh nặng cho cơ sở y tế, giảm thời gian và chi phí đi lại của người bệnh, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa, mà vẫn đảm bảo hiệu quả điều trị.
Hiện Thông tư 52 quy định kê đơn ngoại trú cho người bệnh tối đa là 30 ngày. Tuy nhiên, với các bệnh mạn tính đã được điều trị ổn định, nhu cầu kéo dài thời gian dùng thuốc cho người bệnh là hoàn toàn chính đáng.
Để cân nhắc xây dựng danh mục bệnh mạn tính có thể kê đơn dài ngày và thời gian kê đơn thuốc kéo dài bao lâu; bên cạnh việc thuận tiện cho người bệnh, giảm chi phí đi lại, giảm tải cho bệnh viện, chúng tôi phải đặt ưu tiên trên hết là an toàn cho người bệnh.
Để xây dựng danh mục này, chúng tôi đã gửi văn bản lấy ý kiến của 20 bệnh viện tuyến cuối trên cả nước, thuộc nhiều chuyên khoa khác nhau như: Lão khoa, nhi, nội tiết… Sau khi các bệnh viện đề xuất, chúng tôi tổ chức thẩm định qua các hội đồng chuyên môn. Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện tuyến cuối của từng chuyên khoa lập danh sách đề xuất, đồng thời phải đưa ra tiêu chí đánh giá nghiêm ngặt.
Các bệnh viện phải phân tích cụ thể các nguy cơ như: Chi phí cho mỗi lượt kê đơn thuốc tăng; người bệnh không có điều kiện bảo đảm chất lượng thuốc; không được theo dõi sát các tác dụng không mong muốn trong thời gian sử dụng; hoặc trong trường hợp bệnh tiến triển cần thay đổi phác đồ; bệnh nhân tử vong khi chưa sử dụng hết thuốc gây lãng phí…
Đến nay, đã có khoảng 200 bệnh trong danh mục được đề xuất gồm: Các bệnh mạn tính thường gặp như tăng huyết áp, đái tháo đường, COPD, rối loạn tâm thần…; và hàng loạt các nhóm bệnh nội tiết, tim mạch, thần kinh…
Một số bệnh cũng được xem xét để kéo dài thời gian cấp thuốc như: Nhóm bệnh nhiễm trùng và ký sinh trùng (viêm gan virus B mạn tính, HIV/AIDS); nhóm bệnh máu và miễn dịch như Thalassemia, hồng cầu hình liềm, các thể thiếu máu tan máu di truyền và mắc phải, suy tủy xương…; các bệnh lý nội tiết như suy tuyến giáp, nhiễm độc giáp, suy tuyến cận giáp… Đặc biệt, nhiều bệnh tâm thần và thần kinh thoái hóa mạn tính như: Sa sút trí tuệ, Alzheimer, Parkinson, xơ cứng cột bên teo cơ; nhóm bệnh phụ khoa ở tuổi vị thành niên… cũng được quan tâm trong lần điều chỉnh này.
Việc mở rộng danh sách các bệnh được kéo dài thời gian cấp thuốc không chỉ giúp người bệnh mắc bệnh mạn tính thuận tiện hơn trong điều trị, mà còn góp phần giảm tải cho các cơ sở y tế tuyến đầu, đồng thời bảo đảm kiểm soát tốt các bệnh mạn tính và bệnh hiếm trong cộng đồng.
.jpeg)
Một số bệnh mãn tính sẽ được cấp thuốc tối đa 90 ngày.
Vậy có phải cứ bệnh nhân nào mắc những bệnh trong danh mục là được cấp thuốc đủ 90 ngày không, thưa ông?
Ngay khi lập danh mục các bệnh được cấp thuốc dài ngày, chúng tôi đã xác định việc kéo dài thời gian kê đơn là vấn đề phải rất cẩn trọng, vì mục tiêu cao nhất là đảm bảo sức khỏe, an toàn cho người bệnh. Vì vậy, không phải cứ bệnh nào trong danh mục là được mặc định kê đơn 90 ngày. Bác sĩ sẽ phải căn cứ vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân để quyết định kê đơn bao nhiêu ngày.
Thông tư mới cũng quy định rõ: Người kê đơn căn cứ vào chẩn đoán bệnh và tình trạng người bệnh để quyết định số lượng thuốc được kê, số ngày sử dụng của mỗi loại thuốc trong đơn, và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Số ngày cấp thuốc sẽ tùy từng trường hợp, có thể dao động từ 30-90 ngày.
Trong trường hợp người bệnh chưa sử dụng hết thuốc, hoặc bệnh có diễn biến bất thường giữa các lần cấp thuốc, hoặc không thể đến tái khám đúng hẹn, người bệnh cần đến cơ sở khám chữa bệnh để được khám lại và điều chỉnh điều trị.
Người dân không nên hiểu lầm cho rằng cứ bệnh nằm trong danh mục là được mặc định cấp thuốc dài ngày mà còn tùy thuộc tình trạng người bệnh. Mỗi bác sĩ cũng phải chịu trách nhiệm cho từng đơn thuốc và phải lường trước các rủi ro có thể xảy ra trong thời gian bệnh nhân điều trị tại nhà.
Vậy, giải pháp nào việc cấp thuốc dài ngày thuận tiện cho người bệnh nhưng vẫn đảm bảo an toàn điều trị, thưa ông?
Việc kéo dài thời gian kê đơn chỉ áp dụng với các bệnh mạn tính ổn định, có phác đồ điều trị rõ ràng, thuốc an toàn, ít tác dụng phụ nghiêm trọng, không cần phải xét nghiệm hoặc theo dõi liên tục. Danh mục bệnh và thời gian kê đơn được kiểm soát kỹ càng nên không có quá nhiều khó khăn.
Để đảm bảo an toàn cho người bệnh, y bác sĩ vẫn cần đảm bảo nguyên tắc an toàn điều trị, tránh lạm dụng thuốc hoặc để người bệnh gặp biến chứng mà không được phát hiện kịp thời. Người dân cũng cần được bác sĩ hướng dẫn để tự theo dõi và phát hiện sớm những tác dụng phụ của thuốc (nếu có) và theo dõi sức khỏe, uống thuốc theo hướng dẫn… để bệnh không chuyển nặng.
Bộ Y tế sẽ có các hướng dẫn cụ thể cho các cơ sở y tế để triển khai đồng bộ trong thời gian tới.
Đặc biệt, việc cấp thuốc kéo dài tới 3 tháng cho người bệnh cũng có thể làm tăng chi phí thuốc khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. Về vấn đề này, Cục Quản lý khám, chữa bệnh sẽ trao đổi thêm với Bảo hiểm xã hội Việt Nam để khi triển khai có hướng dẫn phù hợp cho các bệnh viện.
Xin cảm ơn ông!