Xây dựng hệ thống chợ đầu mối nông sản vệ sinh an toàn thực phẩm

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam, qua hội thảo các đại biểu tập trung thảo luận nhằm xây dựng hệ thống chợ đầu mối nông sản tại Việt Nam, đáp ứng cung cầu của thị trường.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, theo kinh nghiệm của các nước trên thế giới, chợ đầu mối nông sản là một kênh tiêu thụ hiệu quả, kết nối được sản xuất với phân phối và tiêu dùng nông sản đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm thúc đẩy không chỉ sản xuất nông nghiệp mà còn thương mại, dịch vụ phát triển.

Hiện nay, mạng lưới chợ nông sản tại Việt Nam đã có một số mô hình bước đầu phát triển khá tốt, như chợ đầu mối nông sản Bình Điền ở TP. Hồ Chí Minh, nhưng thực tế còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của ngành nông nghiệp. Hệ thống cơ chế, chính sách để hỗ trợ thúc đẩy phát triển chợ đầu mối còn thiếu, nhất là cơ chế, chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư và quản lý theo hình thức xã hội hoá.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, vai trò của các doanh nghiêp, chính quyền địa phương, hợp tác xã trong việc hình thành chợ đầu mối, quản lý chợ dầu mối là rất quan trọng. Tuy nhiên, hiện còn rất nhiều khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng để xây dựng chợ đầu mối, cũng như vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng đề án, hình thành cơ chế, chính sách để phát triển hệ thống chợ đầu mối.

Chia sẻ kinh nghiệm về phát triển chợ đầu mối, ông Florian de Saint Vincent Giám đốc các dự án quốc tế Công ty Rungis International cho biết, chợ đầu mối là thị trường giao dịch trực tiếp, nơi người bán (bán buôn, người sản xuất, nhà nhập khẩu...) và người mua tại cùng một địa điểm. Tại chợ đầu mối, các quy định về giá thuê, giờ làm việc và các quy định cụ thể đảm bảo sân chơi bình đẳng và thúc đẩy các giao dịch minh bạch.

Chợ đầu mối Rungis (Pháp) hiện có tổng doanh thu hơn 12 tỷ Euro, chiếm 30% tất cả các loại rau, quả bán tại Pháp; có hơn 200 doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia hoạt động tại chợ... Vai trò của chợ đầu mối là một nguồn cung cấp thay thế cho các nhà bán lẻ độc lập; đảm bảo minh bạch về giá cả (được công bố hàng ngày); thúc đẩy vệ sinh thực phẩm...

Về lợi ích kinh tế, ông Florian de Saint Vincent cho hay, có rất nhiều sản phẩm, với tất cả phẩm chất đặc trưng, hỗ trợ sự đa dạng của các kênh phân phối; mở cửa cho thị trường xuất khẩu; sản xuất quá mức có thể được giải quyết khi cần thiết...

Ông Florian de Saint Vicent cũng chỉ ra thách thức lớn đối với chợ đầu mối ở Việt Nam đó là việc sử dụng các đầu vào cho sản xuất nông nghiệp như: thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, nhập khẩu bất hợp pháp. Hoặc quản ký kém, thiếu khả năng truy nguyên và nhiễm chéo cũng là những yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm. Nhưng thách thức lớn nhất là thay đổi việc sản xuất của một số lượng lớn các nhà sản xuất nhỏ. Bên cạnh đó, an toàn thực phẩm là mối quan tâm lớn đối với công chúng, với mức độ lo lắng cao mỗi lần có một sự cố an toàn thực phẩm cao.

Để giải quyết vấn đề an toàn thực phẩm chợ đầu mối, Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản cho rằng, cần tăng cường phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết người sản xuất với các chuỗi bán lẻ lớn; đảm bảo cân đối cung cầu, có thể truy xuất nguồn gốc, kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuỗi. Đồng thời, tăng cường quản lý thị trường, kiểm soát giá thành và giá bán các sản phẩm nông sản, giảm chi phí trung gian.

Theo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) tính đến cuối năm 2016, cả nước có 8.513 chợ, chợ nông thôn chiếm 76%, chợ thành thị chiếm 24%; trong đó, có 94 chợ đầu mối bán buôn trên địa bàn cả nước (chiếm 1,1%), nhiều nhất ở Thanh Hóa, Quảng Bình, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Các mặt hàng được bày bán trong chợ rất đa dạng, phần lớn là các mặt hàng thủy hải sản tươi sống, rau củ quả tươi được bán tại các chợ.