AI - Hạ tầng trí tuệ của đất nước
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, AI là hạ tầng trí tuệ. AI không chỉ là một công nghệ ứng dụng mà đang trở thành hạ tầng quốc gia, giống như điện, viễn thông hay internet. Ai làm chủ được AI người đó sẽ có lợi thế vượt trội trong sản xuất, kinh doanh, y tế, giáo dục, quản trị quốc giá và cả quốc phòng, an ninh. Do đó, Việt Nam phải có hạ tầng trí tuệ AI Việt Nam.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo đang được sử dụng trong nhiều lĩnh vực.
“Việt Nam sẽ nhanh chóng xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia và dữ liệu AI mở dùng chung. Chúng ta sẽ thực hiện AI hóa như là điện khí hóa, nhưng chúng ta sẽ AI hóa nhanh hơn, nhanh nhất có thể. Phổ cập AI, bình dân học vụ AI, giống như phong trào học tiếng Anh trước đây. Mỗi người Việt Nam sẽ có một trợ lý số, dân số không tăng, nhưng trí tuệ xã hội tăng ít nhất gấp đôi. Đồng thời, Việt Nam cam kết phát triển và làm chủ công nghệ số, trong đó có AI, dựa trên chuẩn mở, mã nguồn mở. Mã nguồn mở để phát triển và làm chủ công nghệ Việt Nam, để Make in Vietnam và cũng là để đóng góp cho nhân loại", ông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.
Về chính sách và thể chế, Việt Nam sẽ ban hành bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia hài hòa với chuẩn mực quốc tế nhưng phù hợp với thực tiễn Việt Nam, đồng thời xây dựng Luật AI, chiến lược AI với các nguyên tắc cốt lõi gồm quản lý theo mức độ rủi ro, minh bạch và trách nhiệm giải trình, đặt con người vào vị trí trung tâm, khuyến khích phát triển AI trong nước, tự chủ về AI, lấy AI làm động lực tăng trưởng nhanh và bền vững cũng như bảo vệ chủ quyền số dựa trên 3 trụ cột gồm dữ liệu, hạ tầng và công nghệ AI. Sự phát triển AI của Việt Nam sẽ phải dựa trên 4 trụ cột quan trọng: Thể chế minh bạch, hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao và văn hóa nhân văn.
PGS, TS. Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT cho rằng: "Chúng ta xác định phải có lĩnh vực, công nghệ đột phá và đó chính là AI. Vì AI giúp tăng năng suất lao động gấp 10 lần. Nếu như trước đây khoảng cách của chúng ta với các dân tộc tiên tiến thế giới rất cách xa, bởi vì các cuộc cách mạng công nghệ. Nhưng các cuộc cách mạng công nghệ trước đây chưa từng tạo ra mức tăng năng suất đột phá. Vì vậy, cuộc cách mạng này đặt ra thách thức và cơ hội lớn”.
Ông Trương Gia Bình nhấn mạnh giải pháp quan trọng nhất chính là đổi mới giáo dục: “Chúng ta phải thay đổi cách dạy, cách học, cách đánh giá. Nếu trẻ em Việt Nam từ lớp 1 đã học cùng AI, làm việc với AI và lớn lên cùng AI, khi trưởng thành, có thể thích nghi bất kể tương lai thay đổi thế nào bởi tác động của AI. Quan trọng nhất là dạy, học, đánh giá bằng AI và phải làm nhanh nhất có thể”.
Trong khi đó, PGS.TS Đặng Hoài Bắc, Giám đốc Học viện Công nghệ bưu chính viễn thông lưu ý, ngành Giáo dục cần sớm tích hợp “năng lực AI” vào chương trình đào tạo, nhưng phải đi cùng quản trị giá trị nhân văn để học sinh giữ được tư duy độc lập.
Những quan điểm từ cơ quan quản lý, chuyên gia cùng chung một định hướng, lĩnh vực phát triển AI Việt Nam phải đi bằng cả hai chân, tự chủ công nghệ và hội nhập quốc tế. Chiến lược này vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo, vừa thiết lập thể chế kiểm soát rủi ro; vừa coi AI là công cụ tăng trưởng, vừa khẳng định AI phải phục vụ nhân dân.
Tạo thị trường trong nước
Theo đánh giá, tiềm năng phát triển lĩnh vực AI của Việt Nam dự báo có thể đóng góp khoảng 80 tỷ USD, tương đương 12% GDP của Việt Nam năm 2030 nếu được áp dụng rộng rãi. Tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam sử dụng AI trong hoạt động bán hàng lên tới 75%, nhiều doanh nghiệp lớn đều đã đầu tư phát triển AI, coi đây là công nghệ then chốt để đẩy mạnh tăng trưởng và khả năng cạnh tranh dài hạn.
Về tạo thị trường AI trong nước để phát triển, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, không có ứng dụng sẽ không có thị trường. Không có thị trường, doanh nghiệp AI Việt Nam sẽ mãi bé nhỏ. Do vậy, đẩy mạnh ứng dụng AI trong doanh nghiệp, trong cơ quan nhà nước và các lĩnh vực trọng điểm là cách nhanh nhất để phát triển AI, để tạo ra các doanh nghiệp AI Việt Nam.
Chính phủ sẽ chi tiêu nhiều hơn cho AI, Quỹ Đổi mới công nghệ Natif của Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ dành ít nhất 40% để hỗ trợ ứng dụng AI, cấp vouchers cho doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng AI Việt Nam. Thị trường trong nước là cái nôi để tạo ra các doanh nghiệp AI Việt Nam.
"Về cơ hội của Việt Nam, với 100 triệu dân số trẻ, năng động, am hiểu công nghệ, Việt Nam có điều kiện để vừa là người dùng nhanh, vừa là người tạo ra sản phẩm AI cho chính mình và cho thế giới. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh mục các công nghệ chiến lược, trong đó AI là công nghệ chủ chốt mà chúng ta sẽ ưu tiên dành các nguồn lực để phát triển. Chúng ta có thể đi nhanh hơn nhờ: Hạ tầng tính toán AI quốc gia, hệ sinh thái dữ liệu, doanh nghiệp công nghệ số Make in Vietnam và một lực lượng nghiên cứu, startup, một cộng đồng trẻ yêu công nghệ. Các AI startup sẽ là động lực quan trọng về phát triển AI Việt Nam", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.
GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định: “AI đang phát triển với sức mạnh và tốc độ kinh ngạc, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro khó lường. Vì vậy, việc bàn thảo chính sách về AI có ý nghĩa quan trọng trong việc bổ sung, cập nhật chiến lược quốc gia về AI. Cùng với những lợi ích to lớn, rủi ro từ AI cũng không ít".