Hơn 84% số ca tử vong đơn độc tại Hàn Quốc được ghi nhận vào năm ngoái là nam giới. Ảnh minh họa: Yonhap
Mỗi năm, hàng nghìn người Hàn Quốc – chủ yếu là đàn ông trung niên – tử vong trong thầm lặng và cô đơn. Đôi khi phải mất vài ngày hoặc thậm chí vài tuần người thân, bạn bè của họ mới phát hiện ra họ đã qua đời.
Đây là những “cái chết cô đơn”, trong tiếng Hàn gọi là Godoksa, từ dùng để miêu tả một khía cạnh trong một thực trạng to lớn về nỗi cô đơn của con người mà chính phủ Hàn Quốc đang phải đau đầu xử lý.
Tại thủ đô Seoul, tuần này, chính quyền thành phố tuyên bố họ sẽ chi 451,3 tỷ won (gần 327 triệu USD) trong 5 năm tới để tạo ra một thành phố không ai cô đơn.
Theo chính quyền địa phương, các sáng kiến mới bao gồm thiết lập các đường dây nóng 24/7, một nền tảng trực tuyến để tư vấn về vấn đề cô đơn, cũng như các biện pháp tiếp theo bao gồm thăm khám và tư vấn trực tiếp.
Thị trưởng Seoul Oh Se-hoon cho biết: “Sự cô đơn và cô lập không chỉ là vấn đề của cá nhân mà là những nhiệm vụ mà xã hội phải cùng nhau giải quyết”. Ông nói thêm thành phố sẽ huy động toàn bộ năng lực của thành phố để giúp những người cô đơn được chữa lành và trở lại xã hội.
Thành phố cũng có kế hoạch triển khai các dịch vụ tâm lý và không gian xanh mở rộng; kế hoạch bữa ăn dinh dưỡng cho người trung niên và người cao tuổi; một hệ thống tìm kiếm để xác định những cư dân cô đơn cần giúp đỡ; và các hoạt động khuyến khích mọi người ra ngoài và kết nối với những người khác, chẳng hạn như làm vườn, thể thao, câu lạc bộ sách…
An Soo-jung, Giáo sư tâm lý học tại Đại học Myongji, cho biết: “Sự cô đơn là một vấn đề xã hội quan trọng hiện nay, vì vậy những nỗ lực hoặc chính sách để giải quyết nó là hoàn toàn cần thiết”.
Trong 10 năm trở lại đây, sự đơn độc đã trở thành vấn đề đáng quan tâm tại “xứ sở kim chi” khi số lượng các vấn đề liên quan tăng lên - chẳng hạn như những người trẻ rút lui khỏi thế giới và dành cả ngày ở nhà trong nhiều tháng. Hiện tượng với thuật ngữ tiếng Nhật “hikikomori” ngày càng trở nên phổ biến. Dữ liệu cho thấy Hàn Quốc có tới 244.000 người hikikomori vào năm 2022.
Theo số liệu mới nhất của Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc công bố vào tuần trước, số người chết đơn độc cũng ngày càng tăng – với 3.661 người vào năm ngoái, tăng từ 3.559 ca vào năm 2022 và 3.378 ca vào năm 2021.
Một phần của sự gia tăng trên có thể là do định nghĩa mới, rộng hơn của bộ y tế về “cái chết cô đơn”. Trong khi những năm trước, thi thể chỉ được tìm thấy sau “một khoảng thời gian nhất định” thì mới được coi là “cái chết cô đơn”, nhưng thuật ngữ này hiện áp dụng cho bất kỳ ai sống cô lập với xã hội, bị cắt đứt khỏi gia đình hoặc người thân và chết do bệnh tật, tự tử.
Một yếu tố khác đằng sau sự gia tăng này có thể là cuộc khủng hoảng nhân khẩu học của đất nước. Dân số già đi và tỷ lệ sinh giảm đồng nghĩa với việc số người chết luôn nhiều hơn số người sinh trong những năm gần đây. Tỷ lệ tử vong nói chung của Hàn Quốc đang tăng lên, bao gồm cả những cái chết đơn độc.
Theo Bộ Y tế, hơn 84% số ca tử vong đơn độc được ghi nhận vào năm ngoái là nam giới, gấp hơn 5 lần số ca tử vong ở nữ giới. Đàn ông ở độ tuổi 50 và 60 chiếm hơn một nửa, khiến họ đặc biệt dễ bị tổn thương trước nguy cơ chết một mình.
Điều gì khiến người Hàn cảm thấy đơn độc đến vậy?
Giáo sư An cho biết: “Sự cô đơn không chỉ xảy ra ở Hàn Quốc và rất khó để nói rằng người Hàn Quốc đặc biệt cô đơn hơn những người khác. Tuy nhiên, khi được hỏi về điều gì khiến họ cảm thấy cô đơn, có một số điểm khác biệt so với các quốc gia khác”.
“Ở một số nền văn hóa, cô đơn được coi là cảm giác xảy ra khi các mối quan hệ không được trọn vẹn. Ở Hàn Quốc, mọi người nói rằng họ cảm thấy rất cô đơn khi cảm thấy mình không đủ xứng đáng hoặc thiếu mục đích sống”, bà An lý giải.
Một chuyên gia khác chỉ ra nhiều người thuộc thế hệ Millennials và Gen Z Hàn Quốc rất nhạy cảm với những lời chỉ trích trong khi lại quá tự phê bình và sợ thất bại.
Một nghiên cứu từ tháng 6 năm nay cho thấy người Hàn Quốc có thể cảm thấy cô đơn hoặc thất bại nếu họ thấy mình không tạo ra ảnh hưởng đáng kể đến người khác hoặc xã hội. Điều này xuất phát từ văn hóa cạnh tranh và hướng tới thành tích của xã hội Hàn Quốc. Mặc dù có thể có cuộc sống xã hội đầy đủ và vẫn có mối quan hệ bình thường nhưng người Hàn Quốc vẫn cảm thấy cô đơn khi so sánh bản thân với người khác.
Nỗ lực của chính phủ
Trong những năm qua, chính quyền Hàn Quốc đã đưa ra nhiều sáng kiến khác nhau để giải quyết vấn đề này, bao gồm Đạo luật quản lý và ngăn chặn cái chết cô đơn, yêu cầu chính phủ lập kế hoạch phòng ngừa toàn diện và báo cáo tình hình 5 năm một lần.
Năm 2023, chính phủ đã thông qua một sửa đổi quy định một số người trẻ có lối sống ẩn dật đủ điều kiện nhận hỗ trợ tài chính, bao gồm chi phí sinh hoạt lên tới 650.000 won/tháng, để giúp họ “tái hòa nhập xã hội”.
Hàn Quốc không phải là quốc gia duy nhất phải giải quyết tình trạng này.
Nhật Bản, nơi xu hướng hikikomori lần đầu tiên được công nhận và nghiên cứu chuyên sâu, đã bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Cô đơn vào năm 2021. Năm tiếp theo, chính phủ đưa ra một kế hoạch đối phó chuyên sâu bao gồm dịch vụ tư vấn 24/7 và mở rộng tư vấn và hỗ trợ xã hội.
Các quốc gia khác, bao gồm Vương quốc Anh, cũng có những bộ trưởng cô đơn được bổ nhiệm tương tự. Mỹ cũng đã cảnh báo về “đại dịch cô đơn” trong năm 2023, đẩy mạnh các biện pháp như xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội mạnh mẽ hơn và điều chỉnh các nền tảng trực tuyến.
Ngay cả Tổ chức Y tế Thế giới cũng đã thành lập một ủy ban chống lại sự cô đơn vào năm 2023, gọi đây là “mối đe dọa sức khỏe cấp bách”.