Chế độ lương, thưởng, phúc lợi phải thỏa đáng
Các đại biểu tham dự Diễn đàn nâng cao năng suất lao động quốc gia năm 2024. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Nhiều ý kiến tại Diễn đàn cho rằng, mối quan hệ chặt chẽ và tỷ lệ thuận giữa tiền lương, thưởng và phúc lợi với động lực làm việc, sự hài lòng và toàn tâm trong công việc. Người lao động dù muốn gắn bó nhưng cũng không thể ở lại mãi với công ty khi mà lương thấp.
Phân tích về điều này, Phó Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Phạm Thị Thu Lan cho biết, người lao động đi làm đều quan tâm tới tiền lương, đặc biệt là người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, việc tăng năng suất trong thời gian tới sẽ là một thách thức, bởi chuyển từ một nước thu nhập thấp lên một nước thu nhập trung bình dễ hơn rất nhiều so với từ một nước thu nhập trung bình lên thu nhập cao.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tăng năng suất giai đoạn tới không thể dựa vào việc đi tiếp con đường đã đi mà đòi hỏi sự chuyển đổi mô hình, chuyển đổi nền kinh tế đi liền với chuyển đổi về việc làm, lực lượng lao động và kỹ năng. Để thực hiện thành công sự chuyển đổi đồng bộ này, chính sách tiền lương, tiền thưởng và phúc lợi đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn đề xuất cần xác lập mức lương tối thiểu thỏa đáng là sàn an sinh xã hội và là quyền cơ bản của con người. Mức lương tối thiểu thỏa đáng không chỉ đảm bảo trang trải chi phí cơ bản cần thiết cho người lao động và gia đình như: thực phẩm đủ dinh dưỡng, nhà ở, chăm sóc sức khỏe, quần áo, đi lại, giáo dục, quan hệ xã hội mà còn cần một khoản dự phòng cho sự việc bất khả kháng và tiết kiệm cho tương lai.
“Tổ chức Công đoàn mong muốn Chính phủ chỉ đạo Hội đồng Tiền lương quốc gia trong thời gian tới nghiên cứu và xác lập mức lương tối thiểu thỏa đáng, tư vấn cho Chính phủ để tiền lương thực sự là động lực tăng năng suất”, bà Phạm Thị Thu Lan nêu ý kiến.
Bên cạnh đó, bà Phạm Thị Thu Lan cũng cho rằng cần thu hút nhà đầu tư nước ngoài có trách nhiệm; tiên tiến, chất lượng, có tính tuân thủ pháp luật cao để đóng góp nâng cao năng suất lao động quốc gia, luật hóa trách nhiệm trong chuỗi cung ứng của doanh nghiệp lớn...
Theo bà Lan, vi phạm pháp luật lao động chủ yếu xảy ra ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ mà Nhà nước không thể kiểm soát hết. Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp cần chia sẻ trách nhiệm với Nhà nước trong việc giám sát tuân thủ pháp luật lao động, thông qua việc luật hóa trách nhiệm các doanh nghiệp lớn giám sát các doanh nghiệp thầu phụ trong chuỗi cung ứng của mình.
Tổ chức Công đoàn có vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường, là thực hiện thương lượng tiền lương với người sử dụng lao động về tiền lương, tiền thưởng, điều kiện làm việc tại nơi làm việc. Để thương lượng tiền lương hiệu quả, rất cần có sự thiện chí của người sử dụng lao động. Tổ chức Công đoàn mong muốn Chính phủ chỉ đạo cộng đồng doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý trong thương lượng tập thể; tạo điều kiện để thành lập tổ chức Công đoàn đại diện cho người lao động trong thương lượng, đặc biệt ở khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ và khu vực hợp tác xã. Hiện nay, tỉ lệ thành lập Công đoàn trong hai khu vực này chưa tới 10%.
“Tài sản là quan trọng nhưng di sản còn quan trọng hơn. Nền kinh tế có thể tạo ra nhiều tài sản để lại cho thế hệ mai sau, nhưng di sản về cơ chế, thiết chế, chính sách và các sàn xã hội về tiền lương, thu nhập, y tế, giáo dục, an sinh xã hội và các khía cạnh xã hội khác để lại cho thế hệ mai sau sẽ có giá trị hơn rất nhiều", bà Phạm Thị Thu Lan nêu quan điểm
Năng suất lao động là yếu tố tiên quyết đưa đất nước phát triển
Là cán bộ công đoàn trực tiếp tại doanh nghiệp, ông Đặng Tuấn Tú (Chủ tịch Công đoàn Công ty Changshin Việt Nam) cho rằng, năng suất lao động là yếu tố quyết định sự phát triển của một doanh nghiệp và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Năng suất lao động cao, người lao động sẽ có thu nhập cao và đời sống không ngừng được cải thiện ngoài việc bảo vệ quyền lợi người lao động công đoàn cần tăng cường tuyên truyền giáo dục.
Công đoàn Công ty Changshin Việt Nam đã thực hiện tốt việc giám sát, kiểm tra, đôn đốc, thực hiện nghiêm túc các chính sách pháp luật, nội quy lao động, thỏa ước lao động tập thể, hợp đồng lao động, tiền lương, phúc lợi, điều kiện làm việc, an toàn vệ sinh lao động. Công đoàn Công ty cũng thường xuyên đối thoại định kỳ và đột xuất với Ban giám đốc công ty, thực hiện nghiêm túc quy chế dân chủ tại tại doanh nghiệp; chủ động xây dựng lộ trình họp lương với Ban Giám đốc công ty. Đồng thời, Công đoàn Công ty đã lấy ý kiến người lao động để xây dựng được thỏa ước lao động tập thể với nhiều nội dung tốt hơn so với luật định, thỏa ước của Công ty được đánh giá thỏa ước lao động góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người lao động.
Theo ông Đặng Tuấn Tú, việc thường xuyên nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người lao động để chuyển tải đến chủ doanh nghiệp, trong đó có nhiều ý kiến góp phần nâng cao năng suất của người lao động trong Công ty (năm 2012, mỗi công nhân một ngày chỉ sản xuất được 2,85 đôi giày, thì sang năm 2024, mỗi ngày mỗi công sản xuất được 3,44 đôi giày).
Ông Đặng Tuấn Tú kiến nghị đến Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội tiếp tục ủng hộ việc trích nộp kinh phí 2% từ doanh nghiệp, tạo điều kiện tốt nhất cho các hoạt động chăm lo cho người lao động và giữ chân người lao động gắn bó với doanh nghiệp… Đồng thời, đề nghị Chính phủ xây dựng lộ trình giảm thời gian làm việc từ 48 giờ/tuần xuống còn 44 giờ/tuần và 40 giờ/tuần cho phù hợp và theo kịp các nước cùng khu vực; tạo điều kiện cho người lao động có thời gian nghỉ ngơi dài hơn để tái tạo sức khỏe và chăm sóc hạnh phúc gia đình…
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, trong thời đại mới, mục tiêu nâng cao năng suất lao động là yếu tố tiên quyết đưa đất nước phát triển và hội nhập. Với các giải pháp mà các doanh nghiệp đưa ra, các đại biểu cho rằng, cần xác định từ nguồn lực con người, yếu tố quan trọng bậc nhất và nguồn lực khoa học công nghệ.
Bà Trương Thị Thu Hà (Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn) khẳng định, mỗi người lao động phải không ngừng phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để có năng suất lao động cao. Theo bà Hà, nhiều công nhân trực tiếp sản xuất đã vươn lên đã trở thành những cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản lý, đốc công, trưởng ca xuất sắc, trở thành các quản đốc phân xưởng, giám đốc khu vực giỏi, các lãnh đạo quản lý tại đơn vị, đánh dấu sự trưởng thành của giai cấp công nhân thời đại mới.
“Hoạt động sáng kiến, cải tiến đã thật sự là đòn bẩy mà qua đó mỗi người lao động có thể phát huy mọi tiềm năng bản thân, bứt phá bằng trí tuệ, bản lĩnh để tham gia thúc đẩy sự phát triển sản xuất, nâng cao năng suất lao động”, bà Trương Thị Thu Hà khẳng định.
Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang nhấn mạnh, những năm qua, Chính phủ và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ, triển khai có hiệu quả nhiều hoạt động, giải pháp nhằm giải quyết những vấn đề cấp thiết liên quan tới việc làm, thu nhập, đời sống, an ninh, an toàn của công nhân lao động; xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, lớn mạnh; góp phần quan trọng vào thành tựu chung của đất nước.
Với quyết tâm thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đảng, các chiến lược, chương trình, kế hoạch của Chính phủ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã xây dựng và triển khai Chương trình “Công đoàn Việt Nam đồng hành với Chính phủ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và phát triển bền vững đất nước giai đoạn năm 2019-2023” đạt được nhiều kết quả tích cực.
Diễn đàn Nâng cao năng suất lao động quốc gia năm 2024 là dịp để công nhân, viên chức, công chức, cán bộ công đoàn và các doanh nghiệp ở các vị trí khác nhau cùng trao đổi, bàn thảo, đánh giá về thực trạng năng suất lao động Việt Nam, nguyên nhân và điểm nghẽn, từ đó đề xuất, kiến nghị, hiến kế với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp tiếp tục thúc đẩy nâng cao năng suất lao động.