Trước thềm Đại hội XIII Công đoàn (CĐ) Việt Nam, chiều 30/11, diễn đàn số 3 "Tập trung nguồn lực thúc đẩy đối thoại, thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể, nhất là về tiền lương, điều kiện làm việc" được tổ chức tại Hà Nội.
Quang cảnh diễn đàn số 3.
Theo bà Trần Thị Thanh Hà, Trưởng Ban quan hệ lao động, Tổng LĐLĐ Việt Nam, nhiệm kỳ 2018 - 2023, việc phối hợp thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, đối thoại tại nơi làm việc có chuyển biến tích cực với 98,8% doanh nghiệp Nhà nước và 64,93% doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước tổ chức hội nghị người lao động và các hình thức dân chủ khác theo quy định của pháp luật; 99,07% doanh nghiệp Nhà nước và 67,96% doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước có tổ chức công đoàn đối thoại tại nơi làm việc.
Hoạt động thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể nhất là doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước được chú trọng, đã ký mới 15.832 bản thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, đạt tỷ lệ 72,12% (tăng 6,47% so với đầu nhiệm kỳ), trong đó tỷ lệ thỏa ước lao động tập thể đạt loại B trở lên là 48,2%, tăng 19,6% so với đầu nhiệm kỳ; đã ký kết 22 bản thỏa ước lao động tập thể nhóm doanh nghiệp, 3 thỏa ước lao động tập thể ngành, mang lại lợi ích cao hơn luật cho hơn 7 triệu lao động.
"Những kết quả trên đã góp phần quan trọng trong xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ tại doanh nghiệp, giữ ổn định việc làm, tiền lương, thu nhập, đảm bảo điều kiện làm việc", bà Hà nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo bà Hà, công tác đối thoại, thương lượng tập thể vẫn còn những tồn tại, hạn chế như hoạt động tham gia thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, tổ chức đối thoại tỉ lệ còn thấp, nhiều nơi còn hình thức; thỏa ước lao động tập thể có độ bao phủ chưa rộng, nhiều bản chất lượng còn thấp; thỏa ước lao động tập thể ngành giảm sút về số lượng đơn vị tham gia, hết hạn chưa được ký kết lại; thỏa ước lao động tập thể có nhiều doanh nghiệp tham gia còn manh mún, khả năng mở rộng thấp…
Tại diễn đàn, bà Phạm Thị Tuyết Nhung, Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty TNHH Yazaki EDS trực thuộc LĐLĐ tỉnh Bình Dương, cho biết, từ thực tế đồng hành, chia sẻ với người lao động, việc đối thoại, thương lượng ngày càng thiết thực, hiệu quả, Chính phủ cần có giải pháp để các tập đoàn, nhà đầu tư, đối tác, các nhãn hàng nước ngoài thúc đẩy việc tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế, quyền của người lao động tại nơi làm việc trong chuối cung ứng toàn cầu, trong đó có Việt Nam, đặc biệt là vấn đề trả mức lương đủ sống cho người lao động.
Đồng thời đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội có biện pháp, hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp thương lượng đưa nội dung tiền lương vào trong thỏa ước lao động tập thể và phân loại, định danh công việc, nhóm công việc để người lao động được quyền thương lượng mức lương xứng đáng với công sức của họ.
Tham luận tại diễn đàn, các đại biểu khẳng định công tác đối thoại, thương lượng tập thể của tổ chức CĐ là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định. Đại diện LĐLĐ TP Hải Phòng cho rằng việc phân bổ nguồn lực, nhất là nguồn lực tài chính rất cần thiết nên ít nhất chiếm 25 - 30% tổng chi và đề nghị sớm có hướng dẫn.
Bên cạnh đó, một số đại biểu đề xuất xây dựng tài liệu hướng dẫn và các biểu mẫu công đoàn tham gia đối thoại, thương lượng tập thể. Trong đó, tập trung nội dung về các phương án cơ bản để công đoàn thương lượng bảo vệ các đề xuất về cải thiện tiền lương, thu nhập và cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động... Tăng cường bồi dưỡng kỹ năng đối thoại, thương lượng, thuyết trình cho cán bộ công đoàn, cá nhân tham gia tổ thương lượng tập thể.
Nhấn mạnh vai trò của công đoàn cơ sở cần trong việc chủ động đề xuất các nội dung đối thoại, nội dung thương lượng, đại diện công đoàn Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho rằng, công đoàn cần thường xuyên lấy ý kiến của người lao động để nắm bắt được những yếu tố nguy hiểm, có hại cho người lao động mới phát sinh hoặc mới phát hiện, phân tích nguyên nhân gây, từ đó chủ động kiến nghị, đề xuất đối thoại.
Cũng tại diễn đàn, bà Nguyễn Thị Thu Hằng, Cục Quan hệ lao động và Tiền lương (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) cho biết, hoạt động thương lượng ký kết thỏa ước lao động tập thể có sự gia tăng về số lượng. Đến nay, tổng số thỏa ước được ký kết đến hết năm 2022 là 42.000 bản, bao phủ hơn 6,19 triệu lao động. Các thiết chế giải quyết tranh chấp lao động được kiện toàn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động và hỗ trợ phát triển quan hệ lao động trong tình hình mới.
"Tổ chức công đoàn đã khẳng định được vai trò trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động; chủ động tham gia thực hiện quy chế dân chủ cơ sở và đối thoại tại nơi làm việc, thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể trong các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước...", bà Hằng nhấn mạnh.
Để thúc đẩy hoạt động đối thoại, thương lượng tập thể, đại diện Bộ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho rằng tổ chức công đoàn cần tích cực tham gia vào các cơ chế đối thoại ba bên ở các cấp, đồng thời thể hiện rõ vai trò là tổ chức đại diện người lao động trong Hội đồng Tiền lương quốc gia và Ủy ban Quan hệ lao động.