Về thôn Đông Hoàng, nhắc đến ông Trần Đại Nghĩa ai cũng biết. Người dân ở đây hết lời ca ngợi và gọi ông bằng cái tên thân mật là ông Nghĩa “máy cấy”. Bởi chiếc máy cấy không động cơ do ông Nghĩa chế tạo, đã giúp người dân nơi đây không còn phải cặm cụi cấy từng khóm lúa, mà kỹ thuật gieo trồng vẫn đảm bảo.
Nhìn ông Nghĩa tất bật với công việc tại xưởng chế tạo máy cấy cùng cuốn sổ đặt hàng dày kín, đủ biết sáng chế của ông “đắt hàng” đến mức nào.
Ông Nghĩa giới thiệu chiếc máy cấy không động cơ do ông tự chế tạo. |
Ông Nghĩa kể: “Năm 2002, khi đi xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc, điều tôi rất chú ý là nông dân ở nước bạn làm việc thật nhàn hạ. Họ có máy cấy bốn bánh rất lớn chạy trên ruộng, chỉ một ngày đã cấy xong hàng mẫu ruộng. Chợt nghĩ đến người dân quê mình suốt ngày cặm cụi, mà năng suất làm việc chẳng đáng kể, tôi tự nhủ nếu có chiếc máy này, hẳn người nông dân sẽ bớt vất vả. Và ý tưởng chế tạo chiếc máy cấy đã hình thành trong đầu từ đó. Tôi đến tận nơi chụp ảnh rất chi tiết chiếc máy cấy và bắt đầu tìm hiểu nguyên lý hoạt động của nó và tìm thêm sách vở để nghiên cứu”.
Sau khi về nước, dù dày công đi tìm hiểu, nhưng ông Nghĩa vẫn không tìm thấy động cơ nào có thể phù hợp cho việc chế tạo của mình. Bẵng đi vài năm, mãi đến năm 2011, khi đã có một số vốn trong tay, người nông dân Trần Đại Nghĩa lại tiếp tục bắt tay vào nghiên cứu, cần mẫn tìm cách chế tạo máy. “Ban đầu tôi rất băn khoăn vì nếu chế tạo máy gắn động cơ lớn thì người nông dân sẽ không đủ sức mua, bởi giá thành rất cao. Nếu máy gắn bình ắc quy, động cơ nhỏ, cũng vẫn nặng, bà con khó vận chuyển. Tôi liền nảy ra ý nghĩ sẽ làm ra chiếc máy không cần động cơ và gọn nhẹ hết mức có thể.
Hướng chế tạo là làm sao để máy không tốn nhiên liệu, nhẹ, di chuyển dễ dàng, giá thành thấp, phù hợp với điều kiện kinh tế của người nông dân. Sau hơn nửa năm “la cà” các cửa hiệu sửa chữa xe máy, hàn xì để mua đồ, tối về tôi lại hì hục mài dũa, đấu nối các chi tiết theo bản thiết kế đã vẽ, cuối cùng, chiếc máy cấy đã ra đời. Đầu tiên tôi mang máy ra đoạn sông cạn để chạy thử, thì thấy bộ phận tách mạ đã hoạt động được rồi, nhưng chưa tốt lắm. Tôi về nghĩ cách chế tạo cho hoàn thiện hơn. Đến vụ cấy năm đó, tôi mang máy ra cấy thử trên thửa ruộng nhà mình và vô cùng sung sướng khi thấy máy hoạt động tốt, hàng lúa thẳng đều, cây lúa phát triển tốt, năng suất cao như cấy bằng tay”, ông Nghĩa nhớ lại.
Chiếc máy của ông Nghĩa không dùng động cơ, mà vận hành bằng sức kéo, nguyên liệu chủ yếu bằng thép hộp, nên chỉ nặng khoảng 24 kg. Vì thế, người kéo sẽ không tốn nhiều sức khi di chuyển. Công suất của máy tương đương khoảng 4 sào/ngày, với 4 mỏ cấy, một giây máy có thể cấy được 4 khóm lúa. Khoảng cách hàng cấy cũng có thể tự điều chỉnh theo ý muốn và máy có hệ thống gạt bùn, nên không phải mất thời gian xoa vết chân người đi lại.
Chiếc máy cấy của ông Nghĩa còn khắc phục được nhược điểm của các loại máy sử dụng động cơ là có thể hoạt động tốt trên nền ruộng xấu, ruộng cao và cả địa hình miền núi.
“Từ khi hoàn thiện sáng chế, tôi đã bán được khoảng hơn 200 chiếc máy, tôi cũng đang tiếp tục cải tiến để tăng hiệu quả sử dụng, giúp người nông dân nhàn hơn mà giá cả không đổi. Mong nhà nước sẽ có những giúp đỡ, bảo hộ, tiện lợi trong đăng ký bản quyền tác giả cho các sáng tạo của những người nông dân như chúng tôi”, ông Nghĩa chia sẻ.