Khó tìm nguyên nhân 12 ca nhiễm HIV ở Bến Tre

Cuối tuần trước (ngày 1/6), đoàn công tác của Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh đã tới huyện Mỏ Cày Nam (Bến Tre), để khảo sát về vụ việc phát hiện cùng lúc 12 người dân nhiễm HIV.

Liệu cơ quan chức năng có khẳng định chính xác nguyên nhân lây nhiễm? Và làm thế nào để sớm phát hiện, điều trị cho những ca nhiễm HIV có thể còn “ẩn náu” trong cộng đồng?

PGS.TS Trương Thị Xuân Liên, nghiên cứu viên cao cấp, Trưởng Đoàn giám sát của Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh, trao đổi với Tin tức xung quanh vấn đề này.

Có thể sớm đưa ra kết luận vì sao 12 người dân ở ấp Phú Đăng, xã Ngãi Đăng, huyện Mỏ Cày Nam, Bến Tre, “bỗng dưng” nhiễm HIV không, thưa bà?

Như chúng ta đã biết, HIV lây truyền qua đường tình dục không an toàn, đường máu và mẹ truyền sang con (lúc mang thai, khi sinh hoặc khi cho con bú).

 

Trong vụ việc tại huyện Mỏ Cày Nam, 11/12 người nhiễm HIV là đàn ông và sống tại ấp Phú Đăng, 1 người còn lại là phụ nữ và từng là tiếp viên quán nhậu ở ấp Bình Sơn, xã Ngãi Đăng. Nhiều người bệnh suy đoán họ bị nhiễm HIV là do tiêm (chích) thuốc không an toàn từ một phòng khám tư của một y sĩ trong ấp.

Tuy nhiên, rất khó có thể xác định chính xác nguyên nhân lây nhiễm HIV vì bệnh nhân thường đến xét nghiệm rất muộn sau khi tiếp xúc với yếu tố nguy cơ. Các dấu hiệu nhiễm HIV ở giai đoạn đầu khó nhận biết nếu không được làm xét nghiệm máu. Đối với các trường hợp nhiễm HIV tại huyện Mỏ Cày Nam, qua xét nghiệm đếm số lượng tế bào CD4 cho thấy, một số người có số lượng tế bào CD4 rất thấp chứng tỏ đã nhiễm HIV tương đối lâu và đã chuyển sang giai đoạn cần điều trị. Một số người khác có số lượng CD4 còn tương đối cao. Điều này cho thấy những bệnh nhân này có thể nhiễm HIV ở những thời điểm khác nhau...

Theo tôi, chúng ta cần cân nhắc xem việc tìm ra nguyên nhân lây nhiễm HIV của 12 bệnh nhân nêu trên có phải là vấn đề cần quan tâm và tập trung trước tiên trong giai đoạn này hay không? Đấy là chưa nói đến vấn đề cần bảo mật thông tin cá nhân cho người có HIV và làm sao để người dân an tâm tình nguyện đến làm xét nghiệm sớm để được chăm sóc và điều trị kịp thời nếu nhiễm HIV. Hiện nay, sự kỳ thị vẫn là một rào cản đối với người nhiễm HIV khi muốn tìm đến với các dịch vụ y tế và xét nghiệm. Điều này không những bất lợi cho cá nhân người bệnh mà còn góp phần làm tăng khả năng lây nhiễm HIV trong cộng đồng vì người bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nhưng việc xác định nguyên nhân lây nhiễm HIV cũng góp phần “chặn” đường lây lan HIV cho người dân sống xung quanh, thưa bà?

Sự việc xảy ra tại huyện Mỏ Cày Nam, một lần nữa khẳng định rằng tất cả mọi người đều có thể nhiễm HIV. Do đó, việc tăng cường tuyên truyền để người dân biết rõ các đường lây nhiễm, chủ động đi xét nghiệm, phát hiện bệnh sớm để được điều trị kịp thời nhằm nâng cao chất lượng sống và giảm sự lây lan HIV ra cộng đồng... mới là vấn đề cần thiết.

Để ngăn chặn sự lây nhiễm HIV, khi quan hệ tình dục cần đảm bảo an toàn, không nghiện chích ma túy, bảo đảm quy định an toàn trong dịch vụ y tế và các chăm sóc khác như: Sửa móng tay, chân, cắt tóc, cạo râu...

Tế bào lympho CD4 là một thành phần của bạch cầu trong máu. Đây là tế bào phản ánh sức đề kháng của hệ thống miễn dịch của con người đối với các tác nhân gây bệnh. Thông thường số lượng tế bào CD4 trung bình khoảng 800 - 1.500 tế bào/mm3máu. Khi cơ thể nhiễm HIV/AIDS, số lượng tế bào CD4 sẽ giảm dần theo thời gian và cơ thể mất khả năng đề kháng với các tác nhân gây bệnh.

Đối với những người có nguy cơ nhiễm HIV, cần chủ động tới các trung tâm tư vấn và xét nghiệm HIV miễn phí. Người nhiễm HIV sẽ được giới thiệu đến các cơ sở chăm sóc và điều trị miễn phí. Vấn đề bảo mật thông tin cho người nhiễm HIV/AIDS cũng như những quy định về nghĩa vụ và quyền lợi của họ cũng đã được pháp luật quy định.

Cơ quan y tế của tỉnh Bến Tre có đủ khả năng triển khai các hoạt động tăng cường tư vấn, xét nghiệm, cung cấp dịch vụ điều trị HIV cho người dân địa phương không, và Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh sẽ hỗ trợ địa phương những gì, thưa bà?

Phòng xét nghiệm HIV Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Bến Tre đã được công nhận là đủ điều kiện khẳng định kết quả HIV dương tính. Kết quả kiểm chứng các mẫu xét nghiệm của bệnh nhân do tỉnh Bến Tre gửi lên Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh cũng khẳng định kết quả tương đồng. Điều đó cho thấy Bến Tre có đủ khả năng khẳng định kết quả xét nghiệm HIV. Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh thường xuyên giám sát và kiểm tra công tác xét nghiệm HIV tại các tỉnh và sẵn sàng hỗ trợ kỹ thuật khi cần thiết. Chính quyền và ngành y tế tỉnh Bến Tre nên tăng cường tuyên truyền, giúp người dân yên tâm, hiểu rõ về trách nhiệm và tầm quan trọng của việc tự nguyện đi xét nghiệm HIV. Những trường hợp phát hiện HIV dương tính được tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình điều trị, sử dụng thuốc kháng HIV miễn phí.

Trong chuyến công tác đến địa phương, Đoàn giám sát của Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh đã trực tiếp gặp gỡ các bệnh nhân nhiễm HIV, tư vấn về việc dự phòng, chăm sóc và điều trị. Đồng thời, chúng tôi đã tiến hành khảo sát sơ bộ để tới đây giám sát đánh giá những yếu tố nguy cơ nhằm góp phần hạn chế sự lây lan HIV trong cộng đồng.

Xin cảm ơn bà!

Phương Liên (thực hiện)