Vụ thảm sát 504 thường dân vô tội ở Sơn Mỹ do quân đội đế quốc Mỹ thực hiện ngày 16/3/1968 tại thôn Tư Cung và thôn Cổ Lũy thuộc xã Sơn Mỹ (cũ) nay là xã Tịnh Khê (huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi) khiến đông đảo nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới phẫn nộ.
Cựu chiến binh Mỹ Mike Boehm kéo đàn vĩ cầm bài Cầu nguyện bên tượng đài Sơn Mỹ 1. |
45 năm trôi qua, nỗi đau thương mất mát quá lớn vẫn còn hằn sâu trong trái tim của người Việt Nam nói chung và người dân Quảng Ngãi nói riêng. Sau chiến tranh, người dân Sơn Mỹ - Tịnh Khê đã cố gắng vượt qua mọi hy sinh mất mát, tập trung hàn gắn vết thương chiến tranh, đồng lòng chung sức xây dựng quê hương ngày càng phát triển, đem lại sự hồi sinh trên vùng "đất chết" năm xưa.
Ký ức kinh hoàng
Lính Mỹ điên cuồng sục sạo từng gia đình, từng căn hầm và mọi ngóc ngách để tìm và tiêu diệt người dân địa phương. Đỉnh điểm của hành động tàn sát dã man là chúng đã cưỡng hiếp nhiều phụ nữ, trẻ em, kể cả người đang mang thai, sau đó tập trung dân làng, hầu hết là người già, phụ nữ và trẻ em thành từng tốp rồi xả súng.
Bà Phạm Thị Thuận (xóm Khê Thuận, thôn Tự Cung) nhớ lại: “Buổi sáng hôm ấy, tôi thức dậy từ sớm. Nghe tiếng súng ở đầu xóm, tôi đánh thức các con chạy xuống hầm nhưng trước sự lùng soát riết ráo của lính Mỹ, chúng tôi bị bắt cùng nhiều người dân khác. Đến đoạn mương (nay thuộc Khu chứng tích Sơn Mỹ) bọn chúng đẩy chúng tôi xuống mương và xả súng. May mắn cho tôi và 2 đứa con (1 đứa 5 tuổi, 1 đứa 3 tuổi), nhờ xác của những người dân trong làng đè lên nên còn sống sót”. Bà Thuận đã ngoài 75 tuổi nhưng mỗi lần kể về cái “ngày chết” đó là nước mắt lại lăn dài. Hồi đó bà 30 tuổi - cái tuổi xuân xanh của người phụ nữ nhưng phải chịu đựng nỗi đau thảm khốc, chứng kiến cảnh 7 người thân trong gia đình (gồm cha, chồng, 3 chị em dâu và 2 đứa cháu) bị lính Mỹ giết hại.
Nhân dân Sơn Mỹ dự lễ tưởng niệm 504 người dân bị Mỹ sát hại. |
Trong năm 2012, tổng giá trị sản xuất của xã Tịnh Khê đạt gần 444 tỷ đồng, đạt 111,2 % kế hoạch. Cơ cấu kinh tế của xã chuyển dịch theo hướng công nghiệp. Tổng sản lượng lương thực đạt trên 4.000 tấn, đạt 106% kế hoạch. Sản lượng thủy hải sản đạt 6.000 tấn, đạt 111% kế hoạch với tổng số lượng tàu thuyền hiện có là 268 chiếc, tổng công suất 19.460 CV. Đàn gia súc có trên 8.000 con, đàn gia cầm đạt 31.000 con. Thu nhập bình quân của hộ gia đình đạt gần 28 triệu đồng/người/năm. Nguồn thu ngân sách của xã đạt 10,128 tỷ đồng. |
Cũng giống bà Thuận, ông Phạm Đạt (xóm Thuận Khê) năm nay đã 85 tuổi, một trong ít người may mắn sống sót sau vụ thảm sát. Ngày hôm đó đã trở thành ngày giỗ chung của 11 người nhà ông, gồm mẹ, vợ, 3 đứa con, 2 vợ chồng em trai, 1 em gái, 1 chị dâu, 1 cháu và 1 người giữ trẻ. Ông Đạt kể lại: “Chúng đến quá bất ngờ, cứ từng tốp 3 người, cứ gặp người là bắn. Vợ tôi mới sinh con được 7 tháng, chúng cũng bắn chết, đứa trẻ 7 tuổi chúng cũng không tha”...
Hậu quả của vụ tàn sát dã man là 504 thường dân vô tội bị giết chết (gồm 407 người ở thôn Tư Cung, 97 người ở thôn Cổ Lũy, Mỹ Hội), trong đó có 182 phụ nữ, 173 trẻ em, 60 cụ già. Có 24 gia đình bị giết sạch, 247 ngôi nhà bị thiêu rụi.
Hồi sinh
Ở Sơn Mỹ - Tịnh Khê hôm nay, những cánh đồng lúa xanh đang rộn ràng đung đưa khoe mình dưới ánh nắng, những vườn rau mơn mởn một màu xanh báo hiệu một mùa bội thu, mang về cho bà con nông dân nơi đây nhiều niềm vui mới. Chạy dọc khắp các tuyến đường liên xóm, liên xã nay đã được bê tông kiên cố, nhà nào cũng được xây dựng khang trang, trường học từ các cấp tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông đều được xây dựng cao tầng và kiên cố hóa. Cuộc sống của người dân nơi đây đã thay đổi, phát triển toàn diện văn minh và hiện đại hơn. Điện lưới quốc gia đã kéo đến mọi hộ gia đình, tỷ lệ hộ nghèo đến nay giảm xuống dưới 9 % theo chuẩn mới, tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng cũng giảm xuống chỉ còn 11,59%, cả bốn thôn đạt chuẩn thôn văn hóa.
Làm đường giao thông nông thôn ở Sơn Mỹ. |
Trao đổi với chúng tôi, ông Trương Thanh Thảo - Chủ tịch UBND xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh cho biết: Năm 2012 là năm có ý nghĩa quan trọng với địa phương trong việc thực hiện các mục tiêu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2010 – 2015). Xã Tịnh Khê đã điều hành xây dựng kinh tế - xã hội phát triển toàn diện, bền vững, đạt sự cân đối giữa các ngành, lĩnh vực theo định hướng chung.
Thu hoạch lúa đông xuân ở Sơn Mỹ. |
Năm 2013, xã Tịnh Khê tiếp tục thu hút các nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng lên 12,7% cao hơn năm 2012 đạt 11,2%, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế; nâng tổng giá trị sản xuất lên trên 500 tỷ đồng; đẩy mạnh việc thực hiện phong trào toàn dân đoàn kết xây dụng đời sống văn hóa, gắn liền với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, giảm tỷ lệ hộ nghèo nhanh và bền vững, cải thiện đời sống nhân dân; giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội.
Đi lên từ vùng "đất chết" đẫm máu và lửa, nhưng đến nay quê hương Sơn Mỹ - Tịnh Khê đã có những bước khởi sắc đáng mừng. Đó là kết quả của sự nỗ lực, sự đoàn kết nhất trí cao trong Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, biến những đau thương, mất mát thành hành động cụ thể để xây dựng và phát triển xã Tịnh Khê trở thành xã giàu mạnh của quê hương Sơn Tịnh anh hùng.
Bài và ảnh:Minh Phượng - Đăng Lâm