Tính đến nay, hệ thống đã kiểm tra 103 cơ sở, phát hiện và ngăn chặn đưa ra thị trường 83 lô thuốc không đạt chất lượng.
Thuốc giả, thuốc kém chất lượng giảm rõ rệt
Bộ Y tế cho biết: Kết quả kiểm tra chất lượng thuốc trong năm 2016 cho thấy do tập trung triển khai các biện pháp giám sát, kiểm tra chất lượng thuốc, thời gian qua tỷ lệ thuốc giả, thuốc kém chất lượng đã giảm rõ rệt. Cụ thể, tỷ lệ thuốc giả giảm từ 7% (năm 1990) xuống còn dưới 0,1%; tỷ lệ thuốc kém chất lượng ở mức dưới 3%.
Hàng năm, hệ thống kiểm nghiệm đã lấy hơn 30.000 mẫu thuốc trên thị trường để kiểm tra chất lượng. Việc lấy mẫu thực hiện theo kế hoạch, trọng tâm, trọng điểm để phát hiện các thuốc có nguy cơ không đạt chất lượng cao. Trên cơ sở kết quả lấy mẫu, giám sát chất lượng thuốc của hệ thống kiểm nghiệm, năm 2016 Cục Quản lý Dược đã có văn bản thu hồi 30 lô thuốc (thấp hơn so với 38 lô thuốc năm 2015). Tỷ lệ thuốc sản xuất trong nước kém chất lượng thấp hơn so với thuốc nhập khẩu kém chất lượng. Tỷ lệ thuốc kém chất lượng được phát hiện năm 2016 tiếp tục có xu hướng giảm so với các năm trước…
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nêu rõ: Trong thời gian qua, triển khai các quy định của Luật Dược, Liên Bộ Y tế – Bộ Tài chính – Bộ Công Thương đã tích cực triển khai việc quản lý chặt chẽ thị trường thuốc chữa bệnh. Bộ Y tế tập trung quản lý giá thuốc đối với các khu vực bệnh viện công lập với cơ chế đấu thầu cạnh tranh, công khai, minh bạch giúp tiết giảm chi phí tại cơ sở y tế và giá thuốc tại nhà thuốc bệnh viện được quản lý thông qua thặng số bán lẻ. Đối với giá thuốc lưu hành trên thị trường được giám sát chặt chẽ thông qua quy định về kê khai, kê khai lại và công bố công khai giá từ khâu đăng ký lưu hành, nhập khẩu và đấu thầu cung ứng thuốc cho các bệnh viện. Vì vậy, so với những năm trước, về cơ bản thị trường dược phẩm vẫn được duy trì bình ổn, đáp ứng đủ thuốc phục vụ công tác phòng và điều trị bệnh của nhân dân.
Cùng đó, với việc phân chia nhóm thuốc thành các tiêu chí kỹ thuật, mỗi nhóm thuốc lựa chọn một thuốc trúng thầu đồng thời ban hành mẫu hồ sơ mời thầu với tiêu chí chấm thầu thống nhất tại Thông tư 01/2012/TTLT-BYT-BTC của Bộ Y tế, Bộ Tài chính về việc hướng dẫn đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế đã giúp cải cách thủ tục hành chính, đảm bảo cạnh tranh công bằng, minh bạch trong đấu thầu. Theo kết quả trúng thầu của 26 Sở Y tế, bệnh viện và viện có giường bệnh trực thuộc Bộ, trị giá tiền mua thuốc đã tiết giảm 35,5% so với quy định cũ.
Giám sát, thu hồi thuốc kém chất lượng
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh: Để nâng cao chất lượng thuốc, thời gian tới, Bộ Y tế tiếp tục phối hợp công tác với các cơ quan liên quan, Công an, Hải quan, Quản lý thị trường, Ban 389 Trung ương... thành lập Ban 389 Bộ Y tế nhằm tăng cường các hoạt động hậu kiểm, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý kịp thời, nghiêm khắc các cơ sở, cá nhân kinh doanh thuốc kém chất lượng, thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Đồng thời, Bộ Y tế đang phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng dự thảo Nghị định Chính phủ hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Dược 2016; trong đó quy định chi tiết các nội dung cụ thể về điều kiện của các cơ sở sản xuất thuốc, việc kiểm tra đối với cơ sở sản xuất nước ngoài...; trách nhiệm của các cơ quan quản lý và của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, ngành y tế đã và đang triển khai các dự án nhằm nâng cao năng lực của hệ thống kiểm nghiệm thuốc; triển khai dự án nâng cấp 2 Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương và Viện Kiểm nghiệm thuốc Thành phố Hồ Chí Minh đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Bộ Y tế sẽ tham mưu, đề xuất về việc phân cấp quản lý nhà nước để phát huy khả năng và tính chủ động của y tế địa phương; kết hợp với việc đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hỗ trợ nhân lực và tài chính cho cơ quan quản lý dược, thanh tra, kiểm nghiệm thuộc Sở Y tế để tăng cường vai trò kiểm tra, giám sát của y tế địa phương.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nêu rõ: Các quy định chi tiết về thu hồi thuốc đã được quy định, luật hóa tại Luật Dược 2016 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2017. Thẩm quyền, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong hoạt động thu hồi thuốc đã được quy định đầy đủ, chi tiết trong các văn bản quy phạm về dược.
Theo đó, Cục Quản lý Dược ra thông báo đình chỉ lưu hành và thu hồi thuốc trong phạm vi toàn quốc. Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ra thông báo đình chỉ lưu hành và thu hồi trong phạm vi quản lý đối với những thuốc do cơ quan kiểm tra chất lượng thuốc ở địa phương/ngành kiểm tra phát hiện thuốc vi phạm, ra thông báo đình chỉ lưu hành, thu hồi trên địa bàn để thực hiện thông báo thu hồi của Cục Quản lý Dược, xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật và báo cáo về Cục Quản lý dược. Các cơ sở sản xuất, nhập khẩu, ủy thác nhập khẩu là đầu mối chịu trách nhiệm tổ chức thu hồi, xử lý thuốc thu hồi. Các cơ sở kinh doanh, sử dụng không được tiếp tục phân phối sử dụng mà phải trả lại cơ sở sản xuất,nhập khẩu thuốc. Trường hợp trong quá trình lưu hành nếu phát hiện, nghi ngờ về chất lượng thuốc, cơ sở sản xuất, đăng ký, nhập khẩu/xuất khẩu tự nguyện thực hiện việc thu hồi, cơ sở phải tạm ngừng kinh doanh thuốc bị thu hồi và báo cáo Bộ Y tế trước khi tự thu hồi.