Làm thủ tục lĩnh bảo hiểm thất nghiệp tài sàn giao dịch vệ tinh huyện Đông Anh (Hà Nội). |
Theo ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), nguyên nhân khiến lao động nhận BHXH thất nghiệp gia tăng do bị mất việc, nhiều người phải nghỉ việc ở độ tuổi 35-40. Khi đời sống khó khăn, những lao động này không còn thiết tha với BHXH nên phải lĩnh BHXH 1 lần, tức là gần 1 năm mới lĩnh chế độ và sẽ không có lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu.
Theo thống kê, mỗi năm đang có khoảng 700.000 người xin làm thủ tục BHXH hưởng chính sách trợ cấp 1 lần, đồng nghĩa với việc họ xin ra khỏi hệ thống BHXH. Ông Lê Đình Quảng cho biết, tổng số người xin ra khỏi hệ thống an sinh xã hội gần bằng số người mới vào hệ thống BHXH bắt buộc.
Đáng lo ngại nhất hiện nay là tình trạng người lao động từ khoảng 35-40 tuổi bị sa thải. Đây cũng là vấn đề rất nóng xảy ra thời gian gần đây mà người lao động lẫn các nhà hoạch định chính sách, cơ quan bảo hiểm đều rất quan tâm.
Theo ông Lê Đình Quảng, các khảo sát của Tổng Liên đoàn lao động gần đây khẳng định việc sa thải người lao động từ trên 30 tuổi là có thật. Cụ thể còn được minh chứng qua số liệu của các trung tâm việc làm khi giải quyết trợ cấp thất nghiệp. Ví dụ như ở Hà Nội, theo hồ sơ, trong tổng số hơn 10.000 người lao động đi làm trợ cấp thất nghiệp thì trên 90% là người trên 35 tuổi.
“Hội đồng Tiền lương Quốc gia vừa đi khảo sát tiền lương tối thiểu tại Công ty Minh Phú ở tỉnh Hậu Giang, doanh nghiệp này có khoảng 15.000 lao động nhưng 4 năm qua chỉ có vài người về hưu theo đúng độ tuổi, còn lại nghỉ trước 35 tuổi với trợ cấp thất nghiệp. Đây là thông tin Tổng giám đốc công ty này cung cấp cho đoàn. Tại các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, thủy sản… nhiều lao động phải nghỉ trước tuổi, thậm chí là nghỉ việc quá sớm ở tuổi 35-40”, ông Lê Đình Quảng thông tin.
Có hai lý do, một là vì đến tuổi 35-40 thì người lao động không thể đứng làm việc ở môi trường đó được nữa, họ phải tự thôi việc. Hai là một số doanh nghiệp tìm mọi cách để vận động người lao động thôi việc vì càng thâm niên thì phải trả lương cao, tiền đóng BHXH cũng cao hơn. Trong khi đó muốn tăng ca tăng kíp với những người lớn tuổi rất khó. Chính vì vậy đang làm gia tăng tình trạng người lao động muốn nhận BHXH một lần.
Những người này khi thôi việc ở doanh nghiệp, khu vực có quan hệ lao động thì rất khó tìm việc ở nơi khác và thường là làm việc ở khu vực phi chính thức nên không có tiền để tiếp tục tham gia BHXH nên họ muốn nhận trợ cấp BHXH 1 lần. “Việc rút khỏi hệ thống BHXH sẽ tác động lớn đến chế độ an sinh sau này”, ông Lê Đình Quảng cho biết.
Còn theo ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, đây là vấn đề lo ngại, nếu người lao động ở lại hệ thống BHXH lâu hơn thì sẽ được hưởng quyền lợi tốt hơn.