Nằm cách bờ biển Hội An khoảng hơn 2km, trên tuyến đường đi về của hàng nghìn tàu thuyền đánh cá và phương tiện ca nô chở khách du lịch đến đảo Cù Lao Chàm, đảo cát mới hình thành trên khu vực tuyến đường thủy nội địa Hội An - Cù Lao Chàm, rộng hơn 15ha và đang có xu hướng tăng dần kích thước cả chiều dài lẫn chiều rộng.
Hiện chiều dài của đảo xấp xỉ 3km, nơi rộng nhất trên 200m và cao cách mặt nước biển hơn 2m. Theo ước tính của các chuyên gia, khối lượng cát hình thành nên dải cát nhô lên khỏi mặt biển này có thể lên đến trên 500.000 m3.
Tỉnh Quảng Nam có khá nhiều sông, suối, trong đó đáng chú ý nhất là hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn với lưu vực trên 10 nghìn km2. Khi đổ về biển, các cửa sông của hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn luôn dịch chuyển, gây ra tình trạng sạt lở và bồi lấp, làm hạn chế khả năng thoát lũ. Các chuyên gia nghi vấn có khả năng lượng đất, cát ở phía bờ bắc Cửa Đại và lượng cát từ hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn bị sạt lở hàng năm cuốn trôi ra biển, sau đó bị sóng biển đánh dạt trở lại và hình thành nên đảo cát này.
Khảo sát đảo cát mới nổi, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Văn Công, Trường Đại học Thủy Lợi cho biết: Việc hình thành đảo cát gần bờ biển Hội An là hiện tượng tự nhiên phổ biến ở các cửa sông có đặc điểm chung tại khu vực miền Trung. Việc này không nằm ngoài dự báo. Trước đây, cồn cát này đã có. Tuy nhiên, chu kỳ cũng như tốc độ xuất hiện của nó cần có thời gian quan trắc và sử dụng các biện pháp khác nhau để theo dõi mới có thể đưa ra giải pháp ứng phó hợp lý, thân thiện.
Ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam cho biết, đảo cát này đã có từ lâu song nằm dưới mặt nước biển. Từ đầu năm 2018, nhất là trong vòng 10 ngày trở lại đây, đảo cát này có xu hướng bồi mạnh hơn cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Hiện tượng cát bị bồi lấp và nổi lên khỏi mặt nước và hình thành đảo cát như thế này lần đầu tiên xuất hiện ở vùng biển Hội An. Bước đầu địa phương nhận định, việc xuất hiện đảo cát này nằm trong tổng thể diễn biến sạt lở và bồi lấp bờ biển Hội An thời gian qua.
Ông Lê Trí Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhận định: Đây là hiện tượng tự nhiên khá phức tạp và có mối quan hệ với sự sạt lở bờ biển Hội An thời gian qua. Hiện địa phương đang cần sự giúp đỡ của các cơ quan chuyên môn, nhà khoa học để có đánh giá đầy đủ và tổng quan về hiện tượng này, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp ứng phó cụ thể. Một là duy trì sự tồn tại của đảo cát. Hai là can thiệp ngay để xử lý nhằm giảm lượng cát đã hình thành nên đảo. Tuy nhiên giải pháp nào cũng có sự tính toán kỹ lưỡng của cơ quan chuyên môn để không làm tổn hại đến môi trường sinh thái biển đảo.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị, Bộ đội Biên phòng, ngành Giao thông Vận tải Quảng Nam phối hợp cùng các cơ quan liên quan nhanh chóng triển khai biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người và phương tiện qua lại trên tuyến đường thủy nội địa nhộn nhịp này.
Được biết, trước việc xuất hiện đảo cát ở vùng biển Hội An, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu, kiểm tra vì sao xuất hiện đảo cát và có giải pháp phù hợp để bảo vệ bền vững môi trường sinh thái biển và bờ biển Hội An.