Cuốn sách "Đi qua trăm năm" ra mắt vào đầu năm 2024, là một món quà mừng đại thọ tuổi 104 mà Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh trang trọng trao tặng Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư - người của trăm năm. Tác phẩm đưa bạn đọc đi xuyên qua hai thế kỷ của cuộc đời thăng trầm một con người, từ cậu bé xuất thân từ làng quê Thanh Chi (Thanh Chương, Nghệ An) đến nhà nghiên cứu bình dân ở tuổi bách niên. Từ cậu học sinh giỏi trở thành chàng thanh niên tập tành đường chính trị, những thay đổi thời cuộc trong trong dòng chảy lịch sử đã đưa Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư xuôi về Nam, gặp những khúc quanh cuộc đời, rồi bước vào nghiệp cầm bút 80 năm qua.
Sách gồm 11 chương: Quê hương - Ký ức vẹn nguyên, Ít mảnh sử làng xã vùng đất Thanh Chương, Một thuở ấu thơ, Thời học sinh và chí lập thân, Một người cha gương mẫu, Tập tành đường chính trị, Cuộc sống gia đình, Dập dềnh sóng biển xuôi Nam, Theo thời tìm kế mưu sinh, Những khúc quanh cuộc đời, Nghiệp cầm bút, Phụ lục những hình ảnh lưu giữ quá khứ và hiện tại.
Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư chia sẻ: “Tinh thần tôi vẫn minh mẫn, trí nhớ tôi vẫn còn tốt, có thể đánh máy tính, xem sách báo không cần phải đeo kính. Nhìn lại quãng đời đã qua với nhiều kỷ niệm vui buồn, những thăng trầm trong cuộc sống, chứng kiến nhiều biến chuyển của thời cuộc, của vận mệnh quốc gia, của đời sống xã hội, tôi thấy đáng ghi lại để cho con cháu biết về quê hương, về các bậc tiền bối, để rút ra những kinh nghiệm về cuộc sống, biết cái gì nên tránh cái gì nên làm, cái gì nhất thời, cái gì là vĩnh cửu... Trong thời gian viết sách, tôi thấy cuộc đời của tôi có nhiều hoàn cảnh éo le, đáng làm gương cho con cháu làm việc tốt cho xã hội hoặc những người có hoàn cảnh như tôi có dịp đọc sách cũng sẽ vượt qua khó khăn, không nên bi quan thất vọng”.
Sau tự truyện "Đi qua trăm năm", dù ở tuổi bách niên, Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vẫn tiếp tục dành 10 tiếng đồng hồ mỗi ngày bên máy vi tính và sách vở để làm việc, miệt mài với những số liệu, thông tin để viết thêm nhiều đề tài mà ông ấp ủ, đặc biệt là sách liên quan đến lịch sử…
“Và lời cuối trước khi khép lại tự truyện này, tôi vẫn còn dự định trong những ngày cuối đời sẽ viết tiếp 10 đầu sách nữa, nếu sức khỏe cho phép” - những dòng cuối của tự truyện "Đi qua Trăm năm" của Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư.
Cho đến nay, ở tuổi 104, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư là tác giả của khoảng 60 đầu sách đã xuất bản, nhiều tác phẩm có giá trị cao, được trao giải thưởng. Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư được độc giả biết đến với bộ tiểu thuyết dã sử 6 tập "Loạn 12 sứ quân", được viết bên vệ đường cổng xe lửa Phú Nhuận những năm đầu sau ngày giải phóng...
Ông đặc biệt trở thành nhà biên khảo bình dân nổi tiếng trong nhiều năm mang cơm và trải chiếu nghỉ trưa ở hành lang Trung tâm lưu trữ Quốc gia II, đợi giờ mở cửa phục vụ bạn đọc, miệt mài nghiên cứu nguồn tài liệu gốc về lịch sử, văn hóa, địa lý vùng đất Nam Bộ.
Ông được trao tặng Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu vào năm 2023 - Chuyên ngành lịch sử với bộ sách “Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698 - 2020).
Ông hiện là 1 trong 10 Đại sứ văn hóa đọc của Thành phố Hồ Chí Minh.