Thật may mắn, trong đời mình đã đôi lần tôi được đến với những người lính đảo. Từ những hòn đảo gần bờ các tỉnh Khu Bốn như Hòn Mê, Hòn Ngư, Hòn Mát, Sơn Dương, Cồn Cỏ… đến các đảo xa: Trường Sa Lớn, Song Tử Tây…vv. Tôi thường háo hức về với đảo vào mùa biển động. Ở đất liền ấy là những ngày “tháng tám trời thu xanh thắm”. Nhưng ở đảo, khi mặt trời chưa ngoi lên mặt biển, mây trắng mịt mù như dâng lên từ muôn con sóng bạc đầu, dăng dăng khắp đảo, đậu cả lên vai, quấn quanh nòng súng người lính. Rồi chiều xuống, chẳng hiểu từ đâu, mây cứ cuồn cuộn kéo về dăng lũy, dăng thành lớp lớp chân trời…
Tôi đã từng đi cùng những tổ tuần tra trên các đảo và cùng những người lính vai sát vai ngồi nghỉ bên bờ sóng, hướng nòng súng ra phía biển. Sóng trào dâng òa vỡ như những vành hoa trắng bên ghềnh đá. Những người lính nói vui: “Chẳng phải “ ngày xưa biến chưa có sóng như bây giờ” đâu! Từ ngàn đời nay, biển vẫn sóng. Đảo vẫn gió. Những cơn gió mặn mòi. Những con sóng ào ạt. Từ ngàn đời nay biển đã yêu, anh ạ!”. Nghe họ nói và tôi nhìn ra biển! Biển mênh mông xanh, một màu xanh huyền hoặc. Mặt trời lên, đảo ngập trong thứ ánh sáng chát chao, nồng nã. Những đàn hải âu chao cánh quấn quýt cùng người lính đảo. Sống cùng họ, tôi biết thêm, những người lính đảo thật sâu sắc khi nghĩ về hòn đảo mình đang trấn giữ. Một lần trên đảo Song Tử Tây, Nguyễn Ngọc Sơn rủ rỉ với tôi: “Ở đây xa đất liền thật. Nhưng chúng tôi hiểu rằng, đất liền gần lắm, ngay giữa trái tim mình. Bởi đảo là núm ruột của Mẹ - Đất liền. Núm ruột của Đất mẹ nối dài ra biển khơi. Sứ mệnh của chúng ta là phải giữ gìn, bảo vệ núm ruột ấy để Mẹ yên lành. Phải không anh?”.
Đứng ở đây, hơn bất kỳ ai, người lính đảo hiểu tấm lòng của mẹ. Có người mẹ nào không yêu quý những đứa con. Đứa con nào càng ở xa, càng gian khổ, càng lắm hy sinh, tình yêu của mẹ đối với họ càng tha thiết bội phần. Nỗi nhớ của mẹ không hóa đá mà hóa thân thành sạn chai nơi bàn tay; hóa thân thành nếp nhăn hằn trên khóe mắt. Bàn tay mẹ cuốc bẫm, cày sâu làm nên hạt lúa, củ khoai dành dụm gửi ra cho những đứa con ngoài đảo xa những gì mình chắt chiu từ mồ hôi, nước mắt. Bàn tay của mẹ dịu dàng như cánh cò bay lả, bay la đung đưa, à ơi cánh võng, nuôi những đứa con khôn lớn, biết cầm chắc cây súng gìn giữ biển khơi, gìn giữ cuộc đời! Khóe mắt của mẹ sớm hằn những nếp nhăn bởi ngày đêm đăm đắm dõi theo những đứa con đang trấn giữ nơi đảo xa vời vợi, giữa ngàn trùng khơi sóng vỗ, tha thiết mong cho biển lặng, gió lành…!
Cũng như lòng mẹ, có đứa con nào không yêu quý mẹ. Nơi đảo xa, có những đứa con trung hiếu đang vững vàng trong sóng gió, dạn dày trong bão táp, phong ba. Vì Mẹ - Đất liền - Tổ quốc họ biết chịu đựng, biết vượt qua ngàn muôn thử thách. Vì Mẹ, họ biết hy sinh. Có tình yêu nào cao cả bằng sự hy sinh vì tình yêu, cho tình yêu, như tình yêu người lính đảo!
Câu chuyện về những chuyến ra đảo giữ gìn đất đai cốt nhục non sông của những người lính thú Hải đội Hoàng Sa, Triều Nguyễn. Dù biết một đi không trở lại, họ vẫn kiên gan vượt trùng khơi bằng tấm lòng “trung quân, ái quốc”. Câu chuyện về người lính hôm qua ngẩng cao đầu trong mưa bom, bão đạn đế quốc Mỹ, bảo vệ từng tấc đất ngàn lần thiêng liêng cha ông để lại; câu chuyện về người lính hôm nay cần mẫn, kiên trung tưới biết bao mồ hôi và cả máu đỏ xuống đảo, giữ gìn cho núm ruột Mẹ yên lành…!
Nguyễn Xuân Diệu