Bước vào Liên hoan Kịch chuyên nghiệp toàn quốc (khai mạc hôm qua, 14/7 tại Huế), người ta tự hỏi: vì sao sân khấu phía Bắc vẫn có những đạo diễn trẻ tài năng nhưng lại đang lâm vào khủng hoảng? Có thể trả lời luôn: tất cả là lỗi từ cái cơ chế “sân khấu công lập” luôn sợ bóng sợ gió, luôn thờ phụng quy tắc “an toàn để giữ ghế” luôn không tin và không giao việc cho người trẻ...
So sánh, có thể thấy các đạo diễn trẻ cũng gần với số phận của những cầu thủ trẻ trong làng bóng đá hiện nay. Họ được đào tạo bài bản. Họ cháy bỏng khát vọng được làm nghề. Để rồi, một thời gian dài ngồi “ghế dự bị”, những đạo diễn – cầu thủ ấy luôn phải chầu rìa trong những trận cầu đinh và nhìn những lão tướng tuổi cao, sức yếu thi đấu suốt 90 phút trên sân.
"Mùa hạ cay đắng" hứa hẹn là một bất ngờ của đạo diễn Anh Tú tại Liên hoan lần này. |
Một thời “không tin người trẻ”
Nhìn lại, cũng chính vì căn bệnh không tin người trẻ ấy, Hội diễn Sân khấu kịch nói chuyên nghiệp toàn quốc 2004 tại Hải Phòng đã trở thành sân chơi của các “ông lớn” Doãn Hoàng Giang, Xuân Huyền, Lê Hùng (Đơn cử, riêng năm đó Lê Hùng có tới 6/15 tổng số vở với những Như một huyền thoại, Con thuyền chở linh hồn, Ngọt ngào trong cay đắng, Thông điệp từ Điện Biên...). Và tới khi trao giải, 3 vở Cát bụi, Ngoại phạm, Người cần được bảo vệ của ba ông trùm đó đã át vía 12 vở còn lại của hội diễn và mang về cho diễn viên Nhà hát Kịch Hà Nội, Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Ca múa Kịch Lam Sơn Thanh Hoá những cơn mưa huy chương vàng bạc.
Thậm chí, vở diễn đạt giải thưởng cao nhất hội diễn Thông điệp từ Điện Biên cũng rơi vào tay Lê Hùng. Bao người chỉ biết lắc đầu ngao ngán: "Tre" đã quá già mà "măng" chưa chịu mọc. Một nền sân khấu sẽ là già cỗi và hiu hắt khi không có những đạo diễn trẻ tài năng!”.
Để rồi, tới Hội diễn Kịch nói năm 2009, dù Lê Hùng vẫn có 3 vở, Trần Ngọc Giàu có 5 vở nhưng báo chí đã không ngần ngại tiên báo: “Đạo diễn trẻ "tấn công" hội diễn sân khấu toàn quốc 2009!” Và lời tiên tri ấy đã trở thành sự thực! Hai đạo diễn đạt giải xuất sắc năm đó là hai người trẻ tuổi mới qua hoặc xấp xỉ ba mươi của sân khấu phía Nam: Đức Thịnh (Nỏ thần) và Hạnh Thuý (Dòng nhớ) đã giành vương miện trên tay hai “ông trùm hội diễn” Xuân Huyền và Lê Hùng.
Trẻ ở phía Nam
Thật may mắn cho các đạo diễn trẻ ở TP.HCM khi các sân khấu IDECAF, Kịch Hồng Vân, Nhà hát Sân khấu nhỏ, Kịch Sài Gòn… đã mở rộng cửa đón từ khi họ đang ngồi trên ghế nhà trường. Vì thế, thay vì làm vở tốt nghiệp ở sân khấu học đường, những Minh Nhí, Ái Như, Vũ Minh, Quốc Bảo, Minh Béo, Đức Thịnh, Tuấn Khôi, Trung Dân, Chánh Trực, Nguyên Đạt… đã được “phúc khảo” và khai thác doanh thu vở diễn đầu tay của mình trên các sân khấu chuyên nghiệp đó.
Và giờ đây sân khấu xã hội hoá đã tạo ra những đạo diễn trẻ tài năng, thuyết phục được cả các ông bà bầu khó tính như Thành Lộc, Huỳnh Anh Tuấn, Hồng Vân, Phước Sang…và chiếm lĩnh gần như hầu hết các sân khấu thành phố, có thể thay thế những lớp đạo diễn cha anh: Huỳnh Nga, Đoàn Bá, Trần Minh Ngọc, Trần Ngọc Giàu, Hoa Hạ…
“Top 10” thả sức trong liên hoan
Chẳng biết nên vui hay buồn khi LH Sân khấu kịch 2012 này đã vắng tên Lê Hùng và NSND Xuân Huyền thì đã “rửa tay gác kiếm” vì ốm. NSND Phạm Thị Thành thì bận và NSND Doãn Hoàng Giang chỉ tham gia đúng một vở. NSND Hoàng Dũng, NSƯT Trần Minh Ngọc và NSND Trần Ngọc Giàu, một trong những đạo diễn đắt show nhất miền Nam mỗi người cũng chỉ tham gia 1 vở mà thôi.
Ngược lại, vì nhiều lý do, một số đạo diễn xuất sắc của phía Nam cũng không có vở tham gia liên hoan. Họ là nữ đạo diễn Minh Nguyệt – người từng người mang đến Hội diễn 2009 vở Cánh đồng bất tận. Họ là Đức Thịnh và Hạnh Thuý, hai tân vương đạo diễn của hội diễn năm ấy.
Đã có người nói đùa rằng đây là một giải Grand Slam của tennis vắng Federer, Nadal và Djokovic, tạo điều kiện cho những Tsonga, Murray, Ferrer, Berdych Almagro và những tay vợt ngoài tốp 10 thoả sức trổ tài.
Bù lại, là một trong những đạo diễn trẻ năng nổ, xuất hiện lần đầu ở Hội diễn 2009 với vở kịch thơ Kiều Loan, năm nay đạo diễn Anh Tú mang tới liên hoan 3 vở. Chí Trung có 1 vở. Tuấn Hải, không tham gia được Hội diễn 2009 vì nhà tài trợ rút lui nên lần này phục dựng một vở và dựng mới một vở. Xuân Bắc và Trung Hiếu mỗi người mang tới liên hoan một vở mới. NSƯT Đỗ Kỷ và NSƯT Đào Quang, NSƯT Trần Nhượng, NSƯT Khương Đức Thuận, NSƯT Hoàng Mai, đạo diễn Minh Nhí, đạo diễn Quốc Bảo và NSND Hồng Vân mỗi người mang một vở tham dự liên hoan.
Hy vọng đây sẽ là một sân chơi đầy hứng khởi của các đạo diễn trẻ vừa bước qua tuổi 50 và cả những người vừa qua hoặc mới xấp xỉ tuổi 30 để tài năng đích thực sẽ được vinh danh và xoá bỏ cái dớp “Trẻ chưa qua, già đã tới” mà vẫn không được làm nghề của đạo diễn trẻ phía Bắc.
Theo Thethaovanhoa.vn