Lãnh đạo Cục Di sản văn hóa và tỉnh Yên Bái trao Bằng Chứng nhận, tặng hoa chúc mừng thị xã Nghĩa Lộ.
Tại buổi lễ, thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái công bố Quyết định ghi danh Lễ Xên đông của người Thái thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Nông Quốc Thành trao Bằng chứng nhận cho Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao Du lịch tỉnh Yên Bái Nông Việt Yên.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND thị xã Nghĩa Lộ Lương Mạnh Hà nhấn mạnh, thị xã Nghĩa Lộ - cửa ngõ phía Tây của tỉnh Yên Bái, không chỉ là mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, mà còn là nơi hội tụ những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc. Trong đó, dân tộc Thái chiếm phần đông với những di sản văn hóa lâu đời, thấm đẫm giá trị nhân văn sâu sắc.
Thị xã hiện có 5 di tích được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia và cấp tỉnh. Đặc biệt, thị xã có 3 Di sản văn hóa phi vật thể; trong đó, Nghệ thuật Xòe Thái đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Lễ Xên đông là lễ hội đặc biệt quan trọng của cộng đồng người Thái đen, được tổ chức hàng năm để tri ân các vị thần linh, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, bản mường bình yên và đời sống nhân dân no ấm, hạnh phúc. Đây không chỉ là hoạt động tâm linh, mà còn là dịp để bà con cộng đồng giao lưu, gắn kết tình cảm, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc mình.
Với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc biệt, Lễ Xên đông đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm tự hào to lớn không chỉ của đồng bào Thái Nghĩa Lộ mà còn của nhân dân các dân tộc tỉnh Yên Bái.
UBND thị xã Nghĩa Lộ cam kết sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động thiết thực phát huy và thực hành di sản. Thị xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá Lễ Xên đông gắn với phát triển du lịch văn hóa cộng đồng, góp phần đưa Nghĩa Lộ trở thành điểm đến hấp dẫn; tiếp tục hỗ trợ và tạo điều kiện để đồng bào Thái tổ chức, truyền dạy lễ hội, bảo tồn các nghi lễ truyền thống; phát huy vai trò của cộng đồng trong gìn giữ và bảo vệ di sản, đặc biệt là thế hệ trẻ, để nét đẹp văn hóa này được lưu truyền mãi mãi.
Một tiết mục văn nghệ tại Lễ công bố.
Lễ Xên đông (trong tiếng Thái “xên” có nghĩa là cúng, “đông” có nghĩa là rừng; “xên đông” tức là cúng rừng). Lễ Xên đông gồm phần lễ và phần hội với các hình thức nghệ thuật trình diễn dân gian như: Múa xòe, hát khắp, nhảy sạp, biểu diễn nhạc cụ… và các trò chơi dân gian truyền thống của đồng bào Thái vùng Mường Lò, thị xã Nghĩa Lộ.
Đối với tộc người Thái ở vùng lòng chảo Mường Lò, việc bảo vệ rừng, đặc biệt là những khu rừng đầu nguồn có ý nghĩa quan trọng, được coi là trách nhiệm của mỗi cư dân Thái bao đời nay. Lễ Xên đông là một Di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu, có giá trị tinh thần to lớn, mang ý nghĩa tích cực trong việc bảo vệ rừng, bảo vệ thiên nhiên, điều hòa nguồn nước và giữ cân bằng sinh thái, hướng tới một môi trường sống xanh, hài hòa, bền vững.