Du lịch nội đô Hải Phòng có sức hấp dẫn riêng, với những công trình văn hóa, nghệ thuật mang nhiều dấu ấn lịch sử. Song tiềm năng này chưa được ngành du lịch thành phố khai thác hiệu quả. Trong 3 năm trở lại đây, đã có hai không gian văn hóa độc đáo tại Hải Phòng được phục dựng lại, gồm hoạt động âm nhạc đường phố và hát cửa đình. Để chào mừng năm du lịch Quốc gia đồng bằng sông Hồng 2013, Công ty CP truyền thông EG đã xây dựng đề án khôi phục các hoạt động văn hóa tại Nhà kèn - Vườn hoa Nguyễn Du. Nhà kèn tại Hải Phòng là công trình kiến trúc do người Pháp xây dựng vào đầu thế kỷ XX, cùng thời điểm xây dựng với nhà kèn Hà Nội.
Chiều 14/1/2015, tại đình Hàng Kênh, thành phố Hải Phòng, Câu lạc bộ Ca trù Hải Phòng tổ chức chương trình biểu diễn báo cáo việc phục dựng Không gian hát cửa đình. Chương trình có sự tham dự của Kép đàn, Nghệ nhân dân gian Nguyễn Phú Đẹ và NSƯT Đỗ Quyên cùng nhiều thành viên CLB. Hát cửa đình là hình thức hát thờ và được coi là cái gốc của ca trù Việt Nam - loại hình nghệ thuật dân gian đã được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Trong ảnh: Nghệ nhân dân gian Nguyễn Phú Đẹ và NSƯT Đỗ Quyên biểu diễn. |
Nhà kèn có kiến trúc nhà 8 mái, lợp tôn dày, có vườn hoa nhỏ bao quanh tạo khuôn viên thoáng đãng, thanh bình. Ban đầu, người Pháp sử dụng nhà Kèn làm nơi cho quân lính tập chơi kèn vào chiều thứ bẩy, sáng chủ nhật hàng tuần. Thời kỳ này, vào mỗi buổi tập, người Pháp thường chơi ba bài kèn, trong đó có bài dùng để đánh thức quân lính dậy. Sau này, chính quyền thuộc địa đã tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, âm nhạc tại Nhà kèn, thu hút đông đảo người dân thành phố nói chung và giới âm nhạc nói riêng tham gia. Chính tại nơi đây đã quy tụ được nhiều nghệ sĩ tên tuổi của nền tân nhạc Việt Nam như Lê Thương, Văn Cao, Hoàng Quý. Các nhạc sỹ, nghệ sĩ nổi tiếng khác như Đỗ Nhuận, Ngô Thụy Miên, Đoàn Chuẩn, Nguyễn Đình Thi xem nhà Kèn là nơi sinh hoạt văn hóa, giao lưu âm nhạc.
Với mục đích tạo lại không gian âm nhạc để người dân Hải Phòng nói riêng, du khách nói chung, có thêm địa chỉ văn hóa đẹp để thưởng thức, Công ty cổ phần truyền thông EG đã bỏ toàn bộ chi phí xây dựng đề án và triển khai hoạt động trong một thời gian dài. Nhưng sau đó, do chưa tìm được tiếng nói chung về quản lý giữa ngành Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng và Công ty, nên sau một thời gian hoạt động, dự án đình trệ.
Là một nghệ sĩ tâm huyết với Ca trù, Nghệ sĩ ưu tú Đỗ Quyên, Chủ nhiệm Câu lạc Bộ Ca trù Hải Phòng đã phục dựng không gian hát cửa đình và tổ chức biểu diễn vào ngày chủ nhật cuối cùng của tháng tại đình Hàng Kênh, quận Lê Chân, Hải Phòng. Chưa thật viên mãn với thành tựu của Câu lạc bộ, trong 4 tháng qua, các nghệ nhân của Câu lạc bộ Ca Trù Hải Phòng đã lặn lội lên Hải Dương học nghệ nhân Nguyễn Phú Đẹ; là nghệ nhân còn nắm giữ rất nhiều kinh nghiệm, kiến thức về hát Ca trù nói chung và nghệ thuật hát cửa đình theo lối cổ trong Ca trù nói riêng. Qua những buổi học với nghệ nhân Nguyễn Phú Đẹ, các ca nương, kép đàn của Câu lạc bộ đã thể hiện được đủ 14 thể cách mà hát cửa đình quy định, theo trình tự 5 lớp diễn xướng hóa cổ truyền dân tộc. Câu lạc Bộ Ca trù Hải Phòng là đơn vị duy nhất trong cả nước khôi phục được không gian hát cửa đình.
Hai không gian văn hóa này sẽ là điểm du lịch nội đô độc đáo, thu hút nhiều khách du lịch tham gia, song rất tiếc, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng vẫn chỉ để các đơn vị tự xoay sở, tìm hướng đi. Thiếu chiến lược, thiếu kinh phí, thiếu liên kết, thiếu kinh nghiệm triển khai, nên hai hoạt động văn hóa này đều không bền vững, cái đã dừng, cái tồn tại mong manh.
Trong khi Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng vẫn xác định du lịch nội đô là một trong những sản phẩm du lịch đặc thù, thì việc sớm xây dựng một chiến lược bài bản với hướng khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia là vô cùng thiết yếu. Tiềm năng đã có sẵn, song nếu không được quan tâm đúng mức, tất cả sẽ mai một, nhất là lòng nhiệt tình của những người đã dầy công phục dựng những hoạt động văn hóa này.
Nguyễn Thanh Thủy