Theo định nghĩa của nghệ sĩ, “Xiên nghĩa là lệch ra từ một trục thẳng hoặc một hướng đi, không song song cũng không vuông góc với một bề mặt nào. “Xiên” cũng là một cách diễn đạt hoặc bày tỏ không thẳng vào vấn đề, không trực tiếp, mà nói lệch đi, bóng gió, ám chỉ.
“Ta có thể nói cuộc đời đều là những đường kẻ xiên nhau hoặc những câu chuyện đan vào nhau. Khi đời trôi đi, cái nhìn của ta cũng sẽ thay đổi, giống như trái đất quay trên trục của nó trong thế cân bằng mà chỉ một chuyển động khác lạ cũng có thể làm tất cả rơi vào một cõi hỗn mang”, nghệ sĩ Đinh Thị Thắm Poong tâm sự.
Một tác phẩm của Đinh Thị Thắng Poong. |
Triển lãm lần này giới thiệu loạt tác phẩm mới của Thắm Poong, vẽ năm 2015, là một sự kết hợp của nhiều chất liệu, sơn dầu, các mảnh gốm được giữ bằng chỉ thêu, và cả mây tre tự nhiên. Đó là kết quả quá trình suy tư của họa sỹ về cách nhìn mới. Như cô nói: “Tôi theo đuổi hai cái nhìn. Một, là cái nhìn hiện hữu, cái nhìn thực tế đến một điểm có thật, hai là cái nhìn đến một điểm tưởng tượng, điểm nhìn mà ta muốn hướng tới trong tâm thức, cái đích mà ta tập trung vào. Hai điểm đích khác nhau này kết nối và đứt đoạn, nhưng chúng không hề quá xa nhau hoặc quá gần nhau”, nghệ sĩ chia sẻ.
Các bức tranh sơn dầu trên toan là một phát triển từ tranh giấy Dó của cô, chỉ riêng kết cấu đã gợi nên một cách nhìn và cảm nhận rất khác biệt. Trong tác phẩm “Như những chiếc bóng trên mặt nước”, hai nhân vật ngồi đọc báo bên cạnh hồ Hoàn Kiếm, chìm đắm vào việc đọc của họ và nhìn giống như đang trôi nổi trên mặt nước trong khi thực tế cái bóng của họ lại giống như một điểm đích được thêu vào, điểm đích này lại thu hút một cái nhìn khác. Còn “Cố tập trung” mô tả ba nhân vật trên một nền phong cảnh, cũng đang tập trung vào hoạt động của họ và lơ lửng cân bằng trên một ma trận những đường nét đan xen chồng chéo xiên vào nhau, hình ảnh nhìn thấy thì rõ rệt, trong khi điểm nhìn của ta lại luôn di chuyển. “Hồ Gươm 2” lại là một quang cảnh đô thị sáng sủa bao quanh hồ và những đám mây lờ lững phản chiếu trên mặt nước luôn chuyển động và thay đổi khi chúng trôi qua. “Tôi nghĩ giống như ông” là một bức tranh ghép đôi, kết hợp của hai cách biểu hiện, một nửa là các đường chỉ thêu trên toan phản chiếu những đường kẻ giao nhau ở bên nửa tranh vẽ bằng sơn dầu, tạo nên cảm giác lúc thì giao hòa, lúc lại cự tuyệt nhau.
Sự kết nối và đứt đoạn của những hình khối này là một thực tế đôi khi rất gần nhưng đôi khi cũng rất xa. Phát triển từ cái nhìn về phong cảnh của mình, Thắm Poong sáng tạo thêm một sêri tác phẩm nhỏ bằng gốm dát lá vàng, tựa như những mảnh dấu vân tay nhỏ được giữ trên toan vẽ trông giống như con thoi gài trên khung cửi dệt vải ngày xưa ở chốn quê nhà của họa sỹ. Chỉ thêu có khi thẳng, có khi xiên, có khi vòng đi vòng lại như thế chúng đang hướng cái nhìn của người xem đến một điểm nào đó.
Bổ sung và hoàn chỉnh cho loạt tác phẩm gốm trên toan là một chiếc giường bằng mây rất lớn với những chiếc gối nhỏ được khâu nối vào nhau đặt ở phía trong của triển lãm, trông tựa như một chiếc mandala với các hình tam giác nhỏ kết nối như nhịp điệu của vũ trụ hay những điệu múa của sao Hỏa và sao Kim, nơi mà sự liên kết của hình khối gợi nên suy nghĩ về thiên tính của những mối giao hòa…
Đinh Thị Thắm Poong sinh ra trên vùng cao Lai Châu, trong một gia đình người dân tộc với bố là người Mường và mẹ là người Thái trắng, tuổi thơ của cô bắt đầu với thiên nhiên trong mối liên hệ mật thiết với sự xoay chuyển của thời tiết và mặt trăng. Đời thật đơn giản và tự do thuận theo những biến thiên của đất trời. Chính cái hồn tự nhiên ấy luôn tồn tại trong tâm hồn họa sỹ và được phản chiếu trong nghệ thuật của cô. Sau khi tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam ở Hà Nội vào năm 1993, Thắm Poong đã nhanh chóng tự khẳng định mình như một trong những nữ họa sỹ hàng đầu của Việt Nam.
Thắm Poong đã có triển lãm ở nhiều nơi trên thế giới, các tác phẩm của cô có trong bộ sưu tập cố định của Bảo tàng Nghệ thuật Singapore, Bảo tàng Nghệ thuật Asean Fukuoka, Nhật, Bảo tàng Rupertinum, Áo, bộ sưu tập MacLean Collection Mundelein, Illinois, Hoa Kỳ, bộ sưu tập Post Vidai của Việt Nam/Thụy Sỹ và các bộ sưu tập khác.