Soạn giả Diệp Vàm Cỏ trao đổi nội dung bài vọng cổ: "Tự hào TTXVN" với nghệ sĩ Nhiếp ảnh Nguyễn Lành, Phó Chủ tịch Hội văn học - Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh. Ảnh: Thanh Bình/TTXVN
Đó là tâm sự của soạn giả Diệp Vàm Cỏ khi vừa hoàn thành tác phẩm “Tự hào Thông tấn xã Việt Nam”, nhân kỷ niệm 80 năm thành lập cơ quan (15/9/1945 - 15/9/2025).
Trong ký ức của ông, sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng 30/4/1975, tên gọi Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) in sâu và gắn bó suốt nhiều năm. Mỗi khi nghe Đài Tiếng nói Việt Nam hay các đài địa phương dẫn nguồn, người ta thường nhắc tới TTXVN - một cơ quan báo chí uy tín, khởi nguồn của những dòng tin chính xác, kịp thời, đáng tin cậy và mang hơi thở, tâm hồn, khát vọng của người Việt Nam. Từ những bản tin ngắn gọn, ông còn say mê các ấn phẩm đặc sắc như: Tin thời sự trong nước, Tin thế giới, Tin thể thao và đặc biệt là Tạp chí Việt Nam (tạp chí ảnh) với hình ảnh sinh động, in ấn đẹp và nội dung hấp dẫn. Ông kể đã từng đặt mua tạp chí theo năm, chờ từng số như chờ một người bạn tâm giao.
Nghề nghiệp đã đưa ông đến gần hơn với TTXVN, khi trở thành nhà báo tại Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Long An (cũ), ông càng thấu hiểu và trân trọng giá trị của cơ quan TTXVN. Là một soạn giả sáng tác cải lương, viết bài ca vọng cổ, ông nhiều lần ấp ủ ý định sáng tác một tác phẩm tặng TTXVN nhưng mãi chưa tìm được điểm mở đầu. Cái duyên đến vào tháng 6/2025, khi được gợi ý về việc viết một bài ca vọng cổ tặng TTXVN nhân dịp 80 năm thành lập, ông bắt tay vào sáng tác bài vọng cổ “Tự hào Thông tấn xã Việt Nam”, một nhịp cầu nối giữa tình yêu nghề và lòng biết ơn.
Trong hành trình tìm tư liệu sáng tác, soạn giả Diệp Vàm Cỏ nhận ra, TTXVN không chỉ là nguồn tin mà còn là nơi lưu giữ, hun đúc những dấu ấn lịch sử, những giá trị thiêng liêng và tinh thần dấn thân của nhiều thế hệ nhà báo, có người đã ngã xuống trên mặt trận thông tin, được ông đưa vào từng câu chữ để bài vọng cổ thêm phần trang trọng, cảm động:
... “Thông tấn xã với hàng trăm liệt sĩ
Những tên người thành bất tử trong ta
Mỗi con người, mỗi bài ca
Cho hôm nay vẫn vang xa nghìn trùng…
Người ra đi, người hóa anh hùng
Bùi Đình Túy, Trần Bỉnh Khuôl, Trần Kim Xuyến… thành tên đường, tên của quê hương.
Và lòng ta vẫn nhớ mãi Sơn Dương - Tuyên Quang với mật danh T6.
Còn đây nữa ơi Lò Gò - Xa Mát, đẹp biết bao những “địa chỉ đỏ” của Thông tấn xã Việt Nam anh hùng!”...
Những lời ca ấy như nhịp thở của lịch sử, nhắc nhở người nghe hình dung về bóng dáng các phóng viên, biên tập viên - những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng. Họ cầm bút như cầm súng, dấn thân không tiếc máu xương để dòng tin luôn thông suốt, để công chúng nhận được sự thật kịp thời. Chính sự hy sinh ấy đã biến mỗi bản tin, mỗi bức ảnh, mỗi phóng sự thành máu thịt, thành hồn cốt của dân tộc.
Phó Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh Nguyễn Lành cho biết, soạn giả Diệp Vàm Cỏ sáng tác hàng trăm bài ca vọng cổ, nhiều kịch bản cải lương. Đặc biệt, ông là vừa sáng tác vọng cổ, lại vừa sáng tác nhạc, trong khi đó, có nhiều soạn giả sáng tác vọng cổ nhưng sử dụng nhạc của tác giả khác để hoàn chỉnh tác phẩm. Ông được biết đến qua những tác phẩm: Tôi yêu màu nắng quê nhà, Thanh Long mùa trái ngọt, Tình bậu muốn thôi, Yêu em như thuở binh nhì....
Bài vọng cổ "Tự hào TTXVN". Ảnh: Thanh Bình/TTXVN
Theo nghệ sĩ Nguyễn Lành: Bài “Tự hào Thông tấn xã Việt Nam” ban đầu có 6 câu, nhưng tác giả đã viết lại, rút lại còn 3 câu (câu 1, câu 5 và câu 6). Tuy nhiên, 3 câu đã hàm chứa hết những điều muốn nói của tác giả về TTXVN như: giới thiệu được những địa danh, những "anh hùng" đã cống hiến cho sự nghiệp TTXVN. Bài vọng cổ này không những giới thiệu cho đông đảo người nghe, người xem biết được lịch sử hào hùng của TTXVN; tri ân những liệt sĩ, anh hùng đã hy sinh cho ngành TTXVN mà còn gửi gắm niềm tin vào TTXVN trong tương lai sẽ phát triển hơn nữa.
Với soạn giả Diệp Vàm Cỏ, hoàn thiện ca khúc “Tự hào TTXVN” chỉ là bắt đầu. “Tôi vui vì đã gửi gắm được ân tình với một cơ quan báo chí mà tôi vốn ngưỡng mộ. Bài ca như một đóa hoa nghệ thuật dâng tặng TTXVN, mang theo lòng biết ơn của một người nghệ sĩ với báo chí”, soạn giả Diệp Vàm Cỏ chia sẻ.
Soạn giả cũng nhắn gửi tới thế hệ nhà báo trẻ của TTXVN: Khi bước vào “ngôi nhà chung” TTXVN, hãy nhớ rằng đằng sau họ là bóng dáng của hàng trăm liệt sĩ đã hy sinh để bảo vệ dòng tin luôn chảy mãi. Trách nhiệm của nhà báo hôm nay không chỉ là thông tin, mà còn là sự tiếp nối truyền thống - giữ gìn, thắp sáng di sản của một cơ quan báo chí anh hùng.
Với hơn 40 năm sáng tác, soạn giả Diệp Vàm Cỏ (sinh năm 1958, quê xã Mỹ Lạc, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An, nay là xã Mỹ Thạnh tỉnh Tây Ninh) được đông đảo khán, thính giả biết đến qua những bài ca vọng cổ và tân cổ giao duyên gần gũi với đời sống nông thôn. Dù đã nghỉ hưu, ông vẫn miệt mài sáng tác, giữ mối liên hệ thân tình với làng văn nghệ và công chúng.
Bài ca vọng cổ của soạn giả Diệp Vàm Cỏ là một trong những đóng góp văn hóa giản dị nhưng chân thành, thêm vào bức tranh đa dạng của những hoạt động chào mừng 80 năm thành lập TTXVN.