Liên quan đến xử lý ô nhiễm Khu liên hợp xử lý chất thải rắn và nghĩa trang Đa Phước (gọi tắt là bãi rác Đa Phước) tại huyện Bình Chánh, UBND TP Hồ Chí Minh vừa giao UBND huyện Bình Chánh phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các đơn vị liên quan thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, thu hồi diện tích đất để thực hiện dự án vành đai cây xanh cách ly theo đúng quy hoạch; hoàn thành giải tỏa, di dời các hộ dân khu vực 40 ha để bàn giao cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam (chủ đầu tư dự án bãi rác Đa Phước) trồng cây xanh cách ly và xây dựng bến thủy nội địa.
Nước thải từ bãi rác Đa Phước rỉ chảy gây ô nhiễm.
UBND thành phố giao Sở Tài nguyên và Môi trường tăng cường công tác quản lý, kiểm tra và yêu cầu chủ đầu tư các nhà máy xử lý chất thải đang hoạt động tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn và nghĩa trang Đa Phước tập trung thực hiện các giải pháp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất việc khuếch tán mùi hôi, đặc biệt là mùi hôi từ hoạt động xử lý chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt; tăng cường chỉ đạo việc kiểm tra, giám sát quy trình vận hành kỹ thuật, công tác kiểm soát mùi hôi trong quá trình hoạt động xử lý chất thải của các đơn vị xử lý; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường chủ đầu tư các dự án xử lý chất thải trong các Khu liên hợp xử lý chất thải của thành phố.
Ngoài ra, UBND thành phố cũng giao Sở Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo Ban Quản lý các Khu liên hợp xử lý chất thải thành phố tăng cường công tác kiểm tra giám sát, tổ chức triển khai thực hiện đúng và đủ trách nhiệm, quyền hạn của đơn vị kiểm tra, giám sát theo quy định; tập trung giám sát về tiến độ và các biện pháp khắc phục của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam liên quan đến việc quyết định xử phạt của Bộ Tài nguyên và Môi trường trước đây, kịp thời báo cáo về những nội dung thay đổi, diễn tiến phát sinh trong quá trình hoạt động của Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước theo quy định.
Đối với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam, UBND thành phố đề nghị tăng cường thực hiện các giải pháp nhằm khắc phục, hạn chế đến mức thấp nhất việc khuếch tán mùi hôi phát tán ra khu dân cư, đảm bảo an toàn vệ sinh lao động các khu vực vận hành tiếp nhận xử lý chất thải. UBND thành phố đề nghị Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam nhanh chóng thực hiện các thủ tục môi trường liên quan đến hoạt động xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại bãi rác Đa Phước, đặc biệt là các nội dung liên quan báo cáo Đánh giá tác động môi trường của giai đoạn vận hành dự án, nâng công suất tiếp nhận từ 3.000 tấn/ngày lên 10.000 tấn/ngày.
Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam khẩn trương hoàn thành thử nghiệm, đưa vào vận hành hệ thống xử lý nước rỉ rác, nước thải MBR mở rộng công suất 2.000 tấn/ngày; tăng cường xử lý triệt để nước rỉ rác tồn lưu và chấm dứt tình trạng lưu chứa nước rỉ rác trong các ô chôn lấp. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam trước khi có bất kỳ thay đổi hoặc điều chỉnh nào về biện pháp thi công công trình bảo vệ môi trường, vận hành xử lý rác dẫn đến hành vi vi phạm quy định pháp luật về môi trường phải thực hiện báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND thành phố và các sở, ngành chức năng để được hướng dẫn giải quyết và có ý kiến chấp thuận trước khi triển khai, kể cả trong tình huống cấp bách.
Trong khi đó, tại hợp đồng giao nhận và xử lý chất thải rắn giữa Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam và Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh lập ngày 28/2/2006, quy định Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố sẽ cung cấp một khu vực hành lang bảo vệ xung quanh toàn bộ địa điểm bãi xử lý rác có chiều rộng ít nhất là 300 m. Diện tích khu vực hàng lang bảo vệ này không nằm trong tổng diện tích dành cho dự án. Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ duy trì, bảo dưỡng hoặc đề nghị UBND thành phố duy trì, bảo dưỡng hoặc đề nghị một vành đai xanh trong suốt thời hạn bằng các khoản chi phí do Sở Tài nguyên và Môi trường hoặc UBND thành phố chịu.
Tại báo cáo số 246/BC-TTCP ngày 27/2/2017, trong nhiều nội dung Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND Thành phố Hồ Chí Minh đẩy nhanh tiến độ trồng cây xanh, tạo hành lang phân cách giữa khu dân cư và bãi chôn lấp rác thải của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam; nghiên cứu áp dụng công nghệ đốt rác phát điện thay thế cho công nghệ chôn lấp để tiết kiệm tài nguyên đất, bảo đảm lâu dài về an toàn môi trường.
Bãi rác Đa Phước có diện tích 128 ha do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam làm chủ đầu tư. Công ty này thuộc Công ty California Waste Solution (Công ty CWS) do ông David Dương sáng lập, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành. Ngày 28/2/2006, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố và Công ty CWS chính thức ký hợp đồng giao nhận, xử lý chất thải rắn, thời gian kéo dài đến ngày 27/12/2055 (khoảng 50 năm). Tháng 11/2007, bãi rác Đa Phước chính thức đi vào hoạt động với công suất 3.000 tấn/ngày.
Trong quá trình triển khai, dự án đã bộc lộ nhiều hạn chế, sai phạm (TTXVN đã có thông tin phản ánh). Trong đó, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, việc ứng trước 9 triệu USD cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam là không cần thiết, không đúng Luật Ngân sách Nhà nước, không phù hợp với thực tế. Đây là nguyên nhân quan trọng để Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam đạt được lợi nhuận lớn so với doanh thu, với vốn chủ sở hữu.
Sử dụng công nghệ chôn lấp là chủ yếu nhưng đơn giá xử lý rác tại dự án lên tới 16,4 USD/tấn, mức điều chỉnh trượt giá tăng hàng năm không quá 3%. Theo Bộ Tài chính, đơn giá này là chưa có căn cứ pháp lý, không có căn cứ thực tế, không được cơ quan tài chính thẩm định, vi phạm một số Thông tư liên quan đến chi phí thực hiện các dịch vụ công ích đô thị, giá hàng hóa.