Trước thực trạng nhiều công trình xây dựng hiện nay chưa đảm bảo chất lượng, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 15/2013/NĐ - CP về quản lý chất lượng công trình xây dựng. Những điểm mới của Nghị định này được kỳ vọng sẽ giúp kiểm soát được chất lượng công trình xây dựng, chống thất thoát, lãng phí trong đầu tư, nhất là các công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước.
Nhiều công trình kém chất lượng
Thực tế, nhiều công trình xây dựng -giao thông, đặc biệt là những công trình có vốn ngân sách nhà nước không đảm bảo chất lượng, nhiều công trình trọng điểm quốc gia chất lượng cũng chưa cao. Thủy điện Sông Tranh 2, thủy điện ĐakMek 3, tháp truyền hình Nam Định… là những công trình tiêu tốn hàng trăm tỷ đồng của ngân sách quốc gia nhưng lại trở thành “biểu tượng” cho tình trạng xây dựng kém chất lượng.
Đập thủy điện Đăk Mek 3 bị sập. |
Theo ông Trần Ngọc Hùng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, chất lượng công trình phụ thuộc nhiều vào chủ đầu tư. Thực tế đáng lo ngại là nhiều công trình có vốn đầu tư của nhà nước lại có chất lượng kém hơn của tư nhân hoặc nước ngoài. Có thể lấy ví dụ như khu đô thị Phú Mỹ Hưng (TP Hồ Chí Minh), Ciputra (Hà Nội), các đô thị của Tập đoàn Vingroup đầu tư là các công trình có vốn đầu tư nước ngoài hoặc vốn tư nhân thì được đánh giá cao về chất lượng. Trong khi đó, nhiều công trình vốn đầu tư nhà nước như các khu nhà tái định cư, các công trình giao thông... lại có chất lượng xây dựng yếu, kém.
Ông Nguyễn Văn Đực, Phó Giám đốc Công ty địa ốc Đất Lành cho rằng, tại nhiều quốc gia, các công trình xây dựng sẽ được quản lý rất chặt ở tất cả các khâu từ thiết kế đến thi công. Họ “phân vai” rất rõ, nên đơn vị thi công, đơn vị tư vấn giám sát hoàn toàn độc lập với nhau. Theo đó, khi sự cố xảy ra sẽ quy rõ được trách nhiệm để xử lý. Như vậy, đơn vị tư vấn khi được thuê sẽ phải làm đúng trách nhiệm. Nếu nhà thầu thi công có sai phạm như bớt xén khối lượng, nguyên liệu, dẫn đến chất lượng công trình không đảm bảo tiêu chuẩn thì đơn vị tư vấn sẽ không cho nghiệm thu hoặc kiên quyết yêu cầu làm lại, thậm chí đề nghị xử phạt nặng chủ đầu tư. Còn ở nước ta, giữa đơn vị thi công và tư vấn giám sát chưa độc lập với nhau cùng với chế tài xử phạt chưa nghiêm nên việc quản lý chất lượng các công trình xây dựng rất khó khăn.
Siết chặt quản lý
Ông Lê Quang Hùng, Cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, trước đây, chủ đầu tư chịu trách nhiệm quản lý chất lượng công trình toàn diện từ khảo sát thiết kế, thi công, xây dựng và nghiệm thu… Cơ quan nhà nước chỉ là nắm tình hình chung và khi có sự cố thì mới can thiệp. Việc thực hiện Nghị định 15/2003/NĐ - CP sẽ tăng cường sự quản lý của cơ quan nhà nước trong kiểm soát chất lượng công trình từ giai đoạn khảo sát thiết kế đến thi công xây dựng và cả giai đoạn nghiệm thu công trình xây dựng.
Đập thủy điện Sông Tranh 2 gây nhiều tranh cãi về chất lượng công trình. |
Cùng với đó, trách nhiệm của các nhà thầu thiết kế, thi công, giám sát cũng được quy định cụ thể hơn. Theo quy định mới, nhà thầu phải đăng công khai thông tin và các dự án đã thực hiện trên website của các cơ quan quản lý chuyên ngành. Chủ đầu tư khi xem xét năng lực nhà thầu sẽ dựa vào thông tin này để chấm thầu. “Việc kiểm soát thông tin về nhà thầu trên trang điện tử sẽ loại được những nhà thầu yếu kém. Khi chọn được nhà thầu tốt, uy tín, công trình sẽ nâng cao được chất lượng", ông Hùng nói.
Theo quy định mới, trường hợp phát hiện chất lượng công trình không đảm bảo yêu cầu, có nguy cơ gây sập đổ công trình hoặc biện pháp thi công không đảm bảo an toàn thì cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng được quyền tạm dừng thi công công trình và chỉ cho phép thi công sau khi chủ đầu tư và các nhà thầu khắc phục các tồn tại, đảm bảo an toàn.
Ông Lê Quang Hùng nhấn mạnh, việc tăng cường sự quản lý nhà nước sẽ góp phần phân định rõ trách nhiệm các bên liên quan khi xảy ra sự cố. Tổ chức cá nhân nào tham gia thẩm định thẩm tra phê duyệt, nghiệm thu, giám sát cấp độ nào thì chịu trách nhiệm cấp độ ấy.
Thu Trang - Xuân Hương