Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, con số 15 người chết do nhiễm độc rượu methanol từ đầu năm chỉ là những gì chúng ta có thể nhìn thấy được. Còn nhiều trường hợp nhiễm độc methanol khác bị nhầm tưởng là say rượu thông thường, thậm chí nhầm lẫn với các chứng bệnh tai biến và thần kinh.
"Người nhiễm độc rượu methanol thường có biểu hiện muộn, 12 - 48 tiếng sau khi uống nên nhiều người nhầm tưởng là say rượu thông thường. Khi đưa đến bệnh viện thì đã quá muộn. Bệnh nhân bị mù mắt, nhũn não, khả năng tử vong cao. Người qua khỏi cũng để lại di chứng về thần kinh", bác sĩ Nguyên cho hay.
Hiện nay, rượu sản xuất tại nhà (rượu gạo) có khối lượng lớn nhất trong tổng số rượu trái phép tại Việt Nam. Theo thống kê chưa đầy đủ, rượu không tem nhãn, không đóng thuế chiếm đến 70% trên thị trường Việt Nam. Đặc biệt tại khu vực nông thôn, do thói quen nhiều đời, cùng với thu nhập thấp nên người dân có thói quen dùng rượu thủ công, với giá chỉ 10 - 15.000 đồng/lít.
Nấu rượu “quốc lủi” cũng phải đăng kí
Tại cuộc tọa đàm "Ngộ độc rượu methanol - Thực trạng và giải pháp" do Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam tổ chức mới đây, các chuyên gia cho biết, hiện nay các cơ sở sản xuất rượu thủ công nhỏ lẻ rất khó kiểm soát. Nhiều cơ sở vì tham lợi nhuận mà pha chế cồn công nghiệp, cồn y tế tạo ra rượu chứa methanol với tỷ lệ rất cao. Trong khi chỉ cần một lượng nhỏ methanol vào cơ thể người cũng có thể gây tử vong.
Theo TS Phạm Bích Diệp, Đại học Y Hà Nội, người thực hiện đề tài nghiên cứu "Thực hành nấu rượu và kiến thức cộng đồng tại Phú Thọ về ngộ độc methanol trong rượu", nhiều cơ sở sản xuất rượu thủ công thiếu kiến thức, kĩ năng trong nấu rượu mà chủ yếu làm theo thói quen, kinh nghiệm.
Ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ (Bộ Công Thương) cho biết, mặc dù pháp luật hiện nay đã quy định rất rõ: Tất cả các loại rượu phải được dán tem, có chứng nhận hợp quy, cơ sở sản xuất phải được kiểm nghiệm định kì 12 tháng/lần, rượu phải có dán nhãn ghi rõ ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần... nhưng trong thực tế, rượu sản xuất thủ công chiếm đến 70% thị trường lại không đáp ứng được các tiêu chuẩn này.
Cả một thời gian dài các lò sản xuất rượu thủ công bị bỏ ngỏ quản lý dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Do đó, các chuyên gia đề nghị, đã đến lúc phải kiểm soát thật chặt các cơ sở sản xuất thủ công, những loại rượu vẫn được quảng cáo là "rượu quốc lủi", "rượu nhà làm"... Có cơ chế quản lý riêng với những hộ dân nấu rượu chỉ trong gia đình uống và những hộ nấu rượu bán ra thị trường. Quy định các cơ sở sản xuất rượu thủ công phải đăng kí với ủy ban cấp xã phường và cán bộ phường xã có trách nhiệm kiểm tra, giám sát.
Hoàn thiện cơ sở pháp lý quản lý rượu
Tại buổi làm việc về tình hình quản lý, sản xuất và kinh doanh hóa chất nguy hại methanol, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, nhiệm vụ quản lý nhà nước thuộc lĩnh vực hóa chất của Bộ Công Thương không yêu cầu cán bộ của Bộ đến kiểm tra từng cửa hàng kinh doanh (đó là trách nhiệm của Sở Công Thương) mà là kiểm tra việc chấp hành pháp luật ở địa phương trong lĩnh vực đó, nghĩa là “kiểm tra đơn vị đi kiểm tra”.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng, hiện nay rượu tự nấu chiếm tỷ lệ 70%, do đó cần quản lý chặt loại rượu này. Thứ trưởng đề nghị các đơn vị thuộc Bộ cần kiểm tra khung khổ pháp lý liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh mặt hàng này như Luật Hóa chất, Luật Vệ sinh an toàn thực phẩm, các Nghị định, Thông tư liên quan... ; kiểm tra công tác quản lý nhà nước của các sở công thương; kiểm tra đột xuất hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất tại một vài điểm...
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã chỉ đạo rà soát tổng thể hệ thống pháp luật trong quản lý hóa chất, quản lý cồn công nghiệp, phụ gia... Bộ trưởng giao Vụ Pháp chế chủ trì, phối hợp với các đơn vị rà soát các văn bản liên quan vấn đề quản lý hóa chất cấm, hóa chất độc hại từ trong sản xuất, nhập khẩu, thông quan, tồn chứa, sử dụng, kinh doanh...
“Vụ Pháp chế không chỉ thẩm định các đơn vị xây dựng văn bản pháp luật mà còn phải phối hợp với thanh tra để đôn đốc các đơn vị, tăng cường công tác hậu kiểm”, Bộ trưởng yêu cầu.