Để mọi trẻ em được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ

Hệ thống luật pháp, chính sách dành cho trẻ em khuyết tật ngày càng hoàn thiện, các văn bản pháp luật quan trọng như Luật Trẻ em 2016, Luật Người khuyết tật cùng các Nghị định, Thông tư hướng dẫn đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác hỗ trợ trẻ em khuyết tật… Các chính sách về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em được xây dựng ngày càng toàn diện, bao phủ nhiều lĩnh vực. Cùng với đó là sự chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức được đẩy mạnh, hệ thống dịch vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em được phát triển cũng như huy động tích cực các nguồn lực xã hội cho công tác hỗ trợ trẻ em khuyết tật.

Qua triển khai thực hiện cho thấy, nguồn lực dành cho trẻ em luôn là ưu tiên hàng đầu trong các biện pháp an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước ta. Từ định hướng này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1438/QĐ-TTg phê duyệt Đề án hỗ trợ trẻ em khuyết tật tiếp cận các dịch vụ bảo vệ, chăm sóc, giáo dục tại cộng đồng giai đoạn 2018 – 2025. Đề án đặt ra những mục tiêu cụ thể như phấn đấu 90% trẻ khuyết tật được tiếp cận các dịch vụ bảo vệ, chăm sóc, giáo dục tại cộng đồng; 70% trẻ khuyết tật được cung cấp các kiến thức, kỹ năng hòa nhập cộng đồng; 90% các tỉnh, thành phố triển khai thiết lập mạng lưới liên kết các dịch vụ bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật…; đồng thời, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em khuyết tật.

Ở tuyến Trung ương, nhiều khóa tập huấn với các nội dung phong phú như: hướng dẫn, giới thiệu về phát hiện sớm, sàng lọc, đánh giá mức độ khuyết tật, hướng dẫn phục hồi chức năng cơ bản cho cán bộ ở địa phương cũng như nâng cao năng lực chăm sóc, bảo vệ trẻ em cho các Hội Người khuyết tật, Hội Cha mẹ có trẻ khuyết tật. Bộ Y tế đồng thời ban hành các bộ công cụ để khám, đánh giá, phân loại khuyết tật và đánh giá nhu cầu can thiệp trẻ khuyết tật tại cấp xã, tạo điều kiện để dịch vụ tiếp cận được rộng hơn. Điển hình như trong những ngày đầu tháng 11 mới đây, Cục Bà mẹ và Trẻ em tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho đại diện Mạng lưới các hội Vì người khuyết tật và Hội cha mẹ có trẻ em khuyết tật với sự tham dự của đại diện nhiều tổ chức như: Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam (VACR), Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam, Hội gia đình trẻ em và người bại não Việt Nam, Hội cha mẹ trẻ em khiếm thị và các dạng tật khác...

Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) nhấn mạnh: Trong những năm qua, ngành y tế cùng các tổ chức, hội, đoàn thể đã triển khai nhiều hoạt động tích cực, góp phần giúp trẻ em khuyết tật hòa nhập cộng đồng tốt hơn. Bộ Y tế đã ban hành tài liệu hướng dẫn phát hiện sớm, can thiệp sớm khuyết tật trẻ em từ năm 2023. Trong thời gian tới, bộ công cụ sàng lọc sẽ được chỉnh sửa, chắt lọc về hình thức thể hiện nhằm dễ sử dụng hơn, giúp việc nhận diện sớm các bất thường phát triển ở trẻ được thực hiện hiệu quả, thuận tiện hơn.

Bên cạnh hoạt động của ngành y tế, các bộ, ngành, đơn vị liên quan đều xây dựng các chương trình, kế hoạch thực hiện Đề án. Điển hình như Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 403/QĐ-TTg 25/02/2025 phê duyệt Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; ban hành Quy chế tố chức và hoạt động của Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập và Quy chế tổ chức và hoạt động của trường, lớp dành cho người khuyết tật. Hằng năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo, hướng dẫn các sở giáo dục và đào tạo chỉ đạo các cơ sở giáo dục triển khai các nhiệm vụ lồng ghép các mục tiêu, chỉ tiêu về giáo dục trẻ khuyết tật trong kế hoạch của ngành, cơ sở giáo dục. Hiện cả nước có khoảng 51 cơ sở giáo dục chuyên biệt dành cho người khuyết tật do ngành Giáo dục quản lý trong đó có trẻ em khuyết tật.

Dù có nhiều kết quả tích cực, công tác hỗ trợ trẻ em khuyết tật vẫn còn những thách thức đáng kể. Tại nhiều vùng nông thôn, thiếu nhân lực phục hồi chức năng vẫn là điểm nghẽn lớn. Khoảng cách dịch vụ giữa thành thị và vùng sâu, vùng xa vẫn còn đáng kể. Một số địa phương còn phụ thuộc nhiều vào nguồn xã hội hóa nên thiếu tính ổn định. Đặc biệt, theo Bác sĩ Trần Đăng Khoa, việc truyền thông về phát hiện sớm và can thiệp sớm cần được đẩy mạnh hơn nữa. Bởi nếu phát hiện chậm, trẻ sẽ bỏ lỡ giai đoạn vàng để phát triển kỹ năng. Công tác truyền thông cần đến tận thôn, bản để cha mẹ hiểu và đưa trẻ đi thăm khám kịp thời.