Tác phẩm “Ngẩng đầu lên đi em” là những câu chuyện thấm thía từ thực tế hoặc chưng cất từ thực tế để giáo dục đạo đức, cảm hóa học sinh…
Bắt đầu với câu chuyện “Ngẩng đầu lên đi em” (Đỗ Tiến Thụy), câu chuyện mang sắc màu kỳ diệu của yêu thương. Tình yêu thương đã làm nên kỳ tích mà y học ngỡ đành lui bước. Cô học trò dị tật khớp cổ bị gọi tên là Nghẹo đã trở thành thiếu nữ tên Nga xinh đẹp với chiếc cổ cao kiêu hãnh nhờ cô giáo Nhâm - người đã đón em về kèm dạy và yêu thương.
Cô giáo đã dùng tay giữ chiếc đầu “bấy bớt” ngỡ không thể nào trụ được trên cổ mà cứ đổ oặt xuống vai. Cô giữ rất lâu rồi khẽ buông một lát, tập dần dần cho Nga. Mỗi sáng cô cài lên tóc Nga một bông hoa hồng thắm. Bốn năm liền bao nhiêu bông hồng để khích lệ Nga không “đổ cổ” làm rơi nát bông hoa đẹp - hoa mang tình cảm và hy vọng của cô giáo.
Nga đã chữa được dị tật nhờ câu khích lệ chan chứa yêu thương mỗi giờ, mỗi ngày của cô Nhâm “Ngẩng đầu lên đi em”. Sau này, Nga gặp người yêu, trước ngày cưới cô đã viết về câu chuyện dị tật bẩm sinh của mình cho anh. Sau đó, cô lại về với cô giáo Nhâm trong khắc khoải đợi chờ. Và lần này cô giáo lại nói: “Ngẩng đầu lên đi em”. Lời nhắc của cô giáo Nhâm không còn để chữa một dị tật riêng thuở nào của Nga mà chữa sự mặc cảm, thiếu tự tin luôn ở góc nào đó trong chúng ta. Vì thế “Ngẩng đầu lên đi em” vừa là lời động viên, là lời thôi thúc và là một mệnh lệnh để các trò bước vào đời với một tư thế, một thái độ sống thẳng thắn, tự chủ hơn.
Hay như truyện “Tiết dạy cuối cùng” (của Nguyễn Anh) lại đem đến những nỗi xúc động khác… Một thầy giáo đau đáu vì nghề, hết lòng say chuyên môn. Lo bàn giờ thao giảng mà bẵng quên bữa ăn gia đình, đi nhận giải thưởng giáo viên dạy giỏi về gặp cướp.
“buông tha” và “biếu” thêm tiền vì nhận ra ông giáo nổi tiếng trong vùng. Thầy bị ung thư, sau lần mổ thầy chỉ còn da bọc xương nhưng thầy thèm dạy, “thầy nhớ học trò, thầy nhớ bục giảng đến cồn cào. Cho đến một lần, thầy cố chống gậy lê bước đến lớp”, thầy năn nỉ đồng nghiệp trẻ: “Nhớ lớp quá, cho anh dạy một tiết”. Những ánh mắt học sinh long lanh nước ngước nhìn thầy, rồi tất cả gục xuống bàn òa lên nức nở. Nước mắt thầy cũng trào ra. Đó là tiết dạy cuối cùng trong đời của một nhà giáo yêu nghề.
25 câu chuyện, 25 nỗi lòng, 25 dư âm khó quên. Trong tình hình hiện nay, những câu chuyện về tình thầy nghĩa trò, tình bạn học đường lại càng thêm ý nghĩa, Bởi vì chống bằng xây chính là cách làm tích cực.
Nhật Minh