Thanh sát viên quốc tế cho biết toàn bộ kho vũ khí hóa học mà chính quyền Syria công bố đều đã được niêm phong cẩn thận. Trong khi quá trình tiêu hủy vũ khí hóa học diễn ra đúng tiến độ thì cuộc vận động tổ chức hội nghị hòa bình Geneva 2 để giải quyết xung đột ở Syria lại lắm chông gai.
Hoàn thành bước đầu
Ông Chistian Chartier, phát ngôn viên Tổ chức cấm vũ khí hóa học (OPCW), ngày 31/10 cho biết những niêm phong ở kho vũ khí hóa học của Syria là “không thể phá vỡ” và “chống trộm cắp”. Những thứ bị niêm phong gồm 1.000 tấn chất hóa học có thể được dùng để chế tạo vũ khí và 290 tấn vũ khí hóa học. Ngoài ra, toàn bộ thiết bị sản xuất vũ khí hóa học của Syria cũng đã bị phá hủy.
|
Binh sĩ Syria tuần tra tại thị trấn Hteitit al-Turkman, đông nam thủ đô Damascus, ngày 24/10. Ảnh: AFP/TTXVN |
Theo khung thời gian do OPCW và nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc đặt ra, trước ngày 1/11/2013, các thanh sát viên phải hoàn tất kiểm tra toàn bộ khu vực mà Syria tuyên bố có vũ khí hóa học và phá hủy mọi trang thiết bị sản xuất vũ khí hóa học. Đây được coi là bước đầu tiên trong tiêu hủy vũ khí hóa học ở Syria. OPCW dự kiến họp ngày 5/11 để bàn các bước đi tiếp theo.
Trước những diễn biến đúng hạn chót trên, Mỹ tin rằng kho vũ khí hóa học của Syria sẽ bị “xóa sổ” trước ngày 30/6/2014. Ông Thomas Countryman, trợ lý thư ký về vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân và an ninh quốc tế, cho biết Mỹ hoan nghênh OPCW, LHQ và các nhân viên của hai cơ quan này trong thực hiện sứ mệnh chung ở Syria. Bộ Ngoại giao Mỹ nhận định đây là một bước quan trọng để đảm bảo vũ khí hóa học không bao giờ được sử dụng ở Syria nữa. Trong khi đó, Đại sứ Mỹ tại Syria, ông Robert Ford, cho rằng đây là “thành công to lớn”.
Công ty tư vấn quốc phòng IHS Jane’s Consulting đã ca ngợi “bước ngoặt” nói trên nhưng cũng thận trọng cho rằng công việc tiêu hủy vũ khí hóa học còn lâu mới kết thúc. Nhà tư vấn này nhận định: Chỉ khi nào vũ khí bị phá hủy và chuyển ra khỏi Syria thì quá trình này mới hoàn tất.
“Nhiễu” thông tin về Geneva 2
Về triển vọng tổ chức hội nghị Geneva 2, dư luận quốc tế vẫn rất mơ hồ và bị “nhiễu” khi có nhiều luồng thông tin khác nhau về sự kiện này.
Người phát ngôn LHQ Martin Nesirky ngày 31/10 khẳng định ngày tổ chức Geneva 2 chưa được ấn định, cơ quan này đang nỗ lực thuyết phục các bên có liên quan ủng hộ hội nghị và sẽ thông báo ngày giờ sau. Ông Nesirky cũng cho biết đặc phái viên chung của LHQ và Liên đoàn Arập Lakhdar Brahimi sẽ gặp quan chức Nga và Mỹ ở Geneva, Thụy Sĩ ngày 5/11 để chuẩn bị cho hội nghị.
Nga thì hi vọng Geneva 2 sẽ được tổ chức vào cuối năm 2013. Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev kêu gọi cả hai phe ở Syria thỏa hiệp và chỉ trích phe đối lập vì đã coi việc ra đi của Tổng thống Bashar al-Assad là điều kiện tham gia hội nghị.
Trong khi đó, đặc phái viên Brahimi, trong cuộc họp báo ở Syria, lại hi vọng tổ chức hội nghị trong vài tuần tới bất chấp nhiều khó khăn còn tồn tại. Tuy nhiên, ông Brahimi cũng khẳng định không thể tổ chức Geneva 2 mà không có sự tham gia của phe đối lập.
Về trọng tâm hội nghị, các nước phương Tây và Arập đã phản đối ý kiến của ông Assad cho rằng Geneva 2 nên là cuộc đối thoại giữa một đoàn duy nhất của chính phủ Syria và một đoàn duy nhất của phe đối lập do Liên minh Dân tộc dẫn đầu. Các nước này cho rằng cộng đồng quốc tế không thể đạt mục tiêu tổ chức Geneva 2 vào tháng 11/2013.
Thùy Dương