Phó Tổng thống Nicolas Maduro với giọng nói ngắt quãng đã thông báo trên truyền hình với nhân dân Vênêxuêla và thế giới thông tin đau buồn: Tổng thống Hugo Chavez đã qua đời vào lúc 16 giờ 25 phút ngày 5/3 giờ địa phương (3 giờ 55 phút sáng 6/3 tại Việt Nam).
Phó Tổng thống Vênêxuêla Nicolas Maduro (áo trắng) thông báo về việc Tổng thống Hugo Chavez qua đời. Ảnh: THX/TTXVN |
Mặc dù tất cả đều đã tiên liệu về một kết cục xấu nhất có thể xảy ra khi mà Tổng thống Chavez đã phải liên tục chống chọi với căn bệnh ung thư quái ác trong suốt một năm rưỡi qua, đặc biệt là sau khi phải trải qua đợt phẫu thuật lần thứ tư với nhiều biến chứng hậu phẫu hồi tháng 12/2012, nhưng sự ra đi của vị lãnh đạo tài ba, người khởi xướng cuộc cách mạng Bôliva thế kỷ 21 ở Vênêxuêla và Mỹ Latinh, đã khiến cho không chỉ nhân dân Vênêxuêla mà cả thế giới, nhất là khu vực Mỹ Latinh, đều bàng hoàng và nuối tiếc.
Người dân Vênêxuêla khóc thương Tổng thống Hugo Chavez. |
Khắp thủ đô Caracát, nhiều nhà hàng và cửa hiệu đóng cửa. Người dân bày tỏ sự đau buồn sâu sắc trước sự qua đời của nhà lãnh đạo Vênêxuêla. Nhiều người đổ xuống đường nước mắt lưng tròng hô khẩu hiệu “Chavez muôn năm”. Yamilina Barrios, một thư ký làm việc tại Bộ Công nghiệp, bày tỏ "sự đau buồn đến mức không thể nói thành lời". Chị gọi ông là người tuyệt vời nhất mà đất nước này từng có và hy vọng mọi chuyện sẽ yên ả và chính phủ và người dân Vênêxuêla sẽ tiếp tục những gì ông đã để lại, tiếp tục đoàn kết và phát triển.
Ngoại trưởng Vênêxuêla Elias Jaua thông báo di hài của Tổng thống Chavez sẽ được quàn ba ngày tại một học viện quân sự ở thủ đô Caracát từ ngày 6/3 cho tới khi tiến hành lễ truy điệu. Vênêxuêla sẽ tiến hành quốc tang bảy ngày và tang lễ chính thức sẽ được tổ chức vào sáng 8/3.
Trọn đời vì sự phồn vinh của dân tộc
Sinh ngày 28/7/1954, ông Chavez đã trải qua tuổi thơ cùng với 5 người anh em và gia đình ở vùng quê thuộc bang Barinas, miền tây Vênêxuêla. Sau những năm tháng trong quân ngũ cho tới đầu thập kỷ 1990, với tài hùng biện, sự sắc sảo và hiểu biết sâu rộng, ông Chavez trở thành một sỹ quan có nhiều ảnh hưởng với đồng đội. Trong bối cảnh xã hội Vênêxuêla lúc bấy giờ đang chìm đắm trong khủng hoảng do những chính sách tự do mới đầy bất công tạo ra, ông Chavez nhận thấy cần phải tìm ra một con đường để thay đổi, tìm lại sự công bằng trong xã hội và đó là lý do thôi thúc ông bí mật thành lập Phong trào Cách mạng Bolivar (MBR) với sự tham gia của các đồng đội trong quân ngũ có cùng chí hướng vào năm 1989.
Ngày 6/3, Đại sứ quán Vênêxuêla tại Hà Nội đã ra thông cáo về việc Tổng thống Hugo Chavez qua đời và việc mở sổ tang tại trụ sở Đại sứ quán: “Đại sứ quán Cộng hòa Bôliva Vênêxuêla xin thông báo tới Vụ Lễ tân và Vụ Châu Mỹ - Bộ Ngoại giao nước CHXHCN Việt Nam; các Phái đoàn ngoại giao và Đại diện các tổ chức quốc tế tại Hà Nội với lòng tiếc thương sâu sắc về việc Tổng thống - Tổng tư lệnh nước Cộng hòa Bôlivar Vênêxuêla, Hugo Chavez Frias đã từ trần sau cuộc chiến đấu dũng cảm với bệnh tật vào ngày Thứ Ba, 6/3/2013. Sổ tang sẽ được mở tại Đại sứ quán từ 14h - 17h ngày Thứ Tư (ngày 6/3/2013); và từ 9h - 12h, từ 14h - 17h Thứ Năm, Thứ Sáu và Thứ Hai (tức các ngày 7, 8, và 11/3/2013)". |
Sau một thời gian củng cố lực lượng, thống nhất ý tưởng, Thiếu tá quân đội Hugo Chavez và các đồng đội đã thực hiện cuộc đảo chính quân sự vào năm 1992 nhằm lật đổ chế độ không được lòng dân của Tổng thống Carlos Andres Perez. Tuy nhiên, cuộc binh biến bất thành. Sau khi chuyển sang hoạt động chính trị hướng tới việc ra tranh cử tổng thống dựa trên cải cách Hiến pháp năm 1961, tháng 12/1998, ông Chavez đã đắc cử tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên với 56% phiếu bầu. Một trang sử mới được mở ra với đất nước Vênêxuêla khi Tổng thống Chavez quyết định thực hiện một loạt biện pháp cải tổ với bước đi đầu tiên là sửa đổi Hiến pháp. Trong thời gian từ năm 1999 - 2012, chính phủ của Tổng thống Chavez đã đầu tư 550 tỷ USD cho các chương trình xã hội, giảm tỷ lệ nghèo đói từ 70% xuống còn 23,9% và tỷ lệ bần cùng từ 40% xuống 5,9%. Ngoài ra, số người được hưởng trợ cấp xã hội đã tăng từ 387.000 người lên 1,92 triệu người, cùng với một hệ thống giáo dục và y tế công cộng ngày càng được mở rộng ra khắp mọi tỉnh thành trên cả nước.
Tiếp tục cuộc cách mạng Bôliva
Sau khi thông báo với toàn thể nhân dân Vênêxuêla và thế giới về việc Tổng thống Chavez qua đời, Phó Tổng thống Nicolas Maduro khẳng định trước nỗi đau vô bờ bến này, giờ đây cuộc cách mạng Bôliva lớn mạnh hơn bao giờ hết và nhân dân Vênêxuêla nguyện sẽ tiếp tục hoàn thành sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21. "Đừng để sự yếu đuối xảy ra, đừng để bạo lực xảy ra, hãy chấm dứt thù hận. Trong trái tim chúng ta lúc này chỉ nên có một tình cảm, đó là tình yêu, hòa bình và tinh thần đoàn kết", ông Maduro nói.
Chủ tịch Quốc hội Vênêxuêla Diosdado Cabello nhấn mạnh, cách mạng Bôliva sẽ bước vào giai đoạn thử thách mới đầy khó khăn nhưng chính phủ cách mạng và nhân dân sẽ tiếp tục đi lên trên con đường mà Tổng thống Chavez đã vạch ra. Phát biểu trên truyền hình, Bộ trưởng Quốc phòng Diego Molero tuyên bố quân đội sẽ trung thành với Hiến pháp, đồng thời kêu gọi sự đoàn kết, chia sẻ và thông hiểu lẫn nhau giữa những người Vênêxuêla không phân biệt đảng phái chính trị.
Ngày 6/3/2013, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đã gửi Điện chia buồn tới Phó Chủ tịch thứ nhất Ðảng Xã hội chủ nghĩa Thống nhất Vênêxuêla (Partido Socialista Unido de Venezuela), Chủ tịch Quốc hội Vênêxuêla Diosdado Cabello và Phó Tổng thống Vênêxuêla Nicolas Maduro về việc Tổng thống Hugo Chavez Frias qua đời ngày 5/3/2013. Cùng ngày, Ðoàn đại biểu đại diện Lãnh đạo Ðảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam do Ủy viên Trung ương Ðảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải dẫn đầu đã lên đường đi Vênêxuêla dự tang lễ chính thức Tổng thống Hugo Chavez vào ngày 8/3/2013. Cũng trong ngày 6/3/2013, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã gửi Điện chia buồn đến Bộ trưởng Ngoại giao Vênêxuêla Elias Jaua. |
Đa số nhân dân Vênêxuêla đều cho rằng Tổng thống Chavez qua đời không có nghĩa là mọi thứ sẽ đảo lộn, đồng thời khẳng định chính phủ hiện nay đang làm tốt công việc điều hành đất nước thay thế Tổng thống Chavez trong suốt thời gian ông vắng mặt. Làn sóng người áo đỏ trên đường phố ở thủ đô Caracát và các tỉnh thành trên cả nước Vênêxuêla đã đổ ra đường bày tỏ sự ủng hộ Tổng thống Chavez và tuyên bố tiếp tục bỏ phiếu cho Phó Tổng thống Maduro và tiến trình cách mạng Bôliva trong cuộc bầu cử sắp tới.
Trước mắt, Phó Tổng thống Nicolas Maduro sẽ tạm nắm quyền điều hành đất nước trong thời gian 30 ngày để chuẩn bị cho một cuộc bầu cử mới, trong đó đại diện cho phe đối lập vẫn sẽ là Thống đốc bang Miranda Henrique Capriles, người đã thất bại trước Tổng thống Chavez trong cuộc bầu cử hồi tháng 10/2012. Theo một số cuộc thăm dò gần đây, Phó Tổng thống Maduro vẫn có nhiều cơ hội để đánh bại ứng cử viên đối lập Capriles bởi trong thời gian qua ông đã thể hiện được vai trò lãnh đạo, có thể kế tục sự nghiệp dang dở mà Tổng thống Chavez để lại.
Trong thời gian một tháng, ông Maduro sẽ có nhiệm vụ tiếp tục củng cố khối đoàn kết trong nội bộ đảng Xã hội Thống nhất Vênêxuêla, cũng như những người ủng hộ con đường mà Tổng thống Chavez đã lựa chọn. Tổng thống Chavez đã ra đi nhưng sự nghiệp mà ông đang gây dựng chắc chắn sẽ được những người đã dành cho ông sự ủng hộ lớn lao trong suốt hơn một thập kỷ qua tiếp tục vun đắp và giúp ông hoàn thành ước nguyện.
Thế giới sát cánh cùng nhân dân Vênêxuêla
Chính phủ các nước Mỹ Latinh và thế giới đồng loạt bày tỏ sự tiếc thương về sự ra đi của Tổng thống Chavez, người đã tạo được tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới Vênêxuêla. Các nhà lãnh đạo ở khu vực Mỹ Latinh ca ngợi những cống hiến của Tổng thống Chavez vì sự hội nhập và đoàn kết khu vực, đồng thời khẳng định ngọn cờ của ông sẽ tiếp tục được giương cao và nhất định sẽ thắng lợi.
Chính phủ Cuba đã tuyên bố để tang Tổng thống Chavez ba ngày và bày tỏ sự ủng hộ không gì lay chuyển đối với công cuộc cách mạng Bôliva mà ông khởi xướng. Trong tuyên bố chính thức, Chính phủ Cuba khẳng định luôn coi Tổng thống Chavez như một người Cuba đích thực vì tất cả những gì ông đã làm cho quốc đảo này trong suốt những năm qua. Tuyên bố cũng khẳng định Tổng thống Chavez đã luôn đồng hành cùng lãnh tụ Fidel Castro như một người con trai thực thụ trong những năm tháng qua, cũng như tình cảm thắm thiết với Chủ tịch Raul Castro.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki - moon cũng gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới gia đình, người dân và Chính phủ của Vênêxuêla, đồng thời nêu bật những đóng góp của Tổng thống Chavez đối với sự phát triển của đất nước. Trong một tuyên bố ngắn, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết sự ra đi của Tổng thống Chavez là "thời khắc đầy thách thức" và cam kết ủng hộ người dân Vênêxuêla cũng như lợi ích của nước này trong việc phát triển một mối quan hệ tương lai “mang tính xây dựng” với Caracát. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết các nhà lãnh đạo nước này đã bày tỏ lời chia buồn sâu sắc trước sự ra đi của ông Chavez.
Hoài Nam (P/v TTXVN tại Cuba) - TTG