Sau chuyến thị sát tình hình khắc phục bão lũ ở miền Trung, bên lề Quốc hội, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có cuộc trao đổi với báo chí về tình hình kiểm soát quy trình vận hành hồ chứa, thủy điện trong thời gian vừa qua.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải trả lời phỏng vấn báo chí. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN |
Xin Phó Thủ tướng cho biết đánh giá tổng quát đợt kiểm tra tình hình mưa lũ ở miền Trung sau cơn bão số 15?
Đặc thù đợt bão này là mưa trên diện rộng và cường độ mưa tập trung, nên một số con sông đã vượt mức lũ lịch sử (từ 1999 đến 2009). Đặc điểm khác là đợt mưa bão lần này gây ra mưa lớn và ngập trên miền núi. Thường thì ngập dưới hạ du, rồi mới ngập ở vùng cao, nhưng vì mưa lớn trong thời gian ngắn nên các huyện miền núi ngập rất lớn.
Thực hiện được việc sơ tán dân và bảo đảm an toàn cho dân trong cơn lũ vừa qua là nỗ lực lớn của các địa phương và của nhân dân, đặc biệt là quân đội như Quân khu 5, Quân đoàn 3 đã dàn quân để giúp dân chống lũ, hạn chế thiệt hại.
Qua đánh giá cho thấy các địa phương đối phó với lũ rất tốt. Miền Trung rất có kinh nghiệm chống bão lũ, bởi nếu không bố trí trước lực lượng, thì mưa về không có cách gì để ứng cứu nhau vì bị chia cắt.
Về đánh giá các hồ chứa, các địa phương có hồ chứa lớn như Bình Định (160 hồ chứa), Quảng Ngãi (120 hồ), Đà Nẵng (hơn 70 hồ) đều rà soát các hồ chứa trước khi mưa lũ về. Các hồ chứa yếu đều được tách ra và không tích nước. Do vậy, đợt này mưa rất lớn so với những lần trước, nhưng vỡ hồ chứa không xảy ra.
Theo tôi biết, đến nay chưa có báo cáo nào nói rằng có hồ nào đó xả lũ sai quy trình và các địa phương có hồ chứa đều khẳng định như vậy. Từ trước đến nay, nước ta đã đầu tư xây dựng được 7.000 hồ chứa, vì chúng ta cần hồ chứa. Giờ cũng cần rất nhiều hồ chứa và tiếp tục phải đầu tư mới bảo đảm được cân bằng nước, bảo đảm nước cung cấp sinh hoạt, đời sống, sản xuất. Tuy nhiên, khi sống chung với hồ chứa thì phải sống với nó một cách an toàn. Muốn như vậy phải quản lý chặt.
Thưa Phó Thủ tướng, vậy chúng ta rút kinh nghiệm gì qua tình hình mưa bão vừa qua?
Một là rút kinh nghiệm ở hệ thống quan trắc. Chính phủ đã chỉ đạo đầu tư tăng dầy những trạm quan trắc. Các hồ mặc dù vận hành đúng quy trình, nhưng hiệu quả cắt lũ chưa cao. Khi cắt lũ thì quan trọng nhất là dự báo chính xác đỉnh lũ về lúc nào vì quan trọng phải cắt lũ đúng đỉnh, nếu không hiệu quả sẽ thấp mặc dù không làm trầm trọng thêm hạ du, nhưng không phát huy được hết năng lực cắt lũ.
Hai là, tiếp tục theo dõi việc thực hiện các hồ chứa để thấy những bất hợp lý và điều chỉnh. Vì không có quy trình nào được coi là bất di bất dịch và phải xây dựng trên cơ sở các tính toán về kỹ thuật và có thể thực tiễn chưa phản ánh hết được cần tính toán lại.
Ba là, vấn đề thông tin mưa lũ rất quan trọng. Tôi đi kiểm tra xuống tận xã và biết người dân được thông báo đã đi sơ tán bởi khi lũ về chỉ một lúc là nước dâng trên cả đầu người. Tuy vậy, vẫn có nơi người dân nói không biết có lũ. Phải hoàn thiện hệ thống thông tin về mưa bão lũ.
Thưa Phó Thủ tướng, số người chết trong đợt áp thấp vừa qua vẫn nhiều, vậy đâu là nguyên nhân?
Khi phân tích các trường hợp chết, tôi yêu cầu các địa phương làm rõ và biết khi lũ về xiết vào ban đêm lại ít người chết nhất. Những vùng ngập sâu, lũ nặng lại không có người chết nhiều bằng những vùng ngập ít hơn, lũ nhẹ hơn. Chết sau lũ lại nhiều hơn vì khi lũ xuống, người dân đi làm đồng, nhặt cá, tôm, giúp đỡ nhau... Từ đó phải tăng cường tuyên truyền chống bão lũ và tăng cường công tác cộng đồng, đầu tư vào các hệ thống cơ sở hạ tầng. Rất nhiều đường cấp huyện, quốc lộ chưa bảo đảm yêu cầu chống lũ. Đồng bào sơ tán chậm là không kịp đi vì ngập. Phải đầu tư những con đường cứu nạn, cứu hộ chống bão lũ. Cần điều chỉnh việc xây dựng cơ sở hạ tầng, tránh tạo thành vật cản dòng lũ vì như vậy dòng lũ sẽ tìm đường mới để đi và đánh vào các vùng dân cư đang ổn định, trước đây chưa từng bị lũ. Tại Quảng Ngãi và Bình Định đã xảy ra vấn đề này. Chúng ta đang ở thời kỳ biến đổi khí hậu, nên những tính toán thoát lũ trước đây không còn phù hợp nữa, cần thay đổi. Phải đánh giá đúng tình hình mưa lũ để sơ tán dân cho phù hợp.
Xin cảm ơn Phó Thủ tướng!
XM (ghi)