Ngày 12/7, sau khi kết thúc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung lần thứ 5, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có cuộc gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc Uông Dương và Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì tại Oasinhtơn. Lãnh đạo hai bên đã trao đổi ý kiến về nhiều vấn đề quan trọng, trong đó có tranh chấp chủ quyền của Trung Quốc với các nước láng giềng châu Á trên Biển Đông và Biển Hoa Đông, cũng như vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.
|
Đại diện Trung Quốc và Mỹ tại vòng đối thoại ngày 11/7/2013. Ảnh: THX/TTXVN |
Theo thông cáo Nhà Trắng, Tổng thống Obama đã kêu gọi Trung Quốc giải quyết những tranh chấp "theo hướng hòa bình" và "không sử dụng hình thức dọa dẫm hay cưỡng ép". Trong khi đó, phát biểu tại buổi họp báo kết thúc hai ngày Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung, Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc, ông Dương Khiết Trì, bày tỏ hy vọng Oasinhtơn sẽ hỗ trợ nỗ lực của các bên liên quan nhằm giải quyết tranh chấp thông qua các kênh đối thoại.
Cũng trong cuộc gặp tại Nhà Trắng, lãnh đạo hai bên đã có cuộc thảo luận về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của CHDCND Triều Tiên và "đạt được đồng thuận mạnh mẽ" về tầm quan trọng cơ bản của tiến trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Cụ thể là về tầm quan trọng của hợp tác Mỹ - Trung trong việc đảm bảo Bình Nhưỡng tuân thủ nghĩa vụ, cũng như những cam kết trước đó liên quan đến chương trình hạt nhân gây tranh cãi.
Sự đổi chiều ngoạn mục
Vòng đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung lần thứ 5 đã đạt được một số bước tiến trong hợp tác song phương trên các lĩnh vực kinh tế và an ninh. Tuy nhiên, những kết quả này lại không được chú ý bằng sự hoán đổi vị thế ngoạn mục giữa hai nền kinh tế lớn nhất và nhì thế giới. Từ chỗ ở thế trên về kinh tế nhưng bị lép vế về an ninh mạng, giờ đây Trung Quốc đang tráo đổi vị thế này cho Mỹ, nước đang có nền kinh tế phục hồi nhưng chìm trong vụ bê bối do thám toàn cầu.
Trong bài phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew khẳng định kinh tế Mỹ đã tăng trưởng 40 tháng liên tiếp và đang được củng cố vững chắc. Ngược lại, kinh tế Trung Quốc lại “đang trải qua sự chuyển đổi mang tính hệ thống khi những thay đổi căn bản trong chính sách đòi hỏi phải duy trì tăng trưởng trong tương lai”.
Vị thế kinh tế của Trung Quốc tại vòng Đối thoại 2013 đã bị đảo ngược khi họ không còn có thể chỉ trích Mỹ về sự yếu kém trong hoạt động giám sát hệ thống tài chính và các tập đoàn tài chính - ngân hàng lớn như trước. Trái lại, Bắc Kinh đã bị Mỹ nhắc nhở về việc phải thay đổi các chính sách kinh tế.
Dù hai bên chỉ thoáng đề cập các vấn đề an ninh mạng (lâu nay vốn được xem là ưu tiên cao hơn từ phía Mỹ), song Trung Quốc đã không bỏ lỡ cơ hội “nhắc nhở” Mỹ, khi truyền thông Trung Quốc đồng loạt đăng các bài bình luận về những tiết lộ động trời của cựu nhân viên CIA Edward Snowden nhằm chỉ trích việc Mỹ sử dụng “tiêu chuẩn kép” trong vấn đề gián điệp mạng với Trung Quốc. Những tiết lộ của Snowden là một sự phủ nhận rõ ràng những lời khẳng định của chính quyền Obama cho rằng Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh mạng toàn cầu, vốn được Mỹ sử dụng để tăng cường sức ép với Trung Quốc.
Sự chú ý của Trung Quốc đến vấn đề an ninh mạng cho thấy hai bên đã đổi chỗ cho nhau so với vòng đối thoại đầu tiên. Trung Quốc đang ở thế yếu hơn khi không duy trì được những thành tựu kinh tế. Bắc Kinh còn bị chỉ trích mạnh mẽ vì thái độ bề trên trong lĩnh vực an ninh mạng cũng như các vấn đề tranh chấp biển đảo ở châu Á. Do đó, Trung Quốc không có nhiều thứ để đem ra “mặc cả” với Mỹ trong vòng đối thoại lần thứ 5 này.
Lần này, rõ ràng Đối thoại kinh tế và chiến lược Mỹ - Trung nhận được sự quan tâm đặc biệt từ phía Trung Quốc. Về phần Mỹ xem ra không còn sốt sắng như ở vòng đối thoại đầu tiên hồi năm 2009.
Nguyệt Ánh - TTG