Mẹ không biết chữ. Nhưng sao mẹ chăm chút sự học hành cho con kỹ lưỡng và chu đáo đến thế. Suốt sáu năm con đi trọ học trên huyện rồi trên tỉnh, đều đặn ngày cuối tuần, mẹ làm gạo, chuẩn bị sẵn gói cá nướng, chai tương hoặc lọ mắm cho con về mang đi. Sáng chủ nhật, mẹ cởi bao thắt lưng, lấy ra một đồng hai đưa con với lời dặn: “ Học hành chỉn chu con nhé!”, rồi vác cuốc đi làm. Mồng bốn Tết hàng năm, mẹ đem bánh tự làm, đi cùng con lên lễ Tết ông bà chủ nhà con trọ. Mẹ nói rằng: “Đêm nằm năm ở. Ơn này lớn lắm!”. Gần cuối năm học, mẹ gặp các anh trong làng học lớp trên, dạm trước: “ Anh học xong, cho em nó mượn lại sách nhé!”. Thế là con có những cuốn sách giáo khoa, có cuốn mất bìa, nhưng các bài còn đủ cả. Mẹ thủ thỉ: “Có chí thì nên, con ạ!”.
Bây giờ các con mẹ trưởng thành cả. Có lần con hỏi mẹ: “Hồi ấy, chúng con còn bé. Không hiểu gian nan nhiều thế, sao mẹ vượt qua được?”. Mẹ mìm cười: “Phải đồng lội đồng. Phải ao lội ao. Phải sao lội vậy!”. Câu tục ngữ của mẹ nghe như là cam chịu, nhưng kỳ thực là một nghị lực lớn lao. Hồi ấy, với người như mẹ, còn có lựa chọn nào khác ngoài cái cách đem sức ra mà vượt qua cái áo sâu gian nan, cái đồng lầy khó khăn để sang phía bên kia, nếu không muốn chịu chôn chân nơi mép nước bên này hoặc sa lầy giữa vũng sâu? Và mẹ đã lội sang được.
Tuổi già đi chơi với con cháu. Cháu thương và quý bà, cứ gắp thịt lên bát bà, nài ép bà ăn. Nhưng bà lại gắp xuống. “ Để vậy, bà còn ăn cơm!”. Cháu nài nỉ: “Bà phải ăn thịt mới có chất chứ ạ!”. Mẹ nói khẽ khàng nhưng rành rọt: “Cơm tẻ mẹ ruột, cháu ạ!”. Nghe mẹ nói, các cháu mẹ thì cười nhưng con của mẹ thì thấm thía!
Một hôm, có một người đến cửa chìa cái nón mê xin tiền. Con dâu mẹ đi quay vào. Mẹ phật ý nhắc khéo, cũng rất nhẹ nhàng:
Chớ nên thị phú khinh bần
Cơ trời ắt hẳn nợ nần chi đây!
Con dâu mẹ quay ra, đưa tiền cho người ăn xin rồi thưa lại với mẹ: “ Con quay vào lấy tiền chứ có phải con không cho đâu ạ!”
- Thế à! Thì mẹ ngẫm thế nào, mẹ nói thế!