Theo đánh giá của Ủy ban Năng lượng quốc tế (IEA) và Ngân hàng Thế giới (WB) về năng lượng gió khu vực Đông Nam Á, Việt Nam có tới 8,6% diện tích lãnh thổ được đánh giá có tiềm năng để xây dựng các trạm điện gió cỡ lớn (con số này ở Campuchia là 0,2%, ở Lào là 2,9% và ở Thái Lan là 0,2%). Còn theo Bộ Công Thương, nước ta có thuận lợi cơ bản để phát triển điện gió, ở đất liền có thể đạt đến 513.000 MW (tức là bằng hơn 200 lần công suất của Thủy điện Sơn La và hơn 10 lần tổng công suất dự báo của ngành điện vào năm 2020); ở vùng ven biển và hải đảo lên đến 200.000 MW.
|
Tuốc bin Nhà máy Điện gió Bạc Liêu phát điện, hòa lưới quốc gia. Huỳnh Sử- TTXVN |
Ngay trong Quy hoạch Điện VII, điện gió cũng là lĩnh vực được ưu tiên phát triển với mục tiêu: “Ưu tiên phát triển nguồn năng lượng tái tạo cho sản xuất điện, tăng tỷ lệ điện năng sản xuất từ nguồn năng lượng này lên mức 4,5% vào năm 2020 và 6% vào năm 2030”. Trong đó, đưa tổng công suất nguồn điện gió từ mức không đáng kể hiện nay lên 1.000 MW vào năm 2020, khoảng 6.200 MW vào năm 2030.
Mặc dù tiềm năng và quy hoạch là vậy, nhưng do suất đầu tư cao và giá phát điện chưa hợp lý nên đến nay mới có hơn 20 dự án đang triển khai tại Bình Thuận, Ninh Thuận, Bạc Liêu, Lâm Đồng… Bình Thuận được xem là tỉnh đi đầu trong phát triển điện gió. Năm 2012, nhà máy điện gió I tại xã Bình Thạnh, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận đã khánh thành 20 tuabin với công suất 30 MW.
Ngày 29/5, Công ty TNHH xây dựng thương mại du lịch Công Lý (Bạc Liêu) cũng hòa điện lên lưới quốc gia từ 10 tuabin điện gió công suất 16 MW, điện năng sản xuất 56 triệu kWh/năm. Gần đây, UBND tỉnh Ninh Thuận cũng vừa cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Điện lực Việt Nam (EVNIC) thực hiện Dự án Đầu tư xây dựng Nhà máy Điện gió Công Hải gồm 15 tổ máy với công suất 37,5 MW tại địa bàn xã Công Hải, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận.
Không chỉ nhà đầu tư trong nước mà các đầu tư nước ngoài cũng tìm đến Việt Nam tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư vào lĩnh vực này. Mới đây, Công ty Valorem của Pháp đã làm việc với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đồng thời cam kết sẽ tìm nguồn vốn với lãi suất phù hợp để có thể hợp tác với EVN ở bất kỳ dự án điện gió nào…
Tuy nhiên, theo tính toán của các chuyên gia, nếu sử dụng công nghệ châu Âu, thì suất đầu tư cho điện gió tính theo công suất đã lên tới 2.250 USD/kW, còn nếu sử dụng công nghệ Trung Quốc, thì suất đầu tư cũng là 1.700 USD/kW. Với suất đầu tư này, giá điện gió bình quân tối thiểu cũng ở mức 10,68 cent/kW với thiết bị châu Âu và Mỹ. Còn với thiết bị Trung Quốc, giá bán điện cũng phải 8,6 cent/kW. Giá bán này cũng được tính tới thời gian hoàn vốn lên tới xấp xỉ 20 năm, thời gian khấu hao thiết bị là 12 năm. Với suất đầu tư lớn, giá thành sản xuất khá cao, thời gian thu hồi vốn lâu, giá phát điện chưa hợp lý cũng khiến nguồn năng lượng này rất khó cạnh tranh với các nguồn điện khác.
Theo Công ty TNHH xây dựng thương mại du lịch Công Lý, nhà máy điện gió sử dụng các thiết bị, công nghệ tiên tiến, hiện đại nhất trên thế giới với giá nhập khẩu tương đối cao nên giá thành sản xuất lên tới 10 - 12 cent/kWh. Trong khi đó, Chính phủ quy định, EVN mua điện gió với giá 7,8 cent/kWh. Do đó, nhà đầu tư này và tỉnh Bạc Liêu đã có văn bản kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần xem xét có chính sách trợ giá và nâng mức mua điện lên tương đương 9 cent/kWh.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Trần Viết Ngãi, để có lãi, các nhà đầu tư cần chủ động hơn trong việc nội địa hóa các thiết bị.
Ngoài ra, Viện Năng lượng (Bộ Công Thương) cũng cho rằng, để phát triển nguồn năng lượng từ điện gió, Chính phủ cần cho phép dự án điện gió được hưởng các ưu đãi về tín dụng đầu tư của Nhà nước; được miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định của dự án; giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với dự án điện gió. Thêm vào đó, Chính phủ phải có những đột phá về chính sách giá năng lượng để khuyến khích các nhà đầu tư tham gia vào lĩnh vực này.
Văn Xuyên