Thị trấn Mường Chà, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên gần đây trở nên đìu hiu, u ám sau vụ vỡ hụi gây chấn động. Nhiều gia đình tan nát vì chồng giấu vợ, vợ trốn chồng cắm sổ đất, thế chấp nhà cửa vay nợ ngân hàng để lấy tiền đi theo “con ma” hụi.
Chấn động cả huyện
Ông Lý Nụ Phình, Chủ tịch UBND huyện Mường Chà, cho biết: Huyện Mường Chà có 3 điểm tổ chức chơi phường hụi chính, hàng trăm phường hụi lớn nhỏ; trong đó, có khoảng 20 - 30% người tham gia là cán bộ công chức, còn lại chủ yếu là người kinh doanh buôn bán.
Trong số 3 chủ hụi chính thì Lò Thị Ngọc, sinh năm 1959, giáo viên trường Mầm non thị trấn Mường Chà là chủ phường hụi có số người tham gia và số tiền cao nhất. Phường hụi do bà Ngọc làm chủ có 80 người tham gia với tổng số tiền mà cơ quan điều tra tổng hợp được là hơn 27 tỷ đồng; trong đó, có 13 người đã được bốc phường, còn lại 67 người còn bị nợ. Theo những người dân xung quanh nhà bà Ngọc, khoảng một tháng nay rất nhiều người đến nhà bà Ngọc để bốc tiền nhưng đều không gặp được bà. Trước tình trạng không còn khả năng chi trả tiền cho các con hụi, bà Ngọc đã tự tử ngày 25/6/2013.
Sau cái chết của bà Ngọc, việc vỡ hụi ở Mường Chà bắt đầu bùng phát, nhiều người tham gia phường hụi của bà Ngọc bị mất trắng, rơi vào hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn. Những người tham gia các phường hụi khác cũng bắt đầu lo lắng, hoang mang trước tình trạng nhiều chủ hụi và con hụi không còn khả năng chi trả.
Chị Bùi Thị Duyến (tổ dân cư 5, thị trấn Mường Chà), chủ kiốt buôn bán trái cây tại chợ thị trấn Mường Chà đã tham gia phường, hụi của bà Ngọc với số tiền hàng trăm triệu đồng. Hiện chị vẫn chưa hoàn hồn sau cú sốc bà Ngọc tự tử, bởi chị và những con hụi khác rất có thể sẽ mất trắng số tiền hàng trăm triệu đồng.
Còn chị Đào Thị Hiền (tổ 4, thị trấn Mường Chà) thì lại tham gia rất nhiều phường hụi trên địa bàn huyện; trong đó, có cả phường hụi của bà Ngọc với tổng số tiền gốc lên tới 700 triệu đồng. Khi bà Ngọc chết, chị Hiền rất hoang mang, lo lắng vì chị chưa đến lượt bốc tiền ở những phường hụi khác. Chị Hiền cho biết, hầu như các hộ kinh doanh ở thị trấn Mường Chà đều tham gia phường hụi với số tiền từ 3 - 50 triệu đồng.
Ngoài bà Ngọc, còn hai chủ hụi nữa với số lượng người tham gia và số tiền hàng tỷ đồng đang được cơ quan chức năng tiến hành điều tra. Đó là chủ hụi Nguyễn Thị Dung với 44 phường, 37 người tham gia, tổng số tiền nợ lại những người chưa bốc gần 4 tỷ đồng; bà Nguyễn Thị Lệ My với 68 phường, 27 người tham gia, tổng số tiền nợ lại những người chưa bốc khoảng 6 tỷ đồng.
Khó xử lý
Thực tế, việc người dân huyện Mường Chà chơi hụi đã có từ 3 - 4 năm nay, nhưng hiện tượng này chỉ thực sự bùng phát vào cuối năm 2012 và đầu năm 2013.
Trao đổi về vấn đề này, ông Lù Văn Thưởng, Phó trưởng Công an huyện Mường Chà, cho biết: Công an huyện đang phối hợp với Công an tỉnh Điện Biên làm rõ vụ việc, tránh những đối tượng bị hại quá khích xô xát, dẫn đến gây mất trật tự khu vực. Vận động các hộ dân gửi đơn lên huyện nhằm xác định rõ những đối tượng tổ chức chơi phường hụi và tham gia phường hụi để xử lý nghiêm minh trước pháp luật và có biện pháp giáo dục, răn đe.
Cũng theo lãnh đạo Công an huyện Mường Chà, việc xử lý các chủ hụi là rất khó vì hầu như những đối tượng tham gia không có căn cứ pháp lý khi đóng góp tiền vào phường hụi. Người tham gia chỉ quy định với nhau bằng các thủ tục viết tay, không người làm chứng, không căn cứ pháp lý của cơ quan chức năng. Việc xác định ai là chủ phường hụi cũng khó vì việc tham gia phường hụi gần như kinh doanh bán hàng đa cấp. Nhiều người là con hụi của chủ hụi này nhưng lại là chủ hụi của con hụi khác nên không dễ xác định ai là đối tượng lừa đảo, ai là nạn nhân. Hiện đã xác định được hàng trăm người bị mất tài sản do tham gia phường hụi nhưng chắc chắn con số đó sẽ còn lớn hơn nữa vì có nhiều người, đặc biệt là cán bộ công chức vì e ngại nên không trình báo chính quyền.
Hiện tất cả các phường hụi ở huyện Mường Chà đều đã ngừng hoạt động do có sự can thiệp của cơ quan chức năng. Quá trình điều tra cho thấy, một số đối tượng khi bốc phường không mang theo tiền, luôn bốc với lãi suất cao để được lấy tiền về mua nhà, mua xe,… đến lúc trả tiền thì bỏ trốn, có nhiều dấu hiệu lừa đảo.
Xuân Tư