Kinh hoàng” là cảm nhận chung của nhóm phóng viên khi đến làm việc tại công trường Đông Bắc Núi Béo của Công ty cổ phần Than Núi Béo (Vinacomin) tại tỉnh Quảng Ninh. Nhà đổ, giếng nứt, nước ngầm cạn kiệt, những điều kiện tối thiểu không đủ để đảm bảo cuộc sống. Dọc con đường bùn đen nhầy nhụa, hàng chục ngôi nhà dân đổ nát như bị dội bom. Những hộ còn bám trụ thì sống trong thấp thỏm lo âu.
Diện tích sản xuất than của Công ty cổ phần Than Núi Béo rộng trên 670 ha nằm sát với khu dân cư thuộc các phường Hà Tu, Hà Phong, Hà Trung (thành phố Hạ Long), được ngăn cách bởi một hàng rào dây thép gai. Nhưng hiện nay, Công ty cổ phần Than Núi Béo đã khai thác vượt qua ranh giới hàng rào, xâm lấn vào phần đất của các hộ dân quanh khai trường.
Dưới khai trường than lộ thiên, hàng chục máy xúc đào bới không ngừng nghỉ để phục vụ cho hàng trăm xe ô tô vận tải nối đuôi nhau lên xuống chở đất đá và than. Miệng moong than nằm sát chân móng nhà dân. Công ty cổ phần Than Núi Béo đang khai thác than lộ thiên ở độ sâu hơn trăm mét đã kéo đất đá xuống đến sát móng nhà dân khiến tường nhà nứt toác, bể nước trôi, giếng ngầm bị vỡ, nhà nghiêng, nguy cơ sập đổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Cô Nguyễn Thị Minh, tổ 12, khu 4, phường Hà Tu, bức xúc: “Nhà tôi nằm tiếp giáp khai trường phía nam công trường Đông Bắc Núi Béo. Phần nhà, đất của tôi có 1128,2 m2 nằm ngoài ranh giới quy hoạch của Công ty cổ phần Than Núi Béo. Hiện nay Công ty cổ phần Than Núi Béo đã khai thác xâm phạm vào tận móng nhà làm sụp đổ toàn bộ phần phía trước nhà, gia đình tôi đã phải chuyển vào ở gian trong nhưng lúc nào cũng lo sợ vì nguy cơ sụp đổ có thể đến bất cứ lúc nào”. Cô Minh cho biết thêm, mặc dù nhà cô bị hỏng do việc khai thác than nhưng cho đến thời điểm này, Công ty Cổ phần Than Núi Béo vẫn chưa có phương án rõ ràng về việc đền bù, bồi thường cho gia đình cô.
Hiện tại 22 hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp đã di dời, nhưng do bức xúc về phương án đền bù hỗ trợ nên đã có một vài hộ quay lại sinh sống trên chính những ngôi nhà đang có nguy cơ sụp đổ.
Theo nhiều hộ dân quanh khu 4, phường Hà Tu, trước những ảnh hưởng đến đời sống dân sinh do khai thác than của Công ty cổ phần Than Núi Béo, các hộ dân đã nhiều lần làm đơn kêu cứu lên UBND phường Hà Tu và Công ty cổ phần Than Núi Béo, nhưng cũng chỉ thấy cán bộ của Công ty cổ phần Than Núi Béo xuống đo đạc lập biên bản hư hại rồi… để đấy.
Không chỉ ảnh hưởng đến các hộ sống sát khai trường mà việc xâm lấn đất để khai thác than của Công ty Cổ phần Than Núi Béo còn làm ảnh hưởng đến các hộ dân ở các vùng lân cận.
Ông Phạm Đức Nhân (tổ 10, khu 4, phường Hà Tu) cho biết: “Mặc dù nhà tôi chưa bị ảnh hưởng trực tiếp như những hộ dân tổ 12, nhưng hiện tượng nứt tường, nứt móng đã xảy ra, rất nhiều nhà xung quanh đây cũng có những hiện tượng trên”. Ông Nhân cho biết thêm: Trong cuộc họp ngày 28/5/2013 giữa Công ty cổ phần Than Núi Béo, UBND phường Hà Tu và các hộ dân, công ty hứa sẽ không khai thác nữa để tránh ảnh hưởng đến các hộ dân nhưng đến chiều 29/5/2013, công ty vẫn tiếp tục điều máy xuống khai trường khai thác”.
Người dân nơi đây vẫn phải tiếp tục sống trong sợ hãi khi khai trường vẫn ngày đêm khai thác, nhà dân vẫn tiếp tục nứt đổ, lời kêu cứu của họ vẫn chưa được giải quyết.
Nguyễn Hoàng