Cô bạn tôi làm việc cho một công ty du lịch có tiếng ở Thủ đô. Với lợi thế về ngoại hình, thông thạo ngoại ngữ, lại giỏi nhảy đầm, hát rock cũng rất chuẩn, nên cô thường được chọn hướng dẫn cho các tour phục vụ các đoàn khách VIP. Ấy vậy mà một lần có du khách người Nhật hỏi: Quê của thi hào Nguyễn Du ở đâu? Cô ấy trả lời: Hà Nội!!!
|
Nghề hướng dẫn viên du lịch cần được đào tạo bài bản. |
Cũng dễ hiểu, sở dĩ cô bạn tôi chẳng biết thi hào Nguyễn Du ở đâu bởi khi tuyển dụng nhân lực, công ty của cô ấy chỉ đặt yêu cầu là phải giỏi ngoại ngữ, vi tính và có kỹ năng giao tiếp. Còn kiến thức cơ bản về văn hóa, lịch sử dân tộc... thì không cần quan tâm.
Theo dự báo đến năm 2015, ngành du lịch trong nước cần khoảng nửa triệu lao động có tay nghề chuyên môn vững vàng. Để đạt được mục tiêu trên (cả về số lượng cũng như chất lượng) đang là một thách thức lớn đối với ngành du lịch Việt Nam. Bởi vậy, vấn đề đào tạo sinh viên ngành du lịch ở các trường chuyên ngành không chỉ là mối quan tâm của các cơ sở đào tạo du lịch, mà trở thành mối quan tâm của cả ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Thống kê của ngành chủ quản cho thấy, cả nước hiện có 284 cơ sở tham gia đào tạo du lịch (gồm 62 trường đại học, 80 trường cao đẳng, 117 trường trung học chuyên ngành). Bất cập lớn nhất hiện nay là phần lớn các cơ sở đào tạo chỉ chú trọng vận dụng những gì có sẵn, chương trình đào tạo mang tính nội bộ, đơn lẻ, mà chưa xây dựng được chương trình chuẩn, thống nhất trong cả hệ thống. Ngay cả phương thức tuyển dụng, đào tạo cũng vậy, mỗi trường đặt ra tiêu chí khác nhau, nên chất lượng “đầu ra” của hướng dẫn viên du lịch cũng khác nhau. Đó là chưa kể sự chênh lệch về chất lượng đào tạo giữa các trường công lập, với trường ngoài công lập; sự khác biệt giữa hướng dẫn viên du lịch nội địa và hướng dẫn viên các tour quốc tế. Ông Nguyễn Văn Mỹ - Giám đốc Công ty Du lịch Lửa Việt (Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết: Tiêu chuẩn bằng cấp giữa hướng dẫn viên du lịch quốc tế và hướng dẫn viên du lịch nội địa cũng rất khác biệt. Muốn trở thành hướng dẫn viên quốc tế, sinh viên phải hội tụ đủ nhiều điều kiện: trình độ đại học, bằng Anh văn ngành du lịch...
Thực tế hiện nay, nghề hướng dẫn viên chẳng đòi hỏi mấy khắt khe. Cụ thể, với những hướng dẫn viên du lịch nội địa chỉ cần tốt nghiệp phổ thông trung học và được bổ túc thêm khóa học ngắn hạn (từ ba đến sáu tháng) về nghiệp vụ. Trong khi đó, yêu cần thực tế là hướng dẫn viên nội địa thực chất cần phải học nhiều, phải có nhiều kiến thức hơn hướng dẫn viên quốc tế. Họ không chỉ cần giỏi về nghiệp vụ du lịch, mà cần có kiến thức xã hội, lịch sử văn hóa, vốn sống phong phú... Tuy nhiên, giữa các cơ sở đào tạo du lịch lại có những quan điểm, cũng như nội dung đào tạo rất khác nhau.
Vấn đề đặt ra là cần có sự thống nhất trong tiêu chí đào tạo hướng dẫn viên du lịch. Để có được số lượng sinh viên ra trường có chung mặt bằng đào tạo, đảm bảo đáp ứng được công việc, ngành du lịch nhất thiết phải đưa ra được các tiêu chí chung về đào tạo nguồn du lịch. Đây sẽ là cơ sở cho các trường dựa vào đó để hoàn chỉnh giáo trình giảng dạy, hay nói cách khác, các tiêu chí này sẽ làm kim chỉ nam giúp cho việc đào tạo nhân lực ngành du lịch sát thực tế hơn và hiệu quả hơn.
Thời gian gần đây, trước đòi hỏi của yêu cầu hội nhập, mở rộng thị trường du lịch đến nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, một số cơ sở đào tạo du lịch (cả Trung ương và địa phương) đã áp dụng một số tiêu chuẩn nghề của cả trong nước và ngoài nước, tuy nhiên tiêu chuẩn nào mới thực sự giải quyết được bài toán nguồn nhân lực du lịch của Việt Nam vẫn còn đang bỏ ngỏ.
Việc đào tạo hướng dẫn viên du lịch cần những tiêu chuẩn xuất phát từ đòi hỏi thực tế của thị trường du lịch, cũng như nhu cầu của chính ngành du lịch Việt Nam. Tổng cục Du lịch cho biết, sắp tới Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ ban hành bộ tiêu chí kỹ năng nghề quốc gia gồm 8 lĩnh vực từ dịch vụ nhà hàng, kỹ thuật chế biến món ăn đến các ngành quản trị khác... Bộ tiêu chí này sẽ hiện thực hóa tiêu chuẩn quốc gia về lĩnh vực đào tạo nghề, góp phần nâng cao năng lực đào tạo cũng như chất lượng nguồn nhân lực của ngành du lịch nước nhà.
Yến Nhi