Các nhà khai mỏ Mỹ đang có "vận may" bất ngờ, khi có thể lách được việc phải thanh toán một khoản tiền lớn khi khai thác mỏ trong toàn liên bang, nhờ giá than trong nước thấp hơn nhiều so với ở nước ngoài.
Các nhà chức trách cho biết công việc giám sát đối với ngành khai mỏ đã bị tụt hậu, khi các doanh nghiệp trong ngành này nhắm đến những thị trường bên kia Đại Tây Dương. Người phát ngôn của Phòng Nguồn thu về Tài nguyên Thiên nhiên Mỹ cho biết cơ quan này sẽ xem xét quy định về phí thuê và khai mỏ một cách chặt chẽ hơn.
Hầu hết than đá khai thác tại vùng Powder River Basin được bán ở thị trường nội địa, song mặt hàng đang rớt giá mạnh, do sự tràn ngập khí đốt tự nhiên và các quy định kiểm soát ô nhiễm. Trong khi đó, các nền kinh tế châu Á lại dựa nhiều vào than đá để đảm bảo đà tăng trưởng. Do vậy, năm 2011, một tấn than tại vùng Powder River Basin có giá 13 USD có thể bán được giá gấp 10 lần tại Trung Quốc. Một số nhà phânt tích dự kiến sau khi trừ đi chi phí vận chuyển bằng đường biển hoặc đường săt, một tấn than khai thác ở Powder River Basin bán tại Trung Quốc năm ngoái sẽ đem lại lợi nhuận 30 USD cho các nhà khai mỏ.
Theo các nhà chức trách, người dân có quyền được hưởng một phần từ hoạt động xuất khẩu than ra nước ngoài. Song, các công ty khai mỏ tại Powder River Basin đã đưa ra lời phản đối, đồng thời nhấn mạnh theo quy định họ có quyền trả phí thuê, khai mỏ theo giá trong nước.
Ông Etchart cho rằng các quy định về phí đó cần chặt chẽ hơn và đây là một vấn đề quan trọng trong bối cảnh xuất khẩu than đá sang châu Á có triển vọng gia tăng trong tương lai, trong khi Mỹ phải đối mặt với khó khăn trong lĩnh vực tài chính. Goldman Sachs và một số nhà phân tích tính toán nếu năm ngoái khoản phí thuê, khai mỏ được tính dựa trên lợi nhuận hoạt động từ việc xuất khẩu cho châu Á, thay vì mức giá trong nước, nguồn thu của chính phủ sẽ tăng thêm 40 triệu USD.
Thậm chí, nếu mở rộng thêm một vài năm trước, số tiền thu về có thể lên tới trên 100 triệu USD và có thể vọt lên hàng tỷ đôla trong trường hợp cho phép xuất trên 150 triệu tấn than/năm qua Pacific Northwest.
Trà My (Theo Reuters)