Xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi

Tránh xáo trộn trong tổ chức thực hiện

Trách nhiệm chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến. Theo đó, Chính phủ trình 2 phương án: Phương án 1 sửa đổi theo hướng giao cơ quan trình dự án chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh. Phương án 2 cơ bản như hiện nay là giao cơ quan thẩm tra chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh.

Qua thảo luận, các đại biểu Trần Thị Hằng (Bắc Ninh), Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long), Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp), Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội)... đề nghị tiếp tục thực hiện như quy định hiện nay theo phương án 2 của Chính phủ, đồng thời nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm đề cao trách nhiệm của từng chủ thể... tránh xáo trộn trong việc tổ chức thực hiện và bảo đảm thuận lợi cho việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo tiếp thu, chỉnh lý dự án trình Quốc hội thông qua.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) chỉ rõ, việc quy định cơ quan trình dự án luật xây dựng tờ trình và báo cáo trước Quốc hội là hoàn toàn đúng vai. Tuy nhiên, nếu quy định cơ quan trình dự án luật vào vai chủ trì xây dựng và tiếp thu giải trình chỉnh lý luật để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định; sau đó, trong kỳ họp, cơ quan trình luật vào vai chủ thể báo cáo trước Quốc hội việc tiếp thu, giải trình thì sẽ không ổn và các vai hầu như “khó tròn”.

Đại biểu phân tích, cơ quan trình dự án luật là thành viên của Chính phủ nên việc hài hòa giữa trách nhiệm bảo vệ đến cùng các chính sách mà Chính phủ đã trình trước Quốc hội với nhiệm vụ tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra dưới sự chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là vấn đề không đơn giản, nhất là trong trường hợp giữa chỉ đạo của Chính phủ và chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khác nhau.

Từ phân tích này, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa đề nghị không nên "đổi vai" đồng thời bổ sung quy định để bảo đảm quy trình phối hợp giữa cơ quan thẩm tra và cơ quan trình dự án luật được chặt chẽ và rõ trách nhiệm của từng bên.

Về lâu dài, có thể tham khảo cách làm của Quốc hội một số nước. Theo đó, bên cạnh Ủy ban Pháp luật, Quốc hội có một cơ quan xây dựng pháp luật gồm các chuyên gia giỏi về các lĩnh vực, giúp Quốc hội thiết kế, hoàn thiện dự thảo luật, vừa bảo đảm tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong công tác lập pháp.

Tán thành với phương án 2 trong dự thảo Luật, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) khẳng định, việc giữ như quy định hiện hành là kế thừa những kết quả đổi mới mà Quốc hội các khóa trước đây đã để lại. Nếu thực hiện “đổi vai” thì đó là bước lùi trong lịch sử của hoạt động lập pháp.

Theo đại biểu, năm 2002, Quốc hội khóa XI đã sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Một trong những trọng tâm đổi mới là giao cho cơ quan thẩm tra chủ trì việc tiếp thu, giải trình và trong 17 năm qua, Quốc hội đã thực hiện theo cơ chế này.

Tại thời điểm đó, lý do của việc đề xuất sửa đổi là để thực hiện đúng vai trò lập pháp của Quốc hội, cụ thể hóa Nghị quyết của Trung ương Đảng, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII nhằm góp phần khắc phục tính cục bộ trong soạn thảo các dự án luật, bảo đảm lợi ích người dân, doanh nghiệp. "Không có lý do gì để Quốc hội khóa XIV không tiếp tục duy trì những thành quả Quốc hội trước đây đã để lại”, đại biểu nhấn mạnh.

Nâng cao hiệu quả công tác xây dựng pháp luật

Đại biểu Trần Thị Hằng (Bắc Ninh) đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã nghiên cứu, xây dựng dự thảo Luật trên cơ sở đánh giá kết quả thực tiễn thời gian qua. Dự thảo Luật đã bổ sung các quy định liên quan nội dung bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đại biểu tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật để đáp ứng yêu cầu thực tiễn nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật, góp phần xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, hiệu lực, hiệu quả.

Về việc lập chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, đại biểu cho rằng, thời gian qua đã có chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn tình trạng xin rút, xin lùi dẫn đến phải điều chỉnh chương trình, ảnh hưởng đến chất lượng làm luật. Do đó, đại biểu cho rằng, Ủy ban Pháp luật đề nghị đưa nội dung này vào sửa đổi, bổ sung dự thảo Luật là cần thiết nhằm khắc phục các hạn chế trên.

Đại biểu Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long) đề nghị cần có sự đổi mới trong cách thực hiện để hạn chế tình trạng lùi, rút, điều chỉnh chương trình như thời gian vừa qua. Theo đó, trong hồ sơ dự án luật, pháp lệnh phải có kế hoạch cụ thể ban hành văn bản quy định chi tiết, thời gian hết hiệu lực của từng văn bản. Có như vậy, mới tránh được tình trạng luật, pháp lệnh được ban hành phải chờ văn bản quy định chi tiết, đồng thời cũng nâng cao được chất lượng của dự thảo luật được xây dựng...