Giải thưởng Xóa mù chữ - Phổ biến tri thức do Thư viện Quốc hội Mỹ tổ chức từ năm 2013, nhằm vinh danh các tổ chức có chiến lược đột phá, sáng tạo và hiệu quả trong khuyến đọc và kiến tạo các cơ hội học tập suốt đời cho mọi người. Sau 10 năm, Thư viện Quốc hội Mỹ đã trao giải cho 180 tổ chức từ 39 quốc gia trên thế giới.
Năm nay, Việt Nam có một đại diện là Chương trình Tủ sách Nhân ái và Ngôi nhà Trí tuệ vinh dự được xướng tên tại hạng mục Thực hành xuất sắc của giải thưởng uy tín này, vì những nỗ lực kiến tạo hệ sinh thái đọc sách và học tập suốt đời, góp phần tạo nên những thế hệ công dân toàn cầu có đầy đủ trí tuệ và lòng nhân ái.
Giải thưởng năm nay được trao cho 18 tổ chức đến từ 7 quốc gia gồm: Mỹ (chiếm 2/3 số giải), New Zealand, Ấn Độ, Anh, Indonesia, Pakistan và Việt Nam. Phát biểu tại lễ trao giải, Tiến sĩ Carla Hayden - Giám đốc Thư viện Quốc hội Mỹ nhấn mạnh: “Biết chữ chính là con đường dẫn tới hạnh phúc, sức khoẻ và sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân. Hôm nay, Thư viện quốc hội Mỹ trân trọng ghi nhận và tôn vinh 18 tổ chức đã có nhiều đóng góp to lớn và cam kết mạnh mẽ nhằm nâng cao năng lực biết chữ và phổ biến tri thức trên toàn cầu”.
Giải thưởng của Thư viện Quốc hội Mỹ là sự công nhận ở quy mô quốc tế đối với Chương trình Tủ sách Nhân ái và Ngôi nhà Trí tuệ. Tính đến thời điểm hiện tại, chương trình này của Việt Nam đã xây dựng được mạng lưới 20.090 tủ sách (hơn 1,1 triệu cuốn sách) tại hơn 3.000 trường học và cộng đồng dân cư, 168 không gian học tập cộng đồng tại 6 quốc gia (Việt Nam, Malaysia, Nhật Bản, Australia, New Zealand, Mỹ), mang tới cơ hội học tập suốt đời hoàn toàn miễn phí cho hàng triệu trẻ em và người lớn. Chia sẻ về những cống hiến của nhóm sáng lập đối với cộng đồng đọc sách tại Việt Nam cũng như trên thế giới, bà Nguyễn Thúy Hồng, Phó Đại sứ Việt Nam tại Mỹ khẳng định: “Giải thưởng là sự ghi nhận những đóng góp to lớn của nhóm đối với hoạt động khuyến đọc, khuyến học và nâng cao dân trí của người Việt Nam. Hy vọng thành công của giải thưởng này sẽ lan tỏa, cổ vũ phong trào đọc sách trong cộng đồng với sự tham gia, đóng góp của các tổ chức và cá nhân cả ở trong và ngoài nước. Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ sẽ tích cực và chủ động kết nối để thúc đẩy sự hợp tác giữa Tủ sách Nhân Ái và Ngôi nhà Trí tuệ cũng như các tổ chức khuyến đọc của Việt Nam với cộng đồng đọc sách tại Mỹ và Việt Nam, góp phần tăng cường giao lưu văn hóa-giáo dục và nhân dân giữa hai nước, đóng góp thiết thực và hiệu quả vào mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Mỹ.”
Ông Nguyễn Anh Tuấn, người sáng lập Tủ sách Nhân ái và Ngôi nhà Trí tuệ chia sẻ: “Giải thưởng này là dành cho tất cả các nhà nhân ái tổ chức, cá nhân, thầy cô giáo, các tình nguyện viên với hàng vạn con người từ nhiều quốc gia đã đồng hành ủng hộ, chung tay góp sức làm nên chương trình. Sự công nhận và vinh danh ở quy mô quốc tế bởi một tổ chức văn hóa và giáo dục uy tín, danh tiếng bậc nhất thế giới cũng khẳng định thêm tầm nhìn, sứ mệnh của tổ chức và giá trị của chương trình mà chúng tôi đã miệt mài theo đuổi trong nhiều năm qua”.
Chương trình Tủ sách Nhân ái đã tạo cơ hội tiếp cận thư viện, đọc sách chất lượng cho hơn 2,2 triệu độc giả ở 60/63 tỉnh thành tại Việt Nam và một tỉnh tại nước bạn Lào, góp phần chuyển dịch và sắp xếp lại hệ thống thư viện/tủ sách để đảm bảo phục vụ tiện lợi nhất cho người dân và trẻ em ở những nơi có điều kiện khó khăn. Các “Ngôi nhà” đã mang đến nhiều hoạt động đa dạng và hữu ích cho cộng đồng gồm: thư viện; các lớp học miễn phí cả trực tiếp lẫn trực tuyến về nhiều môn học cần thiết cho cuộc sống (đặc biệt là tiếng Anh, phương pháp học tập và kỹ năng sống, tài chính cá nhân); học bổng cho các thành viên có nỗ lực trong các hoạt động; các buổi nói chuyện giao lưu văn hóa - giáo dục với các giáo sư, học giả, giảng viên, chuyên gia tình nguyện hàng đầu trong nước và thế giới; hoạt động của các câu lạc bộ thể thao, nghệ thuật, võ thuật; “bảo tàng” văn hóa địa phương; giáo dục STEM; trại hè trải nghiệm,… Tất cả đã tạo nên những cộng đồng đọc sách và học tập suốt đời hoàn toàn miễn phí, đem đến những cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng và bình đẳng cho hàng triệu trẻ em và người dân.
Chiều cùng ngày, đã diễn ra các hoạt động trưng bày, giới thiệu, chia sẻ, kết nối… giữa các tổ chức đoạt giải năm nay. Các hoạt động này sẽ mở ra nhiều cơ hội hợp tác giữa các tổ chức có cùng chung sứ mệnh với nhau và với Thư viện Quốc hội Mỹ, nhằm thúc đẩy cơ hội giáo dục bình đẳng cho mọi người, vì sự phát triển của cộng đồng, quốc gia và nhân loại.