Đây là chuyến thăm Lào đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trên cương vị mới. Thủ tướng Chính phủ cũng là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên thăm chính thức Lào kể từ khi Thủ tướng Lào Sonexay Siphandon được bầu.
Chuyến thăm chính thức Lào của Thủ tướng cũng mang một ý nghĩa đặc biệt: Chính thức khép lại “năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào” thành công rực rỡ.
Năm của tình đoàn kết
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của nguyên Thủ tướng Lào Phankham Viphavanh vào tháng 1/2022, ông cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát động Năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào. Tại đây, hai nhà lãnh đạo hài lòng nhận thấy mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước trong thời gian qua không ngừng được củng cố và tăng cường.
Hai nhà lãnh đạo hoàn toàn tin tưởng, với nỗ lực hợp tác chặt chẽ của cả hai bên, “Năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam 2022” sẽ thành công rực rỡ, góp phần vun đắp cho mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào "mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững".
Và đúng như vậy, trong suốt năm 2022, rất nhiều hoạt động sôi nổi, ý nghĩa đã diễn ra nhằm khẳng định quyết tâm của cả hai nước gìn giữ, vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào.
Tiêu biểu là hàng loạt chuyến thăm cấp cao trên tất cả các kênh giữa hai nước như các chuyến thăm Việt Nam của: Thủ tướng Lào Phankham Viphavanh (tháng 1/2022), Phó Chủ tịch nước Lào Pany Yathotou (tháng 4/2022); chuyến thăm Lào của Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn (tháng 5/2022), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 5/2022).
Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng thăm Lào và Thường trực Ban Bí thư, Phó Chủ tịch nước Lào Buonthong Chitmany thăm Việt Nam để tham dự Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam - Lào được tổ chức ở cả hai nước (tháng 6/2022).
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Saleumxay Kommasith đồng chủ trì Hội nghị tuyên truyền phổ biến chính sách, pháp luật cho các trưởng bản tiêu biểu hai bên biên giới Việt Nam - Lào (tháng 12/2022).
Cùng với đó là rất nhiều hoạt động trao đổi, tiếp xúc, chia sẻ kinh nghiệm, giao lưu hữu nghị diễn ra ở các cấp, các ngành, các địa phương, đặc biệt là tại các khu vực giáp biên giới Lào.
Nhằm giáo dục người dân, nhất là thế hệ trẻ hai nước hiểu sâu sắc hơn về quan hệ Việt Nam - Lào trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội tại mỗi nước, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Cuộc thi “Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào năm 2022” theo hình thức trắc nghiệm trực tuyến hàng tuần. Cuộc thi thu hút hàng chục nghìn người tham gia, có sức lan tỏa rộng rãi, góp phần giúp không chỉ người dân trong nước mà cả người dân Lào, bạn bè quốc tế hiểu về ý nghĩa lịch sử, tầm quan trọng của mối quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào.
Đại sứ quán Lào tại Việt Nam, Tạp chí Thời Đại, Hội Hữu nghị Việt Nam - Lào và Hội Hữu nghị Lào - Việt Nam cũng phát động Cuộc thi “Kỷ vật kể chuyện” nhằm tìm lại và tập hợp những kỷ niệm, hiện vật đơn sơ, nhỏ bé, nhưng chứa đựng, lưu giữ những giá trị vô giá của tình cảm và lịch sử quan hệ nhân dân Việt Nam - Lào.
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội hữu nghị Việt Nam - Lào và tỉnh Quảng Trị phối hợp với Hội hữu nghị Lào - Việt Nam tổ chức Liên hoan hữu nghị nhân dân Việt Nam - Lào lần thứ V tại thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, ngày 28/9, với sự tham dự của đồng chí Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, Chủ tịch Nhóm Nghị sỹ hữu nghị Việt Nam - Lào.
Ngày hội giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch vùng biên giới Việt Nam - Lào lần thứ III với chủ đề "Thắm tình hữu nghị - Hướng tới tương lai", do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Điện Biên chủ trì, phối hợp với các tỉnh biên giới Việt Nam - Lào tổ chức từ ngày 1 - 3/10 tại thành phố Điện Biên Phủ (tỉnh Điện Biên), với sự tham gia của các nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên, vận động viên quần chúng và đồng bào các dân tộc 10 địa phương Việt Nam và 10 đoàn nghệ thuật quần chúng nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.
Các hoạt động trong khuôn khổ Năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào 2022 đã góp phần khẳng định rõ chủ trương, chính sách nhất quán của Việt Nam, coi trọng và ưu tiên quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào; đồng thời tăng cường sự tin cậy, gắn bó giữa lãnh đạo cấp cao hai nước; thúc đẩy quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa Đảng, Chính phủ, Quốc hội và nhân dân hai nước trong giai đoạn mới.
Luôn coi trọng và ưu tiên mối quan hệ với nước bạn Lào
Chuyến thăm chính thức Lào của Thủ tướng Phạm Minh Chính diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam và Lào tiếp tục phát triển bền vững, ngày càng đi vào chiều sâu. Quan hệ chính trị tốt đẹp; hai bên duy trì tiếp xúc, trao đổi cấp cao thường xuyên trên tất cả các kênh.
Hai bên tiếp tục duy trì, phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương quan trọng, trong đó có việc tổ chức thành công Kỳ họp lần thứ 44 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Lào (tháng 1/2022).
Hợp tác quốc phòng, an ninh tiếp tục là trụ cột trong quan hệ hai nước, góp phần duy trì ổn định chính trị, an ninh, trật tự xã hội của mỗi nước và khu vực biên giới giữa hai nước. Hai Bộ Quốc phòng đã ký Ý định thư về hợp tác cứu hộ, cứu nạn; bàn giao Trường lý luận Chính trị Quân đội Nhân dân Lào với tổng trị giá 13 triệu USD, diễn tập cứu hộ cứu nạn 3 nước Việt Nam - Lào - Campuchia từ 10 - 19/9; phối hợp tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào trong thời kỳ chiến tranh. Hai Bộ Công an ký kết Kế hoạch hợp tác năm 2022, tích cực phối hợp triển khai toàn diện; tăng cường kiểm soát biên giới, ngăn chặn xuất - nhập cảnh trái phép; tăng cường phối hợp giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh, trật tự xã hội, buôn bán người, tội phạm xuyên quốc gia, đặc biệt là vấn đề buôn bán, vận chuyển ma túy.
Hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư tiếp tục được quan tâm thúc đẩy. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2022 ước đạt 1,63 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2021. Việt Nam hiện có 238 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Lào, tổng vốn đăng ký khoảng 5,34 tỷ USD, tiếp tục là nước có đầu tư lớn thứ 3 tại Lào. Trong năm 2022, hai bên đã khởi công và khánh thành, bàn giao một số dự án sử dụng vốn viện trợ của Chính phủ Việt Nam dành cho Chính phủ Lào. Hai bên đạt tiến triển tích cực trong triển khai một số dự án quan trọng như Đài Phát thanh Truyền hình tỉnh Xaysomboun, Học viện Tài chính Kế toán Dongkhamxang giai đoạn III, Trường dạy nghề tỉnh Khammouan, Công viên hữu nghị Việt - Lào, Trường chính trị Công an Nhân dân tại Vientiane và một số công trình, dự án khác.
Hợp tác giáo dục đào tạo, văn hóa du lịch tiếp tục được tăng cường, nhất là sau khi hai nước kiểm soát tốt dịch bệnh, mở cửa trở lại. Tổng số lưu học sinh Lào đang học tập tại Việt Nam khoảng 14.000 người tại 160 cơ sở giáo dục. Trong 9 tháng năm 2022, Lào đón gần 197.000 du khách Việt Nam và có gần 26.000 khách du lịch Lào thăm Việt Nam.
Hợp tác giữa các địa phương, nhất là các địa phương có chung biên giới tiếp tục được tăng cường, đặc biệt trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, chăm sóc y tế, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn tại các khu vực biên giới. Việt Nam tiếp tục nhận bệnh nhân của Lào sang cấp cứu, điều trị, được phía Lào đánh giá cao.
Hai bên cũng phối hợp chặt chẽ trong các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc, ASEAN và các cơ chế tiểu vùng.
Chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ góp phần đẩy mạnh quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn; thúc đẩy quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai Chính phủ Việt Nam - Lào trong nhiệm kỳ mới; tăng cường tình cảm tốt đẹp, sự tin cậy, gắn bó, hiểu biết giữa lãnh đạo cấp cao và nhân dân hai nước. Chuyến thăm cũng góp phần khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Việt Nam coi trọng và ưu tiên quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào; khẳng định sự ủng hộ của Việt Nam với Lào trong công cuộc đổi mới và hội nhập của Lào.
Trong chuyến thăm, hai bên dự kiến sẽ rà soát, đánh giá thành tựu nổi bật trong quan hệ hai nước năm 2022; một số phương hướng chủ đạo trong năm 2023, phối hợp tổ chức tốt các sự kiện lớn trong quan hệ hai nước và của mỗi nước; trao đổi các biện pháp tăng cường hợp tác chính trị đối ngoại; đẩy mạnh hợp tác an ninh quốc phòng, phối hợp triển khai hiệu quả các văn kiện pháp lý về biên giới, kiều dân... Đồng thời, thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư, giáo dục văn hóa, hỗ trợ nhau phục hồi kinh tế sau đại dịch, đẩy mạnh gắn kết hai nền kinh tế, góp phần giúp mỗi bên xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, triển khai hiệu quả các dự án trọng điểm, phối hợp giữa Việt Nam và Lào, cũng như tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ ASEAN và hợp tác tiểu vùng Mekong.
Cũng trong chuyến thăm, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ gặp gỡ cộng đồng người Việt, khẳng định sự quan tâm, thấu hiểu, sẻ chia của Đảng, Nhà nước với đồng bào ở sở tại, góp phần phát huy khối đại đoàn kết và sức mạnh toàn dân tộc.
Chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phạm Minh Chính được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác với Lào; khẳng định sự ủng hộ của Việt Nam đối với công cuộc đổi mới, hội nhập của Lào và Ban lãnh đạo hiện nay. Chuyến thăm nhằm triển khai đường lối và các nhiệm vụ đối ngoại đề ra tại Đại hội XIII của Đảng, tăng cường hoạt động đối ngoại trên cả 3 kênh: đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân; thiết thực triển khai Kết luận 12-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới.