Đây là tinh thần nổi bật, xuyên suốt trong toàn bộ hoạt động nghị trường ngay tại kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XV, kỳ họp có ý nghĩa rất quan trọng, tạo nền tảng, tạo động lực cho sự phát triển của Quốc hội toàn khóa XV. Nhìn lại kết quả Kỳ họp, TTXVN trân trọng giới thiệu chùm 5 bài viết “Quốc hội khóa XV: Đổi mới để phát triển”.
Khai mạc Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
"Quốc hội luôn có ý thức tự đổi mới để ngày càng hoàn thiện mình"- Đó là đánh giá của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khi điểm lại những thành tựu quan trọng trên cả 3 lĩnh vực thuộc thẩm quyền của Quốc hội là lập pháp (lập hiến), giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, tại phiên khai mạc kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XV.
Linh hoạt, phù hợp thực tế
Diễn ra trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa mới đã ghi dấu ấn đậm nét sự sáng tạo, đổi mới, linh hoạt thích ứng với hoàn cảnh, để lại ấn tượng đẹp đẽ trong lòng cử tri và nhân dân cả nước.
Trong lời tuyên thệ trước Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã khẳng định "… tiếp tục đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Quốc hội vì mục tiêu tối thượng là phụng sự lợi ích của quốc gia, dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân...".
Vấn đề “đổi mới” đã được người đứng đầu Quốc hội liên tục nhắc tới trong các phát biểu trước Quốc hội, là sự khẳng định quyết tâm mạnh mẽ trong nhiệm kỳ khóa XV. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, 75 năm qua Quốc hội luôn đồng hành cùng dân tộc, giai đoạn nào, điều kiện nào cũng hoàn thành trọng trách của mình, nhất là những khóa gần đây, chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội ngày càng được nâng lên. Điều này đặt ra cho Quốc hội khóa XV những áp lực về đổi mới, tinh thần là phải tiếp tục tiến lên.
Tinh thần đổi mới đã thể hiện rất rõ nét tại kỳ họp mang tính bản lề giữa hai nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV và XV, đặt nền tảng vững chắc cho nhiệm kỳ 5 năm của Quốc hội khóa mới.
Trước diễn biến rất nhanh và nguy hiểm của đại dịch COVID-19, Quốc hội đã quyết định rút ngắn 3 ngày làm việc so với chương trình đã được thông qua, 8 ngày so với dự kiến ban đầu, dù khối lượng công việc không giảm. Các đại biểu Quốc hội đã làm việc cả ngày chủ nhật và ngoài giờ để bảo đảm việc rút ngắn chương trình nhưng không làm ảnh hưởng đến chất lượng công việc của Quốc hội, nêu cao trách nhiệm trước cử tri và nhân dân. Theo đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (Tiền Giang) đây là một cách giải quyết tình huống rất nhạy bén của lãnh đạo Quốc hội để các đồng chí lãnh đạo Trung ương và các địa phương tập trung chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống dịch COVID-19, bảo đảm an toàn cho nhân dân.
Hội nghị trực tuyến tại các điểm cầu Hà Nội cùng các quận, huyện của thành phố Hải Phòng, sáng 5/8. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Chia sẻ với cử tri Hải Phòng trong cuộc tiếp xúc định kỳ ngay sau Kỳ họp thứ nhất, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ: Quốc hội đã thể hiện sự chủ động, đổi mới, linh hoạt trong cách thức làm việc, tiến hành kỳ họp; sự phối hợp chặt chẽ với tinh thần trách nhiệm rất cao của Quốc hội, Chính phủ. “Các cơ quan của Quốc hội đã làm việc xuyên trưa, xuyên tối trên tinh thần làm hết việc chứ không làm hết giờ. Có những văn bản được lãnh đạo Quốc hội ký lúc 2 giờ sáng, có những văn bản được ký lúc 5h sáng để kịp hoàn thiện trình Quốc hội. Các đại biểu Quốc hội đã làm việc tận tụy, bắt nhịp rất nhanh với yêu cầu công việc của Quốc hội, với khát khao cống hiến, đặt lợi ích của đất nước, của nhân dân lên trên hết và trước hết”, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, Văn phòng Quốc hội đã bố trí phòng họp trực tuyến, phục vụ lãnh đạo các địa phương vừa tham gia họp Quốc hội, vừa có thể làm việc trực tuyến để kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống dịch tại địa phương mình, góp phần quyết liệt ngăn chặn dịch bệnh đang diễn biến phức tạp.
Hành động nhanh nhạy, quyết đoán
Một sự đổi mới kịp thời nữa là trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến nhanh và nguy hiểm, Quốc hội đã có sự điều chỉnh rất linh hoạt, hợp lý khi quyết định đưa nội dung tăng cường phòng, chống dịch COVID-19 bổ sung vào chương trình kỳ họp và quyết nghị trong Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ nhất.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, đây là trường hợp đặc biệt trong tình huống cấp bách, nên việc giải quyết cũng theo trình tự rút gọn, đặc biệt. Trong chưa đầy 2 ngày, với một quy trình đặc biệt, các cơ quan của Chính phủ đã làm việc chặt chẽ với cơ quan của Quốc hội chuẩn bị Tờ trình, báo cáo thẩm tra về một số đề xuất tăng cường phòng, chống dịch COVID-19 để bổ sung vào chương trình kỳ họp và quyết nghị trong Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ nhất, trong đó có quy định về những giải pháp quyết liệt, cấp bách phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19. Với sự ủng hộ tuyệt đối của các đại biểu có mặt tại phiên họp, Quốc hội đã quyết định trao quyền chủ động, mạnh mẽ hơn cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác phòng, chống dịch để tập trung xử lý những vấn đề vướng mắc về mặt pháp lý. Với quyết định chưa có tiền lệ này, Quốc hội khóa mới đã thể hiện sự quyết đoán, chung tay, đồng hành trong việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân với Chính phủ và cả hệ thống chính trị, khắc họa đậm nét hơn sự đổi mới mạnh mẽ ngay đầu nhiệm kỳ.
Cử tri Dương Anh Điền (thành phố Hải Phòng) đánh giá Quốc hội đã rất nhạy bén, nắm chắc tình hình đất nước và linh hoạt, trách nhiệm khi bổ sung Nghị quyết Kỳ họp thứ nhất những nội dung chưa từng có tiền lệ, trao cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những cơ sở pháp lý cần thiết để chủ động linh hoạt hơn trong chỉ đạo, điều hành phòng, chống dịch COVID-19.
Sau khi Kỳ họp thứ nhất kết thúc cuối tháng 7, vào ngày 7/8, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã ký ban hành Nghị quyết số 268/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc cho phép Chính phủ ban hành Nghị quyết có một số nội dung khác với quy định của luật để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19. Điều đáng chú ý là Nghị quyết số 268 được ban hành chỉ một ngày sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội triệu tập cuộc họp khẩn cấp, cho ý kiến vào dự thảo nghị quyết của Chính phủ về việc thực hiện các giải pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 (họp chiều 6/8). Đây là cuộc họp khẩn cấp thứ hai sau cuộc họp đột xuất giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội với 5 bộ trưởng của Chính phủ để đề nghị việc báo cáo các vấn đề liên quan tới phòng, chống dịch COVID-19 đưa ra Quốc hội thảo luận diễn ra chỉ 3 ngày sau khi Quốc hội khóa XV khai mạc.
Có lẽ hiếm nhiệm kỳ Quốc hội nào, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải quyết định khẩn cấp nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước ngay từ những ngày đầu nhiệm kỳ như vậy. Liên tục các cuộc họp đột xuất để tháo gỡ khó khăn, trao quyền chủ động, mạnh mẽ hơn cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác phòng, chống dịch. Điều đó cũng cho thấy tinh thần trách nhiệm, hành động quyết liệt, kịp thời của Quốc hội đối với các vấn đề quan trọng của đất nước.
Nói như Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, "tất cả cho thấy Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội đã lắng nghe hơi thở của cuộc sống, bám sát yêu cầu thực tiễn, hành động nhanh nhạy, kịp thời, chia sẻ, sát cánh, đồng hành cùng cả hệ thống chính trị, Chính phủ và các cơ quan hữu quan vì mục tiêu trước hết và trên hết là chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của Nhân dân".
Những chuyển biến này xuất phát từ đòi hỏi của thực tế khách quan, nhưng cũng thể hiện sinh động Quốc hội luôn có ý thức tự đổi mới để ngày càng hoàn thiện mình.
Những quyết sách quyết liệt và kịp thời, thể hiện sự đồng hành sát sao của Quốc hội với Chính phủ trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, đã tạo hình ảnh sâu đậm về một Quốc hội chủ động thích ứng, linh hoạt, hoạt động hiệu quả, vì lợi ích cao nhất của đất nước, của nhân dân.
Bài 2: Trách nhiệm, vì dân