Phát huy hiệu quả quan hệ hợp tác bền vững Việt Nam - Uruguay

Chuyến thăm diễn ra vào dịp kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Đông Uruguay; nhằm củng cố quan hệ hữu nghị, đoàn kết truyền thống và ủng hộ lẫn nhau giữa hai nước; khẳng định thông điệp Việt Nam coi trọng quan hệ tốt đẹp, mong muốn đẩy mạnh kinh tế, thương mại và hợp tác cùng phát triển với các nước Mỹ Latinh, trong đó có Đông Uruguay; nâng hiệu quả hợp tác trong các lĩnh vực hai bên có tiềm năng và cùng quan tâm; thúc đẩy khả năng khởi động đàm phán FTA Việt Nam - khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR); khởi nguồn hành trình theo dấu chân Bác Hồ (Montevideo - điểm dùng chân của Bác Hồ năm 1912).

Quan hệ hữu nghị, đoàn kết truyền thống

Việt Nam - Uruguay thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 11/8/1993. Đại sứ quán Việt Nam tại Argentina kiêm nhiệm Uruguay. Ngày 16/8/2011, Đoàn Đại sứ lưu động Uruguay vào Việt Nam mở Cơ quan đại diện ngoại giao tại Việt Nam. Ngày 21/2/2012, Đại sứ đầu tiên tại Việt Nam Carlos Irigaray Santana trình Quốc thư lên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.

Quan hệ hữu nghị và đoàn kết truyền thống giữa Việt Nam - Đông Uruguay được thể hiện qua sự ủng hộ lẫn nhau trong sự nghiệp giải phóng dân tộc trước đây cũng như phát triển đất nước hiện nay.

Hai bên duy trì trao đổi đoàn, tiếp xúc song phương khá thường xuyên. Lãnh đạo Uruguay đã có các chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Tabaré Vazquez (11/2007), Ngoại trưởng Luis Almagro (6/2010), Phó Tổng thống Danilo Astori (11/2012), Thứ trưởng Ngoại giao Luis Porto (10/2013), Chủ tịch Hạ viện Anibal Pereyra (1/2015), Bộ trưởng Ngoại giao Rodolfo Nin Novoa (10/2016), Quốc vụ khanh thể thao Uruguay Fernando Cáceres (3/2019), Bộ trưởng Văn hóa - Giáo dục Uruguay Julia Munoz (4/2019), Bộ trưởng Chăn nuôi, Nông nghiệp và Thủy sản Uruguay Enzo Raul Benech (11/2019). Lãnh đạo Việt Nam đã có chuyến thăm Uruguay của Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (5/2009), Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh (12/2013). Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc thăm và thực hiện Phiên II tham khảo chính trị (7/2017).
 
Việt Nam - Đông Uruguay đã tiến hành phiên Tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao lần III (2019) và lần IV (trực tuyến, 11/2021) và  duy trì các tiếp xúc song phương tại các hội nghị bên lề Liên hợp quốc, Diễn đàn hợp tác Đông Á - Mỹ Latinh (FEALAC).

Hai bên thường xuyên ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn khu vực và quốc tế trên nhiều vấn đề cùng quan tâm; ký Thỏa thuận hợp tác nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hạ viện Đông Uruguay Aníbal Pereyra tháng 1/2015.

Về kinh tế - thương mại, trao đổi thương mại hai chiều tăng từ 27 triệu USD năm 2007 lên hơn 100 triệu USD năm 2019. Do tác động của đại dịch COVID-19, trao đổi thương mại hai chiều giảm nhẹ (năm 2020 đạt 92 triệu USD, giảm 8% so với năm 2019 và năm 2021 đạt 62,3 triệu USD, giảm 11,9% so với 2020), tuy nhiên sang năm 2022, kim ngạch hai chiều tăng rất khả quan: 89,7% so với năm 2021 với tổng xuất nhập khẩu đạt 175,1 triệu USD.

Việt Nam xuất khẩu chủ yếu là giày thể thao, quần áo, sợi tổng hợp, vali túi xách, hàng thủ công mỹ nghệ, dừa khô, hạt tiêu, thực phẩm chế biến, đồ chơi bằng nhựa, cao su tự nhiên, săm lốp, đồ gốm… và nhập khẩu chính là thịt bò, da thuộc, gỗ nguyên liệu, sợi len, sữa, mực ống, phụ phẩm gia súc, dược liệu…

Hai nước còn nhiều tiềm năng hợp tác có thể khai thác trong các lĩnh vực chăn nuôi đại gia súc, công nghiệp chế biến nông thủy sản, công nghệ sinh học-di truyền, giống lúa, công nghệ sản xuất máy lọc nước, công nghệ thông tin...

Uruguay đã công nhận Quy chế kinh tế thị trường đầy đủ của Việt Nam (12/2013); mong muốn Việt Nam tạo điều kiện để xuất khẩu thịt bò, hoa quả, rượu Uruguay sang thị trường Việt Nam. Uruguay quan tâm tới việc nhập khẩu một số mặt hàng của Việt Nam như cá, hoa quả nhiệt đới sấy khô, bia.

Hai bên đã tiến hành kỳ họp lần II Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư bằng hình thức trực tuyến vào tháng 10/2021 và kỳ họp lần thứ III đã diễn ra mới đây, vào tháng 4/2023. 

Về các văn kiện hợp tác, hai bên đã ký Hiệp định khung về thương mại và đầu tư, Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ, Bản ghi nhớ về thiết lập cơ chế tham khảo chính trị giữa Bộ Ngoại giao hai nước, Thỏa thuận hợp tác 3 bên giữa Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam với Phòng Thương mại và Dịch vụ quốc gia Uruguay và Phòng Công nghiệp Uruguay (2007); Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư (2009); Hiệp định hợp tác khoa học - công nghệ (2010); Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương) và Cơ quan xúc tiến thương mại - đầu tư Uruguay (2012); Hiệp định tránh đánh thuế song trùng; Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư giữa hai Chính phủ (12/2013), Biên bản ghi nhớ hợp tác lĩnh vực giáo dục (4/2019) và Biên bản ghi nhớ hợp tác lĩnh vực văn hóa (4/2019).

Làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác Cơ quan lập pháp hai nước

Nằm trong tiến trình phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước, Quốc hội Việt Nam và Nghị viện Đông Uruguay chủ trương đẩy mạnh ngoại giao nghị viện, tăng cường hợp tác nghị viện song phương, đồng thời tích cực tham gia các diễn đàn nghị viện đa phương khu vực và quốc tế với tinh thần là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, đóng góp tích cực cho việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Nghị viện Đông Uruguay được tăng cường thông qua chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Aníbal Pereyra tháng 1/2015. Hai bên thành lập Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Uruguay - Việt Nam và Việt Nam - Uruguay.

Hai bên tăng cường phối hợp, phát huy vai trò của Cơ quan lập pháp trong thúc đẩy quan hệ song phương; giám sát triển khai hiệu quả các thỏa thuận đã ký giữa hai nước; tạo điều kiện hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp cũng như người dân hai nước sinh sống, học tập, đầu tư và kinh doanh tại mỗi nước.

Tại các diễn đàn nghị viện đa phương, hai bên hợp tác chặt chẽ, phát huy cơ chế phối hợp như Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU); ủng hộ lập trường của nhau về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Tiếp nối quan hệ hợp tác thời gian qua, chuyến thăm Cộng hòa Đông Uruguay sắp tới của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ không chỉ thúc đẩy quan hệ hai nước nói chung, quan hệ nghị viện song phương nói riêng mà còn có điểm nhấn nghị viện đa phương với cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Quốc hội Việt Nam với Chủ tịch nghị viện khối MERCOSUR và các Phó Chủ tịch đại diện cho các nước thành viên của khối này (Uruguay là nơi đặt trụ sở Nghị viện chung của khối MERCOSUR)

Chia sẻ thông tin với báo chí trước thềm chuyến thăm, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Vũ Hải Hà cho biết, nhân chuyến thăm lần này, lãnh đạo Quốc hội hai nước sẽ ký Thỏa thuận hợp tác giữa hai Nghị viện nhằm tạo khung pháp lý để thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác giữa Cơ quan lập pháp hai nước, mong muốn hai bên thực hiện có hiệu quả Thỏa thuận hợp tác này, góp phần xây dựng tin cậy chính trị và hiểu biết lẫn nhau, phát huy hiệu quả quan hệ hợp tác bền vững Việt Nam - Uruguay.

Trong khi đó, trao đổi với phóng viên TTXVN, Đại sứ Việt Nam tại Argentina kiêm nhiệm Uruguay Dương Quốc Thanh cho biết, phía Uruguay bày tỏ sự trân trọng đặc biệt với Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khi Hội đồng thành phố Thủ đô Montevideo sẽ trao tặng danh hiệu Công dân Danh dự của thành phố cho Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Cùng với đó, phía Uruguay nhiều lần bày tỏ mong muốn tăng cường quan hệ với các địa phương của Việt Nam.