Tôi đã có vinh dự được là phóng viên ảnh chuyên trách cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và sau đó tiếp tục được Bộ Biên tập Thông tấn xã Việt Nam giao nhiệm vụ là phóng viên ảnh chuyên trách cho Tổng Bí thư Đỗ Mười (từ năm 1991 đến năm 1997).
Phóng viên Xuân Lâm trong một lần đến chúc tết nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười.Thời kỳ đó, phóng viên không nhiều như bây giờ, việc truyền phát ảnh cũng không dễ dàng như bây giờ (phóng viên phải tự tráng phim, truyền phát ảnh về bằng telephoto). Phóng viên chuyên trách đưa tin, ảnh về các hoạt động của Tổng Bí thư có tôi là phóng viên ảnh và anh Nguyễn Duy Cương (sau này là Phó Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam) là phóng viên tin.
Thông tấn xã Việt Nam với chức năng và nhiệm vụ là “ngân hàng tin, ảnh”, do đó, khi được phân công là phóng viên chuyên trách thì trách nhiệm rất lớn. Nhất là trong việc đưa các hình ảnh về hoạt động của lãnh đạo Đảng, Nhà nước cung cấp cho các báo trong nước cũng như các hãng thông tấn nước ngoài.
Nhiệm vụ của tôi là phải bảo đảm đưa được hình ảnh tuyên truyền toàn bộ hoạt động trong nước và ngoài nước của Tổng Bí thư, không được bỏ sót chương trình hoạt động nào. Mỗi tác phẩm ảnh phải đảm bảo tính chính trị, thể hiện vai trò nổi bật của lãnh đạo, ảnh phải đẹp, không được phép sơ xuất.
Phóng viên Xuân Lâm kính tặng nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười bức ảnh nhân dịp sinh nhật (2/2/2000).Tôi còn nhớ, những lần được đi công tác cùng nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười, trong chương trình chuyến công tác làm việc tại địa phương bao giờ văn phòng cũng bố trí lịch làm việc cụ thể với lãnh đạo địa phương để nghe báo cáo tình hình kinh tế - xã hội, sau đó đi tham quan một đơn vị sản xuất và gặp gỡ người dân, có thể là đến thăm một gia đình cách mạng, bà mẹ liệt sĩ... Trước khi đi, bao giờ nguyên Tổng Bí thư cũng nghe báo cáo tổng hợp từ địa phương, thấy điểm nào “nóng” và cần thiết thì mới đi.
Có một điểm rất đặc biệt trong phong cách lãnh đạo của nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười là ông làm việc rất cụ thể, dứt khoát, quyết liệt, giải quyết vấn đề nhanh chóng. Vấn đề gì mà các tỉnh, thành báo cáo chưa rõ hoặc còn vướng mắc thì ông đều nói thư ký gọi điện thoại thẳng cho người phụ trách để ông nói chuyện trực tiếp, từ đó giải quyết vấn đề còn vướng mắc. Đó là phong lãnh đạo rất đáng quý.
Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười trong chuyến thăm và làm việc với tỉnh Ninh Bình (tháng 2/1993).Trong các cuộc tiếp xúc với lãnh đạo các địa phương, nguyên Tổng Bí thư luôn sôi nổi, thân mật, chân tình. Trong các cuộc làm việc, không khi nào ông ngồi nói chuyện mà luôn đứng và đi đi lại lại, khi nói thì tay khoát lên. Có lần, trong cuộc làm việc với một tỉnh nọ, khi nói về một vấn đề mà tỉnh này còn đang gặp vướng chưa giải quyết được, nguyên Tổng Bí thư đã “vỗ vai” đồng chí Bí thư tỉnh uỷ hỏi đang ngồi cạnh hỏi: -Ông giải quyết vấn đề này thế nào? Sự thân mật đó của nguyên Tổng Bí thư đã khiến không khí của các cuộc tiếp xúc trở nên cởi mở hơn, lãnh đạo và nhân dân địa phương có thể bộc bạch ý kiến thẳng thắn.
Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười rất mê đọc sách, nhà ông có rất nhiều sách. Ông đọc nhiều loại sách, từ tác phẩm văn học, sách kinh tế... Những gì cần cho công việc đều được ông lấy bút chì đánh dấu lại để khi cần có thể sử dụng. Có những khi đi công tác, ông đọc sách ngay cả trên ô tô.
Điều tôi có ấn tượng nữa là trong cuộc sống nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười rất giản dị, sự giản dị thể hiện ngay trong trang phục. Nhà ông ở phố Phạm Đình Hổ, nhà tôi ở phố Lò Đúc (Hà Nội), hai nhà cách nhau chỉ vài trăm mét. Thỉnh thoảng tôi vẫn thấy ông đi bộ trên con phố ấy vào buổi chiều, phong thái thật dung dị.
Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười chụp ảnh lưu niệm với các phóng viên nhân chuyến thăm và làm việc tại Côn Đảo.Với phóng viên báo chí, trong các chuyến đi công tác nước ngoài, trên chuyên cơ Tổng Bí thư có chụp ảnh chung, sau mỗi chuyến đi đều hỏi thăm phóng viên. Hồi mẹ tôi mất, Tổng Bí thư đã nói với bảo vệ và thư ký phải đến nhà thăm viếng. Cuối ngày, ông đã ghé nhà tôi ở Lò Đúc thắp hương, chia buồn cùng gia đình. Khi con gái thứ 3 của tôi cưới, Tổng Bí thư cũng đến chúc mừng, còn tặng cháu một quyển sách. Thấy gia đình tôi sống trong căn nhà chật chội (chỉ khoảng 20 mét vuông), Tổng Bí thư nói: - Nhà cậu 4-5 người ở thế này thì chật quá, xem đề nghị cơ quan tạo điều kiện thế nào.
Khi được đón nhận tình cảm đó của Tổng Bí thư tôi đã rất xúc động. Tôi không có chức trách cao cấp gì cả, chỉ là một phóng viên ảnh bình thường, mà nhận được sự quan tâm như thế thì đó chính là tình cảm thực sự chân thành mà tôi đã vinh dự được nhận từ vị lãnh đạo cấp cao như nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười.