Bà Merle Ratner, người bạn thuỷ chung của Việt Nam.
Bà Merle Ratner tên thật là Merle Evelyn Ratner (1956-2024), nhưng được nhiều người Việt Nam gọi bằng cái tên trìu mến là “chị Mơ”. Vào cuối thập kỷ 60 của thế kỷ trước, phong trào phản đối cuộc chiến của Mỹ tại Việt Nam lên đến đỉnh điểm. Mới 13 tuổi và đang là học sinh Trường Trung học 127 ở quận Bronx, bà Merle đã tích cực tham gia phong trào phản chiến và ủng hộ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.
Dư luận Mỹ và thế giới không thể quên hình ảnh lay động lòng người khi một cô gái nhỏ bé người Mỹ trèo lên tượng Nữ thần Tự Do vẫy cao lá cờ đỏ Sao vàng với lời kêu gọi Washington chấm dứt cuộc chiến tranh sai lầm ở Việt Nam.
Lúc sinh thời, bà Merle cho biết, hình ảnh chiến tranh tàn khốc tại Việt Nam, những trận chiến, những câu chuyện về việc sử dụng bom napalm, chất độc hóa học khiến rất nhiều người thiệt mạng, đã thôi thúc bà xuống đường làm một điều gì đó ý nghĩa giúp Việt Nam. Những hành động của bà đã góp phần thức tỉnh dư luận Mỹ về tính chất phi nghĩa của cuộc chiến.
Từ thương cảm, tới tình yêu dành cho dải đất hình chữ S cách xa nửa vòng Trái đất, bà Merle đã tìm đọc các tài liệu, bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về Đại tướng Võ Nguyên Giáp và về cuộc chiến chính nghĩa của Việt Nam.
Càng hiểu Việt Nam, bà càng tích cực ủng hộ cuộc chiến vì độc lập, tự do và sự nghiệp thống nhất đất nước của nhân dân Việt Nam. Đối với nhà hoạt động cánh tả Merle Ratner, ngày 30/4/1975 không chỉ là ngày toàn thắng của nhân dân Việt Nam, mà còn là ngày “vui sao nước mắt lại trào” của tất cả người dân tiến bộ yêu chuộng hòa bình trên thế giới.
Sau năm 1975, với tình yêu sâu sắc dành cho Việt Nam, bà Merle Ratner tiếp tục nỗ lực vận động nhằm thúc đẩy tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ, cũng như hỗ trợ cho nhiều hoạt động quốc tế của Việt Nam. Bà là người tiên phong trong các phong trào đòi dỡ bỏ lệnh bao vây cấm vận Việt Nam, tham gia vận động hòa giải quan hệ Việt - Mỹ, xây dựng cầu nối giữa nhân dân hai nước, góp phần đưa hai nước tới bình thường hóa quan hệ ngoại giao năm 1995.
Giai đoạn từ năm 1976-1979, bà Merle cùng chồng là Giáo sư Ngô Thanh Nhàn, thúc đẩy sáng lập "Hội Việt kiều yêu nước tại Mỹ" để kêu gọi Chính phủ Mỹ bình thường hóa quan hệ và bãi bỏ cấm vận Việt Nam.
Bà từng nhiều lần tới thăm các tỉnh thành của Việt Nam, làm việc với các tổ chức đối ngoại nhân dân, phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Bà là đồng sáng lập và điều phối viên trong tổ chức "Vận động Cứu trợ và Trách nhiệm đối với nạn nhân chất độc da cam Việt Nam - VAORRC" của khu vực New York.
Bà Merle Ratner cùng các cộng sự đã thực hiện nhiều chiến dịch truyền thông ở Mỹ, tổ chức nhiều hoạt động giáo dục, chia sẻ thông tin cho cộng đồng, đóng góp hiệu quả cho
nạn nhân chất độc da cam.
Là thành viên của Tổ chức Chiến dịch cứu trợ và trách nhiệm với các nạn nhân chất độc da cam/ điôxin Việt Nam, bà vận động không biết mệt mỏi các tổ chức và cá nhân ủng hộ các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam; đồng thời kêu gọi Chính phủ Mỹ có trách nhiệm bồi thường cho các nạn nhân Việt Nam.
Bà Merle đi khắp nước Mỹ, tổ chức hội thảo, gặp gỡ nghị sĩ,vận động dư luận để nâng cao nhận thức về những di chứng đau thương do chất độc da cam gây ra cho nhiều thế hệ người dân Việt Nam. Với nhiều đóng góp ý nghĩa, bà Merle Ratner được trao tặng giải thưởng "Vì các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam" năm 2013 và Kỷ niệm chương "Vì sự phát triển của phụ nữ Việt Nam" năm 2010.
Luật sư Jonathan Moore, thành viên Hội đồng quản trị tổ chức Vận động trách nhiệm và Cứu trợ chất độc da cam Việt Nam, đánh giá Merle “là người bạn thủy chung, cả đời đấu tranh không mệt mỏi cho quyền lợi của các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam. Merle sẽ được những người đấu tranh cho phẩm giá và công bằng xã hội nhớ mãi”.
Các bạn bè cánh tả tại Mỹ coi bà là “nguồn cảm hứng”, người có niềm tin sắt son vào lý tưởng Cộng sản và suốt đời tin tưởng chủ nghĩa xã hội là con đường chân chính mang hạnh phúc tới cho nhân dân. Ngôi nhà của bà Merle mấy chục năm qua luôn là “địa chỉ đỏ” của những người Việt Nam sinh sống và làm việc tại New York nói riêng và Mỹ nói chung thường xuyên lui tới.
Tình yêu hơn nửa thế kỷ của nhà hoạt động cánh tả Merle Ratner dành cho Việt Nam chưa bao giờ phai nhạt. Niềm tin của bà dành cho Việt Nam cũng vậy. Trong cuộc trả lời phỏng vấn ngày 1/2/2024 của phóng viên TTXVN tại New York nhân dịp 94 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, bà Merle Ratner một lần nữa nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thành tựu, mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Bà Merle Ratner cho rằng, đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước Việt Nam cho thấy sự đúng đắn; góp phần quan trọng giúp Việt Nam giữ gìn hòa bình, độc lập, chủ quyền và gặt hái nhiều thành tựu ý nghĩa. Suốt cuộc đời mình, với bà Merle Ratner, Việt Nam không phải là quốc gia xa xôi, mà là quê hương thứ hai, là mảnh đất của tình yêu thương, của ký ức và niềm tin.
Bà yêu văn hóa Việt Nam, yêu con người Việt Nam và luôn dành cho đất nước hình chữ S tình yêu thủy chung, son sắt. Nhân dân Việt Nam không chỉ nhớ về bà như một người bạn lớn, mà còn tưởng nhớ một trái tim đã hòa chung nhịp đập với dân tộc Việt Nam. Tên tuổi, tình yêu và hình ảnh của bà sẽ mãi mãi khắc ghi trong ký ức của người dân Việt Nam như một biểu tượng cao đẹp của tình hữu nghị quốc tế, lòng dũng cảm và nhân ái.