Kiểm soát tốt nợ công, quản lý chặt vốn ODA

Theo các đại biểu Quốc hội, tình hình kinh tế xã hội của đất nước đã có nhiều chuyển biến tích cực, lạm phát được kiềm chế, lãi suất cho vay giảm, chủ quyền của đất nước được bảo vệ, đời sống nhân dân có nhiều cải thiện. Tuy nhiên, tình hình trong nước vẫn còn nhiều khó khăn nên đây là thời điểm cần đẩy mạnh cải cách kinh tế.

Đẩy mạnh cải cách

Ngày 30/10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về tình hình kinh tế xã hội năm 2014 và nhiệm vụ năm 2015. Đánh giá báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế xã hội trong 9 tháng đầu năm 2014, các đại biểu cho rằng, tình hình kinh tế có nhiều khả quan, lãi suất giảm, lạm phát được kiềm chế ở mức thấp. Về mặt chính trị, Việt Nam đã quyết liệt đấu tranh, bảo vệ được chủ quyền quốc gia trước việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 vào thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế nước ta. Đời sống của người dân từng bước được nâng lên.


Bên cạnh đó, các đại biểu cho rằng, tình hình đất nước vẫn tồn tại nhiều khó khăn do cả yếu tố khách quan và chủ quan. Nhưng đây là thời điểm tốt để cải cách kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng, góp phần cải thiện đời sống của người dân. Trong đó, cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường thông thoáng cho người dân, doanh nghiệp là khâu then chốt.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) khẳng định: “Kinh tế nước ta phục hồi là có cơ sở, khi tăng trưởng tăng dần. Nhưng nhìn về tiềm năng 20 năm (1991-2010) với tài nguyên thiên nhiên đa dạng, 90 triệu dân, chính trị ổn định… tăng trưởng trong 4 năm qua chỉ khoảng 5,7% là dưới tiềm năng”.

Về giải pháp, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh: “Phải có chính sách đồng bộ, quyết liệt vực dậy sản xuất trong nước. Chính phủ cần có báo cáo chi tiết vì sao số lượng doanh nghiệp phá sản, giải thể nhiều; cần hỗ trợ lãi suất để doanh nghiệp vay trung và dài hạn, đầu tư máy móc thiết bị, đổi mới công nghệ, tăng sức cạnh tranh...”.

Đặc biệt, “Doanh nghiệp, người dân hiện rất sợ thủ tục hành chính. Do vậy, cần đẩy nhanh cải cách hành chính, thủ tục hành chính, trú trọng cải cách con người hành chính, hiện nay đang hành dân rất nhiều. Các cơ quan hành chính cần xây dựng trung tâm dịch vụ hành chính công, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc làm thủ tục hành chính, không đòi hỏi doanh nghiệp phải đi làm thủ tục ở nhiều nơi,”, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh.

Cùng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP Hồ Chí Minh) phát biểu: “Vì sao việc khắc phục thủ tục rườm rà chưa có hiệu quả; tình trạng gây phiền hà, nhũng nhiễu diễn ra ở hầu hết các cấp, các ngành; tinh giản bộ máy nói rất nhiều nhưng chưa hiệu quả… Đây là nội dung Chính phủ cần làm rõ”.
Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Cao Sơn (Hòa Bình) kiến nghị: “Cần kiểm soát tốt nợ công, nợ nước ngoài, kiên trì mục tiêu kiềm chế lạm phát, duy trì phát triển bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, xử lý nợ xấu và tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng; điều hành linh hoạt, thận trọng giá các mặt hàng thiết yếu… nâng cao đời sống cho người dân”.

Chìa khóa để phát triển bền vững

Các đại biểu cho rằng, tài nguyên thiên nhiên có thể cạn kiệt, nhưng tài nguyên về con người thì không bao giờ cạn kiệt. Nhật Bản là nước không có tài nguyên thiên nhiên nhưng lại là nước phát triển. Do vậy, nếu Việt Nam có chiến lược đào tạo tốt, thì nguồn nhân lực chính là chìa khóa để phát triển bền vững.

Đại biểu Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) cho rằng: “Năng suất lao động thấp chính là “hòn đá tảng” cản trở tăng trưởng của Việt Nam, khi mà chúng ta đang bước sâu hơn vào hội nhập quốc tế. Hiện nay, 50% lao động Việt Nam chưa qua đào tạo, nên năng suất lao động thuộc hàng thấp nhất châu Á, thấp hơn Singapore 15 lần, Nhật Bản 11 lần. So với khối Đông Nam Á (Asean), chỉ bằng 1/5 Malaysia và 2/5 so với Thái Lan”.

Trong khi đó, cuối năm 2015, khi Cộng đồng kinh tế Asean có hiệu lực, cho phép nguồn lao động có tay nghề ở 10 nước thành viên được di chuyển tự do trong khối. “Yếu tố giá rẻ không còn đủ sức giúp lao động Việt Nam cạnh tranh ngay trên sân nhà. Do vậy, phải tái cơ cấu nguồn nhân lực, vì nguồn nhân lực có chất lượng chính là chìa khóa cho phát triển bền vững”, đại biểu Thường khẳng định.

Thực tế, hiện lao động Việt Nam đông về số lượng nhưng chủ yếu là lao động phổ thông, chưa qua đào tạo, làm việc trong nông nghiệp lớn, ngành này chỉ bằng 45% năng suất so với các lĩnh vực khác như: công nghiệp, dịch vụ...

“Điều lo ngại là thị trường lao động Việt Nam dù đang phát triển cả về lượng và chất, song vẫn còn những nghịch lý, đó là tình trạng vừa thiếu hụt bộ phận lao động chuyên nghiệp có trình độ cao, nhất là các chuyên gia và nhà quản lý cao cấp, vừa đang dư thừa lượng lớn lao động xã hội. Trong đó khoảng 25 đến 30% công chức, viên chức khu vực nhà nước có chất lượng thấp, không hoặc chưa đáp ứng được tiêu chuẩn, vị trí việc làm đang đảm nhiệm nhưng lại khó tinh giản hoặc bố trí việc khác”, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hà (Hà Nội) nhận xét.

Cần kiểm soát tốt nợ công

Một số đại biểu kiến nghị Chính phủ cần thắt chặt hơn nữa quy định về quản lý, sử dụng vốn ODA, đảm bảo phát huy hiệu quả nguồn vốn này, phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Một số ý kiến kiến nghị Chính phủ cần kiểm soát tốt nợ công, nợ nước ngoài.

Đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) đánh giá, hiện nay, nhiều dự án sử dụng vốn vay ODA ở nước ta không được quản lý tốt, dẫn đến nhiều vi phạm, gây mất uy tín với nước ngoài (nước cho vay ODA). Đại biểu khẳng định, cần có ý thức "tốt nghiệp ODA" thì mới sử dụng có hiệu quả nguồn vốn này, hạn chế vay, dần tránh lệ thuộc vào vốn ODA vì quốc gia nào còn phụ thuộc vốn ODA thì khó phát triển bền vững.

Đại biểu Lê Thị Nga thẳng thắn, Quốc hội, Chính phủ cần đánh giá, coi trọng các hệ quả của vay vốn ODA, đặc biệt, khi nước ta bước ra khỏi danh sách các nước kém phát triển thì đã hết được hưởng lãi suất ưu đãi. Đây không phải là khoản vốn được nước ngoài cho không, vay được càng nhiều càng tốt như tư duy của một số lãnh đạo địa phương. Hiện nay, việc vay ODA ở một số nơi, một số dự án còn gắn với tư duy thành tích, nhiệm kỳ, thậm chí chạy dự án. Đại biểu đề nghị Chính phủ cần công khai, minh bạch toàn bộ số vốn vay ODA, các dự án sử dụng vốn ODA và có cơ chế, chính sách để đại biểu Quốc hội và cả người dân tham gia ý kiến và giám sát.

Đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục kiểm soát nợ công và nợ nước ngoài, đại biểu Bùi Đức Thụ (Lai Châu) lưu ý, trong thời gian tới, Chính phủ cần huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển; thực hiện đồng bộ các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; các bộ, ngành tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước trong việc xử lý nợ xấu và tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng, đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, tái cơ cấu đầu tư và có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đảm bảo lưu thông dòng vốn trong kinh tế cũng như việc điều hành linh hoạt, thận trọng giá các mặt hàng thiết yếu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý ổn định kinh tế vĩ mô.

Nêu quan điểm về trần nợ công quốc gia, đại biểu Đặng Thuần Phong (Bến Tre) đề nghị Chính phủ tập trung giải quyết xử lý bất cập cho năm 2015: Nợ công hiện là 60,3% GDP, so với bản đồ nợ công thế giới, nước ta đang ở mức trung bình; vấn đề đáng lo là khả năng tích lũy còn thấp; cơ cấu chi chưa thật tốt, 67% chi thường xuyên, 33% chi đầu tư phát triển, trả nợ thực sự chưa ổn, nên quyết liệt hơn cố gắng giảm chi thường xuyên khoảng 10% nữa cho chi đầu tư phát triển và trả nợ.

Về nợ xấu và quản lý nợ xấu, đại biểu cũng cho rằng: Công ty mua bán nợ xấu VAMC sau 1 năm hoạt động đã mua lại số nợ xấu trị giá 86.000 tỷ đồng; Ngân hàng cũng đã tự trích lập 78.000 tỷ đồng xử lý nợ xấu, đây là nỗ lực lớn của ngân hàng trong việc dồn sức xử lý từ nội lực của mình, song điểm thắt của vấn đề là thiếu nguồn lực, thiếu hỗ trợ từ ngân sách, thiếu cơ sở pháp lý cần thiết về mua bán nợ xấu.


Hữu Vinh - Quang Vũ