Không nên có thêm các 'mái nhà nhỏ' trong mái nhà chung Mặt trận Tổ quốc

Mới đây, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ban hành Công văn số 43-CV/BCĐ về Kế hoạch tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Trong đó nêu rõ yêu cầu Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương và các cơ quan liên quan tiếp thu ý kiến các địa phương, cơ quan, đơn vị, hoàn thiện Tờ trình, Đề án sắp xếp, tinh gọn cơ quan Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ báo cáo Bộ Chính trị trước ngày 25/3/2025; tiếp thu ý kiến Bộ Chính trị, hoàn thiện Tờ trình, Đề án và gửi tài liệu báo cáo Ban Chấp hành Trung ương trước ngày 1/4/2025.

Trao đổi với phóng viên TTXVN, Tiến sĩ Trần Anh Tuấn, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam cho rằng, việc tinh gọn cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ, là cần thiết.

Tăng cường gắn kết Mặt trận Tổ quốc với các tổ chức thành viên

Thưa ông, việc sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có ý nghĩa như thế nào?

Cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay đang thực hiện trong cả hệ thống chính trị, từ Trung ương cho tới cơ sở, ở mọi ngành, mọi lĩnh vực, mọi tổ chức; được thực hiện một cách hệ thống, toàn diện, đồng bộ. Cùng với các cơ quan của Đảng, của Nhà nước thì Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị- xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cũng thực hiện tinh gọn bộ máy là một việc rất cần thiết. Đây là một quyết định rất đúng và sáng suốt của Đảng.

Về chủ trương của Đảng, việc tiếp tục sắp xếp này đã được Bộ Chính trị và Ban Bí thư chỉ đạo tại các Kết luận 126, 127 với các yêu cầu rõ ràng, tiến độ cụ thể và gắn với trách nhiệm từng cơ quan, tổ chức. Qua đó, tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị- xã hội, các tổ chức hội quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng. 

Về mặt pháp luật, Điều 1 của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 đã quy định “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài”. Bản thân các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức xã hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ hiện nay đều là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Cho nên, việc sắp xếp này còn thể hiện triệt để hơn nữa quy định của pháp luật về vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tăng cường gắn kết chặt chẽ hơn trong mối quan hệ với các tổ chức thành viên của mình. 

Về mặt thực tế, hiện nay đất nước ta đang trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và phát huy nền dân chủ xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng; khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số ngày càng phát triển; hội nhập quốc tế; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí tiếp tục đẩy mạnh. Tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, nhất là các tổ chức chính trị xã hội và tổ chức hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cần phải được đổi mới mạnh mẽ. Việc đổi mới đó cần theo hướng tinh gọn, tập trung đầu mối, giảm bớt tầng nấc trung gian, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, chống lãng phí... 

Do đó, việc sắp xếp đưa các tổ chức chính trị xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không những đầy đủ về cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, mà còn đáp ứng xu thế của thời đại, phù hợp với quy luật, là tất yếu khách quan trong cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay.

Việc sắp xếp này có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần vào sự thành công của cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy. Tập trung hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng trong công tác vận động quần chúng, tập trung vào một đầu mối, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc lãnh đạo, vận động mọi tầng lớp quần chúng nhân dân tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo đảm sự thống nhất cao về tư tưởng và hành động trong sự nghiệp phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc. Thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Đồng thời, khẳng định hơn nữa vị trí, vai trò và trách nhiệm của các tổ chức chính trị- xã hội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ chỗ chỉ là tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nay các tổ chức chính trị- xã hội và các tổ chức hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ đã trở thành tổ chức trực thuộc, gắn liền với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. 

Bên cạnh đó, tôi cho rằng việc này tạo thách thức để đổi mới tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng như các tổ chức chính trị xã hội và các hội quần chúng theo hướng khẳng định hơn vị thế và vai trò của từng tổ chức, hoạt động phải tiết kiệm, phải có hiệu quả, có sản phẩm, kết quả cụ thể rõ ràng. Khắc phục tình trạng một việc làm được thường nằm trong báo cáo của nhiều tổ chức. Thực hiện được phương châm “một việc chỉ do một tổ chức thực hiện”; “một sản phẩm, một kết quả thuộc về trách nhiệm của một tổ chức”. 

Đây cũng là căn cứ để thực hiện việc giảm đầu mối, giảm tầng nấc trung gian, tránh chồng chéo, trùng lặp trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, giảm quy trình, sử dụng hiệu quả trụ sở, công sản, thực hành tiết kiệm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, … tại các tổ chức chính trị- xã hội và các tổ chức hội quần chúng.   

Cần “giã từ” tư duy về “Hội trong Hội”

Khi thực hiện sắp xếp, theo ông điều gì cần chú trọng nhất?

Khi sắp xếp, điều đầu tiên cần chú ý là phải tuân thủ sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng. Đồng thời, cần tiến hành tái cấu trúc cơ cấu tổ chức, kiện toàn nhân sự của cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và ban hành các quy chế làm việc cụ thể. Tổ chức đánh giá, phân loại cán bộ, công chức, viên chức và người lao động để thực hiện chính sách, chế độ đối với những người chịu sự tác động của tinh gọn tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ làm việc. 

Trong quá trình thực hiện sắp xếp, để bảo đảm cơ sở chính trị và cơ sở pháp lý thuận lợi, nâng cao hiệu quả hoạt động, cần rà soát các quy định của Đảng, Hiến pháp, Luật Tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các văn bản luật khác hiện hành để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, chỉ đạo sửa đổi, bổ sung càng sớm càng tốt, nếu không nói rằng phải làm “ngay và luôn”.  

Một nội dung quan trọng khác là phải kiểm tra, rà soát công tác tài chính, trụ sở và tài sản công của các tổ chức trước khi sáp nhập để quản lý chặt chẽ, đảm bảo không xảy ra thất thoát, lãng phí, kịp thời xử lý những vi phạm.

Vậy theo ông, các tổ chức hội quần chúng nên được sắp xếp như thế nào?

Chủ trương của Đảng là bỏ các tổ chức trung gian, cho nên khi chuyển các tổ chức hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tôi cho rằng cũng nên mạnh dạn bỏ các tổ chức trung gian, giúp tinh gọn bộ máy mà vẫn bảo đảm thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị - xã hội. Trong cách mạng tinh gọn bộ máy thì không nên còn tổ chức Hội trong Hội. 

Ông nghĩ gì về ý kiến đề nghị thành lập Liên minh, Liên hiệp của các hội đó khi đưa về trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam? 

Như trên tôi đã nói, trong điều kiện tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay, cần “giã từ” tư duy về “Hội trong Hội”. Khi đã đưa về trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thì cần tránh sinh ra thêm các “tổ chức trung gian” vừa gây lãng phí, vừa thêm nhiều khâu quy trình, thủ tục khi triển khai các hoạt động vận động quần chúng, tham gia tư vấn, phản biện, giám sát, nghiên cứu khoa học… 

Thực tế cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có các cơ quan tham mưu giúp việc cho lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc chỉ đạo đối với các hội này. Cho nên, theo tôi không nên có hoặc không thành lập thêm Liên minh, Liên hiệp của các hội đó khi đưa về trực thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã là “mái nhà chung” của các tổ chức đó, không nên có thêm các “mái nhà nhỏ” khác làm gì. 

Trân trọng cảm ơn ông!