Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng (trái) chủ trì Họp báo về Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36. Ảnh: Hoàng Việt/TTXVN
Theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng, đây là hội nghị cấp cao chính thức đầu tiên trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020. Theo kế hoạch ban đầu, Hội nghị dự kiến tổ chức vào tháng 4/2020. Tuy nhiên, do dịch COVID-19 nên Việt Nam quyết định lùi thời gian tổ chức đến cuối tháng 6 với mong muốn sẽ có hội nghị cấp cao được tổ chức trực tiếp. Tuy nhiên, cho đến giờ này, tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Do vậy, Việt Nam và các nước nhận thấy không thể trì hoãn được và phải tổ chức hội nghị theo hình thức trực tuyến.
Theo thông lệ, Hội nghị cấp cao lần đầu của ASEAN trong năm là hội nghị nội bộ của các nhà lãnh đạo ASEAN. Các nhà lãnh đạo vào dịp này sẽ rà soát, xem xét lại tất cả công việc của ASEAN từ Hội nghị cấp cao lần trước (Hội nghị cấp cao lần thứ 35 vào tháng 11/2019) đến nay, đưa ra chỉ đạo cho định hướng xây dựng cộng đồng thời gian tới, đặc biệt trong 6 tháng cuối năm.
Đồng thời, các nhà lãnh đạo cũng cho ý kiến định hướng về quan hệ của ASEAN với các đối tác bên ngoài (quan hệ đối ngoại của ASEAN); trao đổi với nhau về các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm. Đặc biệt, trong hoàn cảnh hiện nay, theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng, chắc chắn một trọng tâm mà các nhà lãnh đạo không thể không tập trung là việc tiếp tục ứng phó với dịch COVID-19 và hướng phục hồi của ASEAN.
Trên tinh thần đó, các nhà lãnh đạo sẽ nghe báo cáo và cho ý kiến về hợp tác ASEAN trong 6 tháng đầu năm 2020 trên cả ba trụ cột: chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội. Thời gian qua, Việt Nam, trên cương vị là Chủ tịch ASEAN, đã cùng với các nước thành viên khác thực hiện nhiệm vụ kép vừa tập trung phòng, chống dịch COVID-19, vừa tiếp nối nỗ lực để xây dựng cộng đồng, tập trung triển khai những trọng tâm ưu tiên, các dự kiến kết quả sáng kiến đề ra trong năm 2020.
Về ứng phó dịch bệnh, Việt Nam đã xây dựng cơ chế điều phối hợp tác phòng, chống dịch bệnh trong ASEAN, tổ chức nhiều cuộc họp bằng hình thức trực tuyến ở các cấp, các ngành. Đặc biệt, Hội nghị cấp cao ASEAN đặc biệt về COVID-19 diễn ra ngày 14/4/2020 đã đề ra các biện pháp cụ thể như: thành lập quỹ COVID-19, kho dự trữ y tế, xây dựng quy trình chuẩn về ứng phó với dịch bệnh trong ASEAN, xây dựng kế hoạch phục hồi ASEAN. Bên cạnh đó, ASEAN cũng có nhiều cuộc họp trực tuyến với các đối tác như với Trung Quốc, Mỹ, Nga, Liên minh châu Âu (EU), sắp tới có thể họp với Australia… để tăng cường hợp tác quốc tế của ASEAN về phòng, chống dịch COVID-19, hỗ trợ khắc phục khó khăn do hậu quả COVID-19 gây ra.
Về lĩnh vực xây dựng cộng đồng, ASEAN đã tiến hành triển khai các sáng kiến, ưu tiên phòng dịch trong năm 2020. ASEAN đang tiến hành tích cực đánh giá giữa kỳ việc thực hiện kế hoạch tổng thể Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 ở cả ba trụ cột; kiểm điểm việc thực hiện Hiến chương ASEAN; khởi động thảo luận về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 cũng như triển khai các biện pháp nhằm nâng cao hình ảnh, bản sắc của cộng đồng ASEAN, đẩy mạnh hợp tác với các đối tác khác.
Thông tin về một số hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết: Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ chủ trì Phiên họp đặc biệt của Lãnh đạo ASEAN về Nâng cao quyền năng cho phụ nữ trong kỷ nguyên số. Đây là sáng kiến của Việt Nam nhằm kỷ niệm 25 năm ngày thông qua Tuyên bố và Cương lĩnh Bắc Kinh về thúc đẩy các quyền phụ nữ. Hoạt động này nhằm khẳng định cam kết của ASEAN trong việc thực hiện đầy đủ, hiệu quả các mục tiêu đề ra trong Cương lĩnh Bắc Kinh, thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế - xã hội và hợp tác ASEAN. Khách mời của Phiên họp đặc biệt này là Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi, Thư ký điều hành Ủy ban Kinh tế xã hội châu Á-Thái Bình Dương của Liên hợp quốc Armida Salsiah Alisjahbana.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chủ trì Phiên đối thoại của lãnh đạo ASEAN với Hội đồng Liên nghị viện ASEAN do Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân là Chủ tịch AIPA 41, dẫn đầu. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng tham gia Phiên đối thoại này với tư cách là Trưởng đoàn Việt Nam.
Ngoài ra, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN khác sẽ có phiên đối thoại với đại diện thanh niên ASEAN, đại diện Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN. Thông qua hoạt động đối thoại của lãnh đạo ASEAN với đại diện thanh niên các ngành, các giới trong ASEAN, doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo mong muốn thúc đẩy sự gắn kết và sự tham gia, đóng góp tích cực của các thành phần khác nhau trong xã hội trong tiến trình liên kết khu vực và xây dựng cộng đồng ASEAN.
Chương trình Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 sẽ diễn ra trong một ngày - ngày 26/6. Trước đó, từ ngày 22 – 24/6 sẽ diễn ra các hội nghị trù bị, trong đó có Hội nghị trù bị Quan chức cao cấp ASEAN; Hội nghị Quan chức cao cấp về Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN; Hội nghị Nhóm Công tác trực thuộc Hội đồng Điều phối ASEAN về ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp lần thứ hai; Hội nghị không chính thức Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN; Hội nghị Hội đồng Chính trị- An ninh ASEAN lần thứ 21; Hội nghị Bộ trưởng các nước tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) giữa kỳ lần thứ 10.
Dự kiến lãnh đạo các nước ASEAN sẽ thông qua Tuyên bố của Chủ tịch về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36, thông qua Tuyên bố chung về Tầm nhìn ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng; thông qua Tuyên bố ASEAN về phát triển nguồn nhân lực cho một thế giới công việc đang đổi thay. Ngoài ra, các nhà lãnh đạo cũng dự kiến ghi nhận 9 văn kiện khác.
Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cũng trả lời nhiều câu hỏi của phóng viên liên quan đến công tác tổ chức cũng như nội dung các hoạt động tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36.