Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật

Giám sát chuyên đề đã tập trung vào các lĩnh vực then chốt, còn nhiều vướng mắc

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, quán triệt thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Đảng, hoạt động của Quốc hội qua các nhiệm kỳ đã đạt nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là nhiệm kỳ khóa XV với những kết quả đạt được trong hoạt động lập hiến, lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Trong đó, kết quả giám sát của Quốc hội thực sự đã trở thành tiền đề quan trọng; là công cụ không thể thiếu trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trên các lĩnh vực, bảo đảm tính dân chủ, pháp quyền và hiệu quả quản lý nhà nước, đóng góp thiết thực vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Những kết quả này được Đảng và Nhà nước ghi nhận, được cử tri và nhân dân đồng tình, ủng hộ.

Qua các tham luận, các ý kiến đánh giá, trong thời gian qua, hoạt động giám sát của Quốc hội ngày càng được đổi mới, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, gắn bó chặt chẽ hơn với yêu cầu hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, góp phần thúc đẩy đổi mới quản trị quốc gia và nâng cao chất lượng chính sách, pháp luật. Các đại biểu Quốc hội đã dành nhiều thời gian tìm hiểu thực tế, chủ động tiếp xúc cử tri, nắm bắt thông tin, tích cực theo dõi, giám sát việc trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri, việc thực hiện lời hứa của các thành viên Chính phủ đối với các vấn đề cử tri, doanh nghiệp và nhân dân phản ánh, kiến nghị...

“Nhiều vấn đề bức xúc, mang tính thời sự được các đại biểu Quốc hội nêu như: giải pháp tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt, thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp; hoạt động của thị trường vốn, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; công tác quản lý nhà nước về thị trường vàng, thị trường ngoại hối; tình hình sản xuất, nhập khẩu cung ứng xăng dầu; việc xây dựng nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp; việc thực hiện quy định của pháp luật về dạy thêm, học thêm; thực trạng quản lý các mặt hàng thực phẩm chức năng, dược mỹ phẩm; tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng… đã giúp Chính phủ, các Bộ, ngành kịp thời kiểm tra, chấn chỉnh, xử lý và tiếp thu, đề xuất hoàn thiện chính sách, pháp luật, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước” – ông Dương Thanh Bình cho biết.

Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã được Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội thực hiện thường xuyên, chặt chẽ và định kỳ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội, tác động tích cực đến Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương trong việc khắc phục những hạn chế trong ban hành văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết của Quốc hội; từng bước chấn chỉnh, khắc phục tình trạng ban hành văn bản chậm, chưa đúng về trình tự, thủ tục, chưa phù hợp, thống nhất với luật, nghị quyết.

Hoạt động giám sát chuyên đề đã tập trung vào các lĩnh vực then chốt, còn nhiều vướng mắc như đất đai, đầu tư công, quy hoạch, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; giáo dục; khoa học công nghệ, phát triển năng lượng, an sinh xã hội, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính…, với cách làm hiệu quả, chuyên sâu, tăng cường thu thập thông tin đa chiều, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan, huy động sự tham gia tích cực của các chuyên gia… gắn với định hướng hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.

Thông qua các hoạt động giám sát, Quốc hội đã phát hiện nhiều bất cập, chồng chéo, mâu thuẫn hoặc những nội dung, quy định không còn phù hợp trên các lĩnh vực, từ đó Quốc hội đã quyết định sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhiều luật, nghị quyết quan trọng...

Trong thời gian tới, theo ông Dương Thanh Bình, trên cơ sở thông tin có được từ hoạt động giám sát, Quốc hội sẽ tiếp tục khẩn trương sửa đổi nhiều đạo luật quan trọng như: Luật Quy hoạch; Luật Tiết kiệm, chống lãng phí; Luật Thương mại điện tử; Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học; Luật Giáo dục nghề nghiệp... để tạo cơ sở pháp lý hoàn thiện hơn, góp phần tạo sự thay đổi mang tính đột phá trong công tác thực thi pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, phát triển thị trường, phát triển giáo dục, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, chăm lo đời sống nhân dân.

Đổi mới, đẩy mạnh công tác giám sát là khâu trọng tâm, then chốt

Tham luận tại diễn đàn, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Lâm Văn Mẫn nhấn mạnh, hoạt động giám sát là một trong ba chức năng quan trọng của Quốc hội, là một trong những phương thức kiểm soát quyền lực mang tính nền tảng trong cơ chế kiểm soát quyền lực Nhà nước ở Việt Nam.

Để tiếp tục hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật về hoạt động giám sát của Quốc hội, ông Lâm Văn Mẫn cho rằng cần bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật; xác định xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật và kiểm tra, giám sát việc tổ chức thi hành pháp luật nói chung và pháp luật về hoạt động giám sát nói riêng là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên.

“Tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công tác giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Nghiên cứu, rà soát, sửa đổi toàn diện các quy định của pháp luật về hoạt động của Quốc hội, trọng tâm là sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND...”, ông Lâm Văn Mẫn nhấn mạnh.

Tham luận về đổi mới giám sát văn bản quy phạm pháp luật góp phần nâng cao chất lượng, khắc phục hạn chế, bất cập trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đề xuất các giải pháp, kiến nghị. Trong đó tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 197/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật...

Theo ông Nguyễn Thanh Tú, kế hoạch giám sát của các đoàn giám sát nên bám sát những vấn đề nổi cộm, dư luận quan tâm, xác định những nội dung trọng tâm...; tăng cường công khai, minh bạch trong công tác giám sát, tăng cường công tác phản biện và đánh giá tác động chính sách.