Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi): Tạo hành lang pháp lý để báo chí hoạt động trên không gian mạng

Đại biểu tỉnh Thái Bình cho rằng việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí 2016 là tất yếu nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi để báo chí hoạt động, phát triển, đồng thời khắc phục tồn tại, bất cập hiện nay.

Đảm bảo các nguyên tắc hoạt động của báo chí Việt Nam trên không gian mạng

Ông Nguyễn Bá Côn, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thái Bình (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận) cho rằng, Luật Báo chí hiện hành ban hành từ năm 2016 đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập trước sự phát triển của công nghệ thông tin và sự thay đổi nhanh chóng của báo chí, đặc biệt là trên không gian mạng.

Thực tiễn hoạt động báo chí trong gần 10 năm qua cho thấy nhiều vấn đề mới nảy sinh, từ việc quản lý thông tin sai lệch, tin giả đến các hình thức tác nghiệp mới của phóng viên, nhà báo. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí là cấp thiết nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc, phù hợp với xu thế phát triển, đảm bảo quyền tự do báo chí đi đôi với trách nhiệm xã hội, góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại. 

Quan tâm tới hoạt động báo chí trên không gian mạng, ông Nguyễn Bá Côn cho rằng, tại Điều 31, Điều 32 trong dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã quy định chi tiết về hoạt động báo chí trên không gian mạng. Điều này thể hiện sự đổi mới trong tư duy pháp lý, phù hợp nhu cầu thực tiễn; qua đó tạo điều kiện cho cơ quan báo chí hoạt động và phát triển.

Các khuôn khổ pháp lý này sẽ góp phần giải quyết thách thức lớn nhất hiện nay là việc kiểm soát và quản lý các thông tin chính thống trên môi trường số; quy định cụ thể về trách nhiệm của cơ quan báo chí, nhà báo trong việc kiểm duyệt, kiểm soát thông tin trước khi đăng tải, đặc biệt là các thông tin nhạy cảm, dễ gây hiểu lầm hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Hoạt động báo chí trên không gian mạng vừa bảo đảm tính hội nhập quốc tế, song cũng bảo đảm những nguyên tắc của báo chí Việt Nam và an toàn, an ninh mạng.

Đặc biệt, ông Nguyễn Bá Côn đánh giá cao trong dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) nêu rõ nội dung nghiêm cấm trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội tự sản xuất và đăng, phát thông tin như cơ quan báo chí. Đây được coi là giải pháp mạnh tay trong việc quản lý chặt chẽ hơn hoạt động thông tin trên không gian mạng, đặc biệt là trong bối cảnh tin giả, tin sai sự thật có thể lan truyền nhanh chóng và gây ra những hệ lụy khôn lường cho xã hội.

Nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội dù không có giấy phép hoạt động báo chí nhưng lại có xu hướng tự sản xuất, biên tập và đăng tải thông tin giống như một cơ quan báo chí. Điều này tạo ra nhiều hệ lụy tiêu cực như gây nhiễu loạn thông tin; tiếp tay cho tin giả, tin sai sự thật, ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan báo chí chính thống.

Ông Nguyễn Bá Côn đề nghị tăng cường chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm nếu trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội tự sản xuất và đăng, phát thông tin như cơ quan báo chí. Điều này giúp bảo vệ độc giả khỏi những thông tin độc hại, đảm bảo môi trường thông tin lành mạnh, an toàn trên không gian mạng.

Tăng cường quản lý văn phòng đại diện, phóng viên thường trú

Ông Hoàng Văn Duyệt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình cho rằng, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã tiếp cận được nhiều vấn đề mới trong hoạt động báo chí cũng như công tác lãnh đạo, quản lý báo chí, nhất là xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ hiện nay.

Thời gian qua, hoạt động thực tế của các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú đã phản ánh sinh động, toàn diện các vấn đề thời sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội địa phương. Tuy vậy, thực tế cho thấy công tác quản lý văn phòng đại diện, phóng viên thường trú vẫn còn bất cập. Một trong những nguyên nhân là do thiếu cơ chế rõ ràng, thiếu sự quản lý chặt chẽ giữa các cơ quan báo chí Trung ương và chính quyền địa phương.

Tại khoản 2, Điều 21 dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) quy định cơ quan báo chí thông báo với UBND cấp tỉnh khi đặt văn phòng đại diện, cử phóng viên thường trú, theo ông Hoàng Văn Duyệt là chưa đủ, sẽ gây khó khăn cho địa phương trong việc quản lý, giám sát hoạt động của các văn phòng và phóng viên thường trú. Ông Hoàng Văn Duyệt kiến nghị cần bổ sung, chỉnh sửa theo hướng phải đăng ký với UBND cấp tỉnh để tăng cường vai trò quản lý, giám sát của chính quyền địa phương đối với hoạt động của các văn phòng và phóng viên thường trú nhằm đảm bảo môi trường báo chí trong sạch, lành mạnh và đúng pháp luật.

Ngoài ra, tại khoản 4, Điều 31 của dự thảo Luật quy định trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội sử dụng tin, bài của cơ quan báo chí phải có thỏa thuận với cơ quan báo chí. Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình đề nghị bổ sung thêm việc trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội sử dụng thông tin tổng hợp đã được đăng phát trên các trang thông tin điện tử của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước cũng phải có thỏa thuận với các cơ quan, tổ chức này.