Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu. Ảnh: TTXVN phát
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, khẳng định, đối với cộng đồng 5,3 triệu người Việt Nam đang sinh sống, làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, tiếng Việt là niềm tự hào dân tộc, là điểm tựa vững chắc cho văn hóa Việt Nam. Với vai trò vừa là cầu nối, vừa là phương tiện lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc, việc giữ gìn và phát huy tiếng Việt là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa thực tiễn, giá trị khoa học và nhân văn sâu sắc.
Thời gian qua, với sự quan tâm, chăm lo và chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước, cùng sự nỗ lực của đội ngũ giáo viên trong và ngoài nước, các cơ quan liên quan, công tác bảo tồn, phát huy tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, thời gian qua, công tác tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài vẫn còn nhiều khó khăn do các nguyên nhân khách quan và chủ quan như đội ngũ giáo viên dạy tiếng Việt chủ yếu là tình nguyện viên, kỹ năng sư phạm còn hạn chế; thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; thiếu tài liệu dạy và học tiếng Việt hiệu quả, phù hợp với đặc trưng của từng địa bàn...
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Việt đang đối mặt với nguy cơ bị mai một, mất dần sự trong sáng khi các thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên ở nước ngoài chưa được giáo dục đầy đủ, chưa ý thức sâu sắc về tầm quan trọng của ngôn ngữ dân tộc. Bối cảnh đó đặt ra nhu cầu cấp thiết cần giữ gìn và phát huy tiếng Việt, xây dựng chính sách nhằm cụ thể hóa việc tôn vinh sự giàu đẹp, giá trị văn hóa, lịch sử của tiếng Việt, đặc biệt để thúc đẩy hơn nữa phong trào dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã tích cực thảo luận, đóng góp ý kiến xoay quanh các nội dung chính bao gồm: xác định nội hàm của Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; lựa chọn ngày phù hợp hàng năm làm ngày tôn vinh; các hoạt động có thể tổ chức trong nước và tại các địa bàn có đông cộng đồng người Việt Nam sinh sống nhân ngày tôn vinh tiếng Việt...
Các tham luận tại Hội thảo đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cần có Ngày Tôn vinh tiếng Việt đối với công cuộc duy trì, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
Theo Tiến sỹ Nguyễn Thiện Nam, nguyên Trưởng khoa Khoa Việt Nam học và tiếng Việt (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội), ngày tôn vinh tiếng Việt sẽ góp phần lan tỏa tình yêu tiếng Việt, lòng tự hào về ngôn ngữ chưa bao giờ mất đi của dân tộc Việt Nam. Nhất trí chọn ngày 8/9 là Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, Tiến sỹ Nguyễn Thiện Nam giải thích, ngày 8/9 là ngày Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phát động phong trào “Bình dân học vụ”; cũng là ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu tại Đại hội lần thứ III Hội Nhà báo Việt Nam về tiếng Việt: “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó, quý trọng nó, làm cho nó phổ biến ngày càng rộng khắp”.
“Để tôn vinh tiếng Việt, việc cần thiết nhất là tổ chức hoạt động giảng dạy phổ biến tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiệu quả, chất lượng, phải kết hợp giữa gia đình, cộng đồng, chính sách của nước sở tại và Chính phủ Việt Nam”, Tiến sỹ Nguyễn Thiện Nam nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, đại diện Vụ Giáo dục thường xuyên (Bộ Giáo dục và Đào tạo) nhất trí lựa chọn ngày 8/9 làm Ngày “Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài”; đồng thời, đề xuất một số hoạt động để phát huy ý nghĩa của ngày này trong cộng đồng kiều bào. Theo đó, cần làm tốt công tác tuyên dương, khen thưởng các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước có thành tích trong phong trào dạy học và truyền bá tiếng Việt hiệu quả, chất lượng; tổ chức thi viết sách và tài liệu dạy học tiếng Việt cho kiều bào phù hợp từng địa bàn; xây dựng Cổng thông tin điện tử dạy học tiếng Việt trực tuyến cho người Việt Nam ở nước ngoài; phát động định kỳ cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc tiếng Việt, xây dựng video “Cuốn sách tiếng Việt tôi yêu” cho kiều bào…
Đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng trong công tác xây dựng và quảng bá ngôn ngữ, cần xác định rõ nhiệm vụ, thông điệp mang tính định vị “cộng đồng Việt, văn hóa Việt”, ưu tiên đặt công tác kiều bào trong nội dung các ngày, tuần lễ hội văn hóa Việt Nam tại nước ngoài nhân các dịp kỷ niệm với các nước. Đồng thời, vị đại diện này đề xuất tiến cử những sứ giả về ngôn ngữ, văn hóa, du lịch để tôn vinh những cá nhân, tổ chức, cộng đồng có đóng góp lớn trong công tác quảng bá văn hóa Việt Nam tại nước ngoài...