Dự án xây dựng quốc lộ 3 mới (đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên) và dự án nâng cấp cải tạo Quốc lộ 3 Hà Nội - Thái Nguyên là 2 dự án đặc biệt quan trọng trong việc kết nối mạng lưới giao thông khu vực phía Bắc Thủ đô Hà Nội với Thái Nguyên và các tỉnh vùng Việt Bắc. Được khởi công cách đây hơn 2 năm, hiện cả hai dự án này đều gặp không ít khó khăn, vướng mắc, gây nhiều bức xúc trong dư luận.
Dự án nâng cấp Quốc lộ 3 Hà Nội - Thái Nguyên, đoạn từ đầu cầu Đa Phúc đến thành phố Thái Nguyên được triển khai thực hiện từ năm 2010 và chia thành các gói thầu nhỏ, nhưng hiện tại các gói thầu đều thi công dang dở khiến cho việc tham gia giao thông trên tuyến quốc lộ trọng yếu này hết sức khó khăn. Đoạn mở rộng mặt đường cửa ô vào tỉnh từ km33+350 đến km 34+500 do Sở Giao thông Vận tải tỉnh làm chủ đầu tư, tuy đã trải thảm bê tông nhựa mặt đường tại những vị trí không vướng mặt bằng, song phải đến cuối năm 2012 mới có thể hoàn thành toàn bộ.
Gói thầu nâng cấp, cải tạo đoạn từ km34 + 500 đến km 44+ 700 do Tập đoàn Sông Đà đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT kết hợp BT, nhưng do hạn chế về vốn, tập đoàn này đã xin thôi làm chủ đầu tư dự án và tỉnh đang tiến hành các thủ tục trình cấp có thẩm quyền cho phép đầu tư bằng ngân sách Nhà nước. Riêng đoạn từ km 51 đến đến km 63+200 được đầu tư bằng nguồn vốn Dự án tăng cường an toàn giao thông trên các tuyến đường quốc lộ hiện khối lượng đào đắp đất mới đạt khoảng 70%, rãnh dọc bên đường thi công đạt 87%, tổng giá trị sản lượng thi công ước đạt 108/317 tỷ đồng, tương đương khoảng 34% giá trị hợp đồng. Dự kiến, nếu không gặp vướng về giải phóng mặt bằng và vốn đầu tư, thì đến năm 2015 dự án nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 3 đoạn từ cầu Đa Phúc đến thành phố Thái Nguyên mới hoàn thành toàn bộ.
Đối với dự án, đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên đoạn qua địa bàn tỉnh Thái Nguyên (dài 29 km), hiện các nhà thầu đã triển khai thi công nền và các công trình thoát nước trên tuyến; tổng giá trị khối lượng hoàn thành được thanh toán đạt trên 500 tỷ đồng, tương đương 45% giá trị hợp đồng. Các nhà thầu cũng đang triển khai thi công 4 cầu, 72 cống thoát nước, cống chui dân sinh... Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều hộ dân thuộc địa phận thành phố Thái Nguyên và huyện Phổ Yên chưa chịu bàn giao mặt bằng do chưa đồng ý với mức giá bồi thường giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thi công dự án.
Để giải quyết những vướng mắc liên quan đến những dự án nói trên, tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất bố trí kinh phí xây dựng các khu tái định cư cho các hộ dân phải di dời tại nút giao Yên Bình và Tân Lập của dự án Quốc lộ 3 mới; giải quyết thỏa đáng các chế độ chính sách trong lĩnh vực bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư.
Hoàng Thảo Nguyên