Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rosen Dimitrov Zhelyazkov. Ảnh: TTXVN phát
Nhân dịp này, phóng viên TTXVN tại Trung và Đông Âu đã có cuộc phỏng vấn Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Đỗ Hoàng Long về ý nghĩa, tầm quan trọng của chuyến thăm đối với quan hệ song phương, cũng như triển vọng hợp tác giữa hai nước. Sau đây là nội dung phỏng vấn:
Xin Đại sứ cho biết mục đích, ý nghĩa chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rosen Dimitrov Zhelyazkov tới Việt Nam lần này ?
Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rosen Zhelyazkov tới Việt Nam ngay vào những ngày đầu tiên của năm 2024 diễn ra trong bối cảnh Bulgaria về cơ bản đạt được một số thành tựu nhất định về thể chế và kinh tế-xã hội sau hơn 2 năm trải qua bất ổn chính trị và chịu tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Lãnh đạo cấp cao Bulgaria sau hơn 10 năm kể từ khi Tổng thống Bulgaria Rosen Plevneliev thăm Việt Nam vào tháng 10/2013 và đặc biệt hơn có thể coi là chuyến thăm “đáp lễ” của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria ngay sau khi đoàn Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức Bulgaria vào tháng 9/2023. Điều này thể hiện sự coi trọng, quý mến và tình cảm tốt đẹp của nhà nước và nhân dân Bulgaria luôn dành cho Việt Nam với tư cách là một nước bạn bè truyền thống, tin cậy, thủy chung và là một trong những đối tác quan trọng nhất của Bulgaria ở khu vực Đông Nam Á. Bên cạnh đó, chuyến thăm cũng góp phần mở ra các cơ hội thúc đẩy hợp tác giữa hai nước trên cả bình diện song phương lẫn đa phương, hướng tới nhiều hoạt động quan trọng và có ý nghĩa khác nhằm chuẩn bị kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Bulgaria (8/2/1950 – 8/2/2025).
Với ý nghĩa trên, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rosen Zhelyazkov một mặt sẽ tập trung tăng cường củng cố và vun đắp hơn nữa mối quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước trên các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân; mặt khác cũng sẽ là dịp để hai bên trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, tăng cường quan hệ song phương và hợp tác một cách thực chất, hiệu quả, nhất là trên một số lĩnh vực cả hai nước có thế mạnh như thương mại - đầu tư, giáo dục - đào tạo, y tế, văn hóa, du lịch, lao động và hợp tác giữa các địa phương. Thông qua chương trình làm việc đa dạng, phong phú giữa đoàn Chủ tịch Quốc hội Bulgaria với các Lãnh đạo cấp cao và bộ, ban, ngành liên quan của Việt Nam, ta cũng sẽ khẳng định nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, vì hòa bình, hợp tác phát triển; truyền tải được thông điệp Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy và có trách nhiệm của bạn bè quốc tế; tiếp tục tranh thủ sự ủng hộ quý báu của Bulgaria đối với các vấn đề ta có lợi ích. Bên cạnh đó, qua chuyến thăm, các lãnh đạo của Bulgaria cũng sẽ có cơ hội được tận mắt chứng kiến những thành tựu kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế của Việt Nam, cũng như hình ảnh, đất nước và con người Việt Nam giàu lòng mến khách, yêu chuộng hòa bình, luôn nỗ lực vươn lên và phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch.
Đại sứ có thể điểm qua những nét nổi bật trong quan hệ song phương Việt Nam - Bulgaria, đặc biệt là những kết quả quan trọng đạt được trong khuôn khổ chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đến Bulgaria hồi tháng 9 năm ngoái?
Việt Nam và Bulgaria có mối quan hệ hữu nghị hợp tác truyền thống tốt đẹp, hợp tác tốt và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương. Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1950. Bulgaria là một trong 10 quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tiền thân của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bulgaria cũng luôn dành cho Việt Nam sự ủng hộ quý báu cả về vật chất và tinh thần trong những năm tháng khó khăn, gian khổ nhất của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng đất nước, đặc biệt Bulgaria đã giúp đỡ đào tạo hơn 3.600 cán bộ khoa học, chuyên gia và hơn 30.000 công nhân lành nghề trên nhiều lĩnh vực như xây dựng, kiến trúc, công nghệ thông tin, sinh hóa, nông nghiệp, chế tạo máy và y dược... Nhiều người trong số đó đã trở thành những cán bộ lãnh đạo cấp cao hay những nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư hàng đầu của Việt Nam, trong đó phải kể đến Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng hay Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan… Đây là tài sản vô giá, là những nhân tố tích cực góp phần gắn kết quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Bulgaria.
Phát huy truyền thống tốt đẹp trên, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân hai nước đã nỗ lực không ngừng để vun đắp và củng cố quan hệ song phương trong suốt chặng đường 74 năm quan hệ, thông qua việc hai nước thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao và triển khai các cơ chế họp Ủy ban liên Chính phủ và tham vấn chính trị; thực hiện các hiệp định, chương trình, thỏa thuận hợp tác về kinh tế - thương mại, đầu tư, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, văn hóa - du lịch, quốc phòng - an ninh, lao động, tư pháp… Năm 2023 đánh dấu bước tiến mới trong quan hệ hai nước khi sau 8 năm, phía Việt Nam đã có Lãnh đạo cấp cao (Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ) sang thăm chính thức Bulgaria (24-26/9/2023). Chuyến thăm đã diễn ra thành công và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, trong đó có các hoạt động cấp cao của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ với Tổng thống, Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội Bulgaria; Hai bên đã ký kết một số văn kiện hợp tác nghị viện, văn hóa, du lịch và địa phương; đặc biệt ta đã vận động thành công Quốc hội Bulgaria phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) ngay trước thềm chuyến thăm. Sau chuyến thăm, phía Bulgaria bày tỏ quan tâm và mong muốn tiếp tục thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao trong thời gian tới, trong đó có chuyến thăm “đáp lễ” lần này của Chủ tịch Quốc hội Rosen Zhelyazkov và bên cạnh đó, Tổng thống Rumen Radev cũng rất mong muốn được thăm Việt Nam trong năm 2024.
Xin Đại sứ cho biết việc triển khai thực hiện các thoả thuận đạt được trong khuôn khổ chuyến thăm này như thế nào?
Trong chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tới Bulgaria (9/2023), hai bên đã ký kết 5 văn kiện hợp tác quan trọng gồm: (i) Bản Ghi nhớ giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội Bulgaria; (ii) Bản Ghi nhớ hợp tác giữa Văn phòng Quốc hội Việt Nam và Ban Thư ký Quốc hội Bulgaria; (iii) Kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực du lịch giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Du lịch Bulgaria giai đoạn 2024-2026; (iv) Chương trình hợp tác trong lĩnh vực văn hóa giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Văn hóa Bulgaria giai đoạn 2024-2026; (v) Bản Ghi nhớ thiết lập Quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Ủy ban Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc và Chính quyền tỉnh Pernik.
Về hợp tác giữa hai quốc hội, trọng tâm hợp tác tập trung vào tăng cường tổ chức trao đổi các đoàn cấp Lãnh đạo Quốc hội, cấp Ủy ban, Nhóm Nghị sĩ hữu nghị của hai Bên; giữa Nhóm Nghị sĩ Trẻ Bulgaria và Nhóm Đại biểu Quốc hội Trẻ Việt Nam; Nhóm Nữ Đại biểu Quốc hội Việt Nam và Nhóm Nghị sĩ nữ Bulgaria; giữa Ban Thư ký Quốc hội Bulgaria và Văn phòng Quốc hội Việt Nam. Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rosen Zhelyazkov tới Việt Nam diễn ra chỉ trong vòng hơn 3 tháng sau khi Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm Bulgaria là minh chứng cho thấy hợp tác giữa hai quốc hội đang được triển khai rất hiệu quả. Bên cạnh đó, hai bên cũng đang tìm kiếm khả năng phối hợp tổ chức hội nghị, hội thảo chuyên đề, hội nghị trực tiếp và trực tuyến giữa hai bên; trao đổi thông tin và kinh nghiệm trong lĩnh vực hoạt động nghị viện; trao đổi và tham vấn trong khuôn khổ các hội nghị và các diễn đàn liên nghị viện khu vực và quốc tế.
Về hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, du lịch, hai bên đang tích cực nghiên cứu, lựa chọn một số hoạt động văn hóa nghệ thuật để phối hợp tổ chức như Ngày văn hóa, triển lãm tranh, tuần lễ phim, biểu diễn nghệ thuật, hội chợ ẩm thực, cử đoàn nghệ thuật sang biểu diễn… tạo điều kiện để công chúng hai nước hiểu biết hơn về văn hóa hai nước; qua đó góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, nhân dân. Về du lịch, hai bên xác định trọng tâm là thúc đẩy tạo điều kiện để doanh nghiệp hai nước đưa lao động có tay nghề trong lĩnh vực du lịch sang làm việc dài hạn hoặc theo thời vụ.
Về hợp tác giữa các địa phương, sau khi ký kết bản ghi nhớ, tỉnh Pernik và tỉnh Vĩnh Phúc thường xuyên trao đổi, phối hợp chặt chẽ tìm kiếm cơ hội hợp tác nhằm cụ thể hóa thỏa thuận hợp tác đã ký kết.
Ngoài ra, hai bên tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các lĩnh vực hợp tác truyền thống khác, nhất là lĩnh vực giáo dục - đào tạo. Các trường đại học của Bulgaria (Đại học Tổng hợp Sofia, Đại học Kinh tế quốc gia và thế giới, Đại học Tổng hợp Veliko Tarnovo, Đại học Russe Angel Kanchev…) và các trường đại học của Việt Nam thường xuyên trao đổi giảng viên, nghiên cứu sinh, sinh viên, phối hợp nghiên cứu khoa học, tổ chức hội thảo quốc tế… trong các lĩnh vực thế mạnh như y tế, công nghệ sinh học, nông nghiệp, môi trường và quản lý tài nguyên thiên nhiên. Đặc biệt, tháng 10/2023, cuốn Từ điển Bun-Việt do nhóm tác giả Việt Nam, Bulgaria biên soạn đã đạt Giải nhì hạng mục Sách tại Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ IX.
Đại sứ đánh giá như thế nào về tiềm năng và triển vọng thúc đẩy hơn nữa hợp tác song phương giữa Việt Nam và Bulgaria trên các mặt, trong đó có kênh hợp tác nghị viện?
Hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp và còn rất nhiều dư địa để thúc đẩy hơn nữa quan hệ song phương lên tầm cao mới, hướng tới quan hệ Đối tác chiến lược. Thời gian qua do tác động của đại dịch COVID-19 và bất ổn chính trị kéo dài tại Bulgaria, trao đổi đoàn các kênh có phần gián đoạn, không được liền mạch, cũng như một số lĩnh vực hợp tác chưa thực sự phát huy hiệu quả. Hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư cùng một số lĩnh vực như văn hóa, giáo dục và du lịch vẫn còn khiêm tốn, chưa tương xứng với bề dày quan hệ, tiềm năng và mong muốn của cả hai bên. Vì vậy, chuyến thăm Bulgaria vừa qua của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ một mặt vừa góp phần củng cố, thắt chặt quan hệ và tin cậy chính trị, mặt khác đã tạo xung lực thúc đẩy hợp tác giữa hai nước đi vào chiều sâu, hiệu quả, thực chất qua các kênh và trên tất cả các lĩnh vực.
Trong số các lĩnh vực hợp tác, phải kể đến hợp tác kênh nghị viện thời gian qua đã góp phần tích cực vào việc phát triển và mở rộng quan hệ tốt đẹp giữa hai nước, thông qua các chuyến thăm chính thức và làm việc của các đoàn quốc hội ở cấp cao (như đoàn Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ thăm Bulgaria vào tháng 9/2023, đoàn Nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu thăm Bulgaria vào tháng 4/2018 hay đoàn của Nguyên Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Tsetska Tsacheva thăm Việt Nam vào tháng 4/2012); các hoạt động trao đổi kinh nghiệm thường xuyên giữa các cơ quan của quốc hội trong các lĩnh vực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước hay các hình thức chia sẻ thông tin, quan điểm và tham vấn về các vấn đề khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm.
Đáng chú ý, trong khuôn khổ chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội ta, Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Bulgaria đã ký được 2 văn kiện hợp tác quan trọng là Bản Ghi nhớ giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội Bulgaria và Bản Ghi nhớ hợp tác giữa Văn phòng Quốc hội Việt Nam và Ban Thư ký Quốc hội Bulgaria. Việc này đã tạo cơ sở pháp lý cần thiết giúp tăng cường sự hợp tác, trao đổi thường xuyên, thiết thực và hiệu quả giữa cơ quan lập pháp hai nước; thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác liên nghị viện; nâng cao chất lượng công tác tham mưu phục vụ các đại biểu Quốc hội, các ủy ban và nhóm nghị sĩ. Tôi hy vọng rằng việc hai bên cùng phối hợp trao đổi và thống nhất lộ trình thực hiện các văn kiện hợp tác trên vào dịp chuyến thăm lần này sẽ giúp quan hệ hợp tác giữa hai quốc hội ngày càng phát triển, hiệu quả.
Trân trọng cảm ơn Đại sứ!