Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương): Cân nhắc thêm quy định về điều kiện hưởng bảo hiểm một lần
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga quan tâm đến hai phương án trong dự thảo luật về điều kiện hưởng bảo hiểm một lần và đề nghị Chính phủ cân nhắc tích hợp áp dụng hai phương án đã nêu. Đại biểu phân tích, cả hai phương án này vẫn chưa phải là tối ưu, vì trong điều kiện của nước ta hiện nay, nhiều người rất cần một khoản chi phí để trang trải, vượt qua những khó khăn trước mắt. Vì vậy, không thể hạn chế việc rút bảo hiểm xã hội một lần đối với những người tham gia bảo hiểm xã hội sau khi luật này có hiệu lực như phương án 1 vì chắc chắn sẽ gây phản ứng trái chiều, thậm chí khiến nhiều người dân cảm giác như bị đẩy vào thế khó; đôi khi dẫn đến mất niềm tin vào hệ thống bảo hiểm.
Còn nếu chỉ áp dụng phương án 2, nhiều người đang tham gia bảo hiểm cũng sẽ cảm thấy quyền lợi bị hạn chế, bị mất công bằng và cũng có tâm lý so sánh và ồ ạt rút bảo hiểm xã hội trước khi luật có hiệu lực. Đại biểu nhấn mạnh, đây là nội dung lớn, rất cần có lộ trình, để người dân làm quen, tiếp cận và có thời gia tiếp tục phát triển kinh tế - xã hội và ổn định cuộc sống của người dân.
Đại biểu đề nghị vẫn tiếp tục cân nhắc và nên tích hợp cả hai phương án này. Đối với người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày luật này có hiệu lực thi hành thì áp dụng phương án 1; còn đối với người tham gia bảo hiểm xã hội sau khi luật này có hiệu lực thì áp dụng phương án 2.
“Cả hai phương án đưa ra trong dự thảo luật, phương án nào cũng có điểm bất cập. Tôi nghiêng về phía kết hợp hai phương án, thứ nhất là đối với những người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội rồi mà không có nhu cầu tham gia nữa, muốn rút, trước khi luật này có hiệu lực thì rút vẫn bình thường theo luật cũ nhưng khi luật này có hiệu lực thì chúng ta khống chế là người lao động được rút không quá 50 % số thời gian đã đóng”, đại biểu nêu quan điểm.
Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý, dự thảo quy định được rút ra không quá 50 % số thời gian đóng bảo hiểm, nhưng số % thời gian đóng lại khác nhau cơ bản về tiền. Khi mới tham gia bảo hiểm thì đóng ít, nhưng 10 năm sau, lương cao hơn thì đóng bảo hiểm nhiều hơn, Luật quy định 50% số thời gian thì cần quy định rất rõ.
“Tôi đề xuất quy định 50% số thời gian quy định đó là giai đoạn đầu, khi người lao động mới tham gia đóng bảo hiểm xã hội, khoản tiền đóng chưa nhiều, để người lao động có thể rút khoản tiền đó. Còn 50% của giai đoạn sau cao hơn thì sẽ được bảo lưu. Việc bảo lưu này sẽ giúp cho người lao động vẫn được tham gia hệ thống an sinh, vì khi rút bảo hiểm 1 lần, người lao động mới chỉ nghĩ đến cái trước mắt, nhưng còn giai đoạn về sau, nếu không có trong hệ thống an sinh thì họ sẽ mất rất nhiều quyền lợi của mình”, đại biểu nêu ý kiến.
Về thời gian nghỉ việc để khám thai tại Điều 53, dự thảo quy định tối đa 5 lần đối với lao động nữ, đại biểu cho biết: Trong quá trình tiếp xúc, cử tri, nhất là cử tri là công nhân lao động, đều đề nghị tăng số lần nghỉ khám thai. Theo đại biểu, việc quy định này cần căn cứ vào những yêu cầu về chăm sóc và thăm khám sức khỏe thai kỳ theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Hiện nay, theo khuyến cáo thông thường, trong thai kỳ, người phụ nữ cần đi khám thai ít nhất là 8 lần vào mốc thời gian nhất định.
Vì vậy, đại biểu đề nghị với nội dung này cần tham khảo thêm ý kiến chuyên gia quy định về số lần được nghỉ khám thai của lao động nữ và cần phải đảm bảo ít nhất số lần tối thiểu phải khám thai theo khuyến cáo của y tế. Điều này vừa mang tính nhân văn và vừa đáp ứng được đông đảo nguyện vọng của cử tri.
Về mức tham chiếu nếu bỏ mức lương cơ sở để cải cách tiền lương, theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Chính phủ xác định mức tham chiếu dựa vào chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế để tham chiếu mức đóng bảo hiểm của người lao động. Tuy nhiên, cũng cần quy định chi tiết trong luật là Chính phủ đưa ra mức tham chiếu đó bao nhiêu lâu một lần theo định kỳ bởi chỉ số giá tiêu dùng sẽ thay đổi, chỉ tiêu kinh tế, sự phát triển kinh tế, tăng trưởng hàng năm không giống nhau.
"Bởi vì bây giờ chúng ta thực hiện cách tính lương truyền thống là tính mức lương cơ sở, thông thường 3 năm tăng lương 1 lần, tức là số tiền đóng bảo hiểm xã hội 3 năm sẽ có thay đổi, vì tiền bảo hiểm được tính theo % tiền lương. Người lao động đóng 7% thì sau 3 năm lương tăng lên thì số tiền đóng bảo hiểm cũng tăng lên", đại biểu cho biết.
Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá): Cần chính sách an sinh xã hội tốt để hạn chế rút bảo hiểm xã hội 1 lần
Theo đại biểu Mai Văn Hải, Dự thảo Luật đang có 2 phương án về rút bảo hiểm 1 lần. Theo phương án 1, người lao động được chia làm hai nhóm, nhóm 1, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm và có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần như quy định hiện hành. Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Còn phương án 2 là người lao động được giải quyết một phần, nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.
"Theo quan điểm của tôi, đây là chính sách an sinh xã hội rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến đời sống người lao động sau này. Nếu quy định để người lao động tham gia bảo hiểm được rút bảo hiểm xã hội 1 lần không quá 50% ở phương án 2 thì cần cân nhắc thêm. Bởi vì khi người lao động rút bảo hiểm thì sau này hệ luỵ rất lớn, ảnh hưởng đến đời sống của người lao động khi hết tuổi lao động. Cùng với đó, rút không quá 50% thì số tiền này không phải là lớn, chỉ giải quyết phần nào cho người lao động, số tiền còn lại cũng rất ít, chế độ chính sách sau này sẽ rất thấp, do đó phương án 2 sẽ không mặn mà lắm", đại biểu Mai Văn Hải nêu quan điểm.
Theo đại biểu, việc rút bảo hiểm xã hội 1 lần xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân quan trọng là việc làm và đời sống người lao động gặp nhiều khó khăn, thì người ta mới rút bảo hiểm xã hội 1 lần.
Đại biểu thống nhất với phương án 1 để sau này khi hết tuổi lao động, thì người lao động vẫn đảm bảo được cuộc sống tối thiểu.
Tuy nhiên, theo đại biểu, muốn thực hiện được chính sách này thì cần có những quy định thông thoáng hơn, tạo điều kiện giải quyết những khó khăn, bất cập của người lao động trước mắt. Đặc biệt, cần có những cơ chế, chính sách hỗ trợ người lao động kịp thời khi gặp khó khăn hoặc quy định để người lao động khi gặp khó khăn sẽ được tiếp cận những chính sách ưu đãi một cách thuận tiện nhất để giải quyết khó khăn trước mắt.
"Cùng với đó, cần có cơ chế hỗ trợ, khuyến khích để người lao động học tập, chuyển đổi nghề, có rất nhiều biện pháp trước mắt, lâu dài để người lao động vượt qua khó khăn trước mắt và hướng tới những công việc ổn định hơn trong tương lai thì người lao động sẽ an tâm, hạn chế việc rút bảo hiểm xã hội 1 lần", đại biểu Mai Văn Hải nhấn mạnh.